چندی پیش گروه ارایه‌کنندگان خدمات مشاوره‌ای تاتا (یک شرکت تجارت جهانی بزرگ هندی) از مراجعه‌کنندگان و کارمندان خود خواست که با مدیریت بیشتری غذا بخورند. این شرکت بزرگ اعلام کرد که در یکی از روزهای کاری، ٤٥ کیلوگرم دورریز مواد غذایی داشته که با آن می‌توانسته، ١٨٠ گرسنه را سیر کند.
فائو در آخرین گزارش منتشر شده خود اعلام کرد سالانه ۱.۳میلیارد تن غذا در جهان هدر می‌رود. بخش تراژیک این گزارش آنجایی است که در جهانی که ٩٠٠میلیون نفر از جمعیت آن از گرسنگی رنج می‌برند، یک‌سوم از مواد غذایی تولیدشده توسط انسان، دور ریخته می‌شود.
ایران هم نه‌تنها از این قاعده مستثنی نیست بلکه بار ٢,٧درصد اسراف مواد غذایