اعتماد به نفس بالا، فن بیان خوب، جلب اعتماد مشتری و ارائه فهرستی از خدمات متنوع از ویژگی‌های کسانی است که به شغل فالگیری و رمالی و پیشگویی مشغول هستند. این افراد با بیان چند جمله می‌توانند مشتریانشان را تا ساعت‌ها و حتی روزها شاد و به زندگی امیدوار کنند یا در مقابل با گفتن جمله‌ای تأثیرگذار ذهن و روح آنها را برهم بریزند و به اطرافیان و حتی نزدیک‌ترین کسانشان بدبین کنند. این برنامه هر روزه افرادی است که شغل پردرآمد فالگیری را انتخاب کرده‌اند و برای خودشان هم انواع و اقسام القاب را انتخاب کرده‌اند.
در سال‌های نه چندان دور حضور در محضر این افراد با وقت قبلی و پیگیری‌های متعدد همراه بود و مراجعه‌کنندگان از اینکه توانسته‌اند بالاخره به مرادشان برسند و آینده خود و خانواده‌اش را در چند دقیقه هویدا کنند، احساس خوشحالی می‌کردند.
اما حالا دیگر وضعیت تغییر کرده و متقاضیان با ورود به یکی از کانال‌ها و گروه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، به‌صورت آنلاین هزینه را پرداخت کرده و برایشان فال گرفته می‌شود و دیگر مثل گذشته نیازی به مراجعه حضوری و دیوان حافظ و فنجان قهوه و مخلفات نیست. هرچند فضای مجازی کار را برای فعالیت این گروه و علاقه‌مندانشان راحت‌تر کرده است اما به همان میزان نیز کنترل و نظارت بر این افراد سخت‌تر و میزان شکایت‌ها نیز بیشتر شده است.
زمانی اگر از این افراد شکایت می‌شد نشانی محل کارشان مشخص بود اما امروزه کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی براحتی مکان‌های واقعی قابل ردیابی نیست و چنانچه رمالان و فالگیران از مشتری هایشان کلاهبرداری کنند که این قبیل شکایت‌ها هم کم نیست برای پیدا کردن آنها راهی بس طولانی پیش روی پلیس و شاکی قرار دارد.
در مسیر تهیه این گزارش با چند نفر از این فالگیرها تماس گرفتم که پاسخ آنها در نوع خود بسیار جالب است.
یکی از فالگیران که خانمی میانسال است در ابتدای تماس و بدون هیچ احتیاطی می‌پرسد: چه نوع فالی می‌خواهی؟
شما چه فال‌هایی می‌گیرید؟ برای من فرقی نمی‌کند می‌توانم هر نوع فالی که خواستید بگیرم فقط هزینه هرکدام متفاوت است از ۱۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان که باید پس از انتخاب فال درخواستی مبلغ آن را واریز کنید و شماره پیگیری را برایم بفرستید تا فال شما ارسال شود.
در ادامه با شماره دیگری تماس می‌گیرم که فروشنده مهره مار است. خانمی جوان که از همان شروع مکالمه اصرار دارد به من بقبولاند که سایر فروشندگان مهره مار متقلب اند و در فضای مجازی فقط اوست که جنس اصل می‌فروشد. این فروشنده قیمت مهره مارهایش را براساس کیفیت و اندازه از ۳۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومان اعلام می‌کند.
نکته حائز اهمیت در روند کاری فالگیران اینترنتی، گسترش فضای کاری‌شان است به‌طوری که در صورت تمایل مشتری‌ها، فهرستی در اختیارشان قرار می‌گیرد که افراد می‌توانند با انتخاب فال قهوه، پاسور و تاروت از آینده‌شان آگاه شوند. حتی در کنار این داد و ستد اینترنتی می‌توانند از مهره مار و سرکتاب و رمالی و بخت گشایی هم استفاده کنند که البته هرکدام قیمت و هزینه جداگانه‌ای دارد. بسط و تداوم کاری فعالان عرصه فالگیری به جایی رسیده که حالا برخی از آنها آموزش تضمینی هم می‌دهند و نام آموزش گیرندگان را هم هنرجو گذاشته‌اند.
انسجام کاری این اشخاص در فضای مجازی نشان می‌دهد که نخست هنوز در کشور ما به سبب نبود آموزش لازم و همین‌طور اعتقاد بسیاری از جوانان و حتی پا به سن گذاشته‌ها به مسائل خرافی، این شغل کاذب طرفداران زیادی دارد و دوم اینکه ناتوانی در کنترل و نظارت بر این افراد، کانال‌ها و گروه‌ها در فضای مجازی باعث شده تا آنها بدون هیچ بیم و هراسی کارشان را ادامه دهند. ضمن اینکه بررسی قوانین هم گویای آن است که بازدارندگی لازم وجود ندارد و سودجویان با عناوینی چون فالگیری، پیشگویی، کف بینی و فروشندگان مهره مار و انگشتر باطل سحر و غیره بدون هیچ مانع بازدارنده‌ای به درآمدزایی مشغول اند.
ما به تنهایی نمی‌توانیم فضای مجازی را کنترل کنیم
سرهنگ تورج کاظمی رئیس پلیس فتای تهران در این خصوص می‌گوید: فضای مجازی فضایی بدون مرز و بی‌حد و حصر است و این بدان معنی است که ما نمی‌توانیم به تنهایی همه کانال‌ها و گروه‌های موجود در این فضا را کنترل کنیم البته ما به‌صورت مداوم فضای مجازی را رصد می‌کنیم اما نمی‌توانیم بگوییم که صد درصد همه گروه‌ها تحت نظر ما هستند.
وی د ر ادامه می‌افزاید: با این حال غیر از خود مردم که باید با دقت بیشتری در این فضا فعالیت کنند ما به‌عنوان پلیس فضای سایبری در حد توان‌مان کنترل این فضا را در دست داریم، پلیس امنیت هم نقش بسزایی در کنترل فضای سایبری دارد. بنابراین ما تنها عهده دار این فضا نیستیم، ولی اینگونه هم نیست که ما فضا را رها کنیم و اجازه دهیم که متخلفان به هرنحوی که تمایل دارند، جولان دهند.
رئیس پلیس فتای پایتخت درباره شرایط رسیدگی به پرونده‌های متخلفان اینترنتی و همین‌طور شکایت‌های مردمی اظهار می‌دارد: البته افرادی که در شبکه‌های مجازی فعالیت می‌کنند، می‌توانند در صورت بروز هرگونه مشکل، گزارش و شکایتی از هریک از کانال‌ها و گروه‌هایی که با عناوین مختلف همچون فالگیری، شکستن طلسم، کف بینی و... به سایت پلیس فتا مراجعه و موردشان را ثبت کنند و اطمینان داشته باشند که در اسرع وقت به ثبت گزارش‌شان رسیدگی می‌شود.
سرهنگ کاظمی در رابطه با این مسأله که افرادی در حیطه مسائل مربوط به فال و طلسم و مهره مار و... اقدام به گرفتن شاگرد و به اصطلاح خودشان هنرجو می‌کنند و در همه مراحل کارشان هم تضمین را چاشنی قرار می‌دهند خاطرنشان می‌کند: در رصد بسیاری از این گروه‌ها ما شاهد بوده‌ایم که اغلب آنها کلاهبردار هستند و اگر فردی دنبال‌کننده آنها باشد متوجه می‌شود که نه کلاسی برگزار می‌شود و نه فال تضمینی وجود دارد آنها برای جلب نظر و اطمینان مخاطبان‌شان از واژه‌هایی چون تضمینی و واقعی استفاده می‌کنند تا بتوانند پول‌های مورد نظرشان را از افراد فریب خورده بگیرند بنابراین مردم فریب این گروه‌ها و افراد شیاد و کلاهبردار را نخورند و براحتی به هر شخصی اعتماد نکنند.
رئیس پلیس فتای تهران در پاسخ به این سؤال که آیا قوانین برای متخلفان فضای مجازی بازدارنده و کافی است، عنوان می‌کند: متأسفانه قوانین در این حوزه بازدارنده نیست و بسیاری از متخلفان در فضای مجازی پس از دستگیری به سبب خلأهای قانونی در بحث اثبات جرم بسادگی می‌توانند از چنگال قانون بگریزند و بسیاری از این افراد متخلف به سزای اعمال‌شان نمی‌رسند. با این حال پلیس فتا همواره به‌دنبال راهکارهای کارشناسی شده است تا راه‌های نفوذ برای کلاهبرداران در فضای مجازی را ببندد.
در ادامه برای تکمیل این گزارش تصمیم بر این بود که با کارشناسان پلیس امنیت هم گفت‌و‌گو شود اما به رغم تلاش بسیار این گفت و گو میسر نشد.
برخی از افراد تمایل دارند تا دیگران برایشان فکر کنند
دکتر مجید صفاری نیا رئیس انجمن روانشناسان اجتماعی ایران در خصوص گرایش و علاقه خیل عظیمی از مردم به گروه‌ها و کانال‌های فالگیری و کف بینی می‌گوید: بحث فالگیری و مشتقات آن از جمله مباحثی است که تنها محدود به کشور ما نیست و در بسیاری از جوامع حتی پیشرفته نیز وجود دارد و این به‌خاطر حسی است که انسانها تمایل به دانستن اطلاعاتی از آینده خود و پیشگویی داشته و آن را دوست دارند.
وی در ادامه می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر هم بسیاری از افراد در قالب گروه و کانال اقدام به فعالیت‌هایی می‌کنند که دنبال کردن و تأثیر گرفتن از آنها متأثر از جهل اشخاص است. این افراد کلاهبردار با شگردهای خاص خودشان بستری را فراهم می‌کنند تا افراد زیادی به آنها اعتماد کنند و همین تداوم اعتمادسازی باعث می‌شود تا یک تشخص کاذب نزد دنبال کنندگانشان پیدا کنند و تبدیل به برند و عنوان شوند.
دکتر صفاری نیا تصریح می‌کند: برخی افراد به جای آنکه برای پیش‌بینی وضعیت حال حاضر و آینده‌شان به سراغ مشاور و روانشناسی بروند که ادله‌اش براساس علم، شخصیت و رفتارها تعیین و مشخص می‌شود، به‌دنبال افرادی می‌روند که دلایل‌شان طبق تیپ و رفتارهای لحظه‌ای مراجعه‌کنندگان‌شان تعریف می‌شود. حال آنکه اگر انسانها قدری واقع نگر باشند هیچگاه آینده خودشان را با قهوه و ورق و چند جمله باب طبع‌شان پیوند نمی‌زنند.
این روانشناس در پاسخ به این پرسش که اصولاً چرا انسانها تمایل به بهره‌مندی از افکار خرافاتی فالگیرها دارند و چرا حاضرند مبالغ زیادی صرف پیش‌بینی دروغین از آینده زندگی‌شان کنند، می‌گوید: توجه به نظرات و گفته‌های فالگیرها به این دلیل است که ذهن انسانها معمولاً خسیس و تنبل است به تعبیر دیگر انسانها تمایل زیادی به فکر کردن و تدبیر ندارند و دوست دارند با پرداخت پول اجازه دهند که دیگران به جایشان فکر کنند و چه راهی بهتر از اینکه در فضای مجازی این بستر فراهم است و افراد هم نیازی به وقت گذاشتن و حضور در دفتر یا خانه فالگیرها ندارند و به‌صورت آنلاین می‌توانند حرف‌هایی را بشنوند که دوست دارند. ضمن اینکه نبود نظارت بر عملکرد بسیاری از گروه‌ها و کانال‌ها در فضای مجازی باعث شده تا آنها بسادگی فعالیت کنند و آن را گسترش دهند تا جایی که حتی شاگرد هم بگیرند.
دکتر صفاری نیا در پایان ضمن اشاره به بحث آموزش عنوان می‌کند: اگر کودکان از سنین پیش از دبستان و دوران تحصیل به فراخور سن‌شان آموزش‌های لازم را یاد بگیرند هیچگاه در بزرگسالی به‌دنبال تفکرات دروغین نخواهند رفت اما وقتی ما در کودکی تنها به‌دنبال آموزش الفبا هستیم، بحث مهارت‌های زندگی و آموزش آن را جدی نمی‌گیریم و در نتیجه می‌بینیم که در بزرگسالی افراد هزینه می‌کنند تا دیگران به جایشان فکر کنند.
نیم نگاه
حالا دیگر وضعیت تغییر کرده و متقاضیان با ورود به یکی از کانال‌ها و گروه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، به‌صورت آنلاین هزینه را پرداخت کرده و برایشان فال گرفته می‌شود و دیگر مثل گذشته نیازی به مراجعه حضوری و دیوان حافظ و فنجان قهوه و مخلفات نیست. هرچند فضای مجازی کار را برای فعالیت این گروه و علاقه‌مندانشان راحت‌تر کرده است
فضای مجازی فضایی بدون مرز و بی‌حد و مرز است و این بدان معنی است که ما نمی‌توانیم به تنهایی همه کانال‌ها و گروه‌های موجود در این فضا را کنترل کنیم البته ما به‌صورت مداوم فضای مجازی را رصد می‌کنیم اما نمی‌توانیم بگوییم که صد درصد همه گروه‌ها تحت نظر ما هستند
متأسفانه قوانین در این حوزه بازدارنده نیست و بسیاری از متخلفان در فضای مجازی پس از دستگیری به سبب خلأهای قانونی در بحث اثبات جرم بسادگی می‌توانند از چنگال قانون بگریزند و بسیاری از این افراد متخلف به سزای اعمال‌شان نمی‌رسند. با این حال پلیس فتا همواره به‌دنبال راهکارهای کارشناسی شده است تا راه‌های نفوذ برای کلاهبرداران در فضای مجازی را ببندد
بحث فالگیری و مشتقات آن از جمله مباحثی است که تنها محدود به کشور ما نیست و در بسیاری از جوامع حتی پیشرفته نیز وجود دارد و این به‌خاطر حسی است که انسانها تمایل به دانستن اطلاعاتی از آینده خود و پیشگویی داشته و آن را دوست دارند
برخی افراد به جای آنکه برای پیش‌بینی وضعیت حال حاضر و آینده‌شان به سراغ مشاور و روانشناسی بروند که ادله‌اش براساس علم، شخصیت و رفتارها تعیین و مشخص می‌شود، به‌دنبال افرادی می‌روند که دلایل‌شان طبق تیپ و رفتارهای لحظه‌ای مراجعه‌کنندگان‌شان تعریف می‌شود
کامران علمدهی
- 10
- 3
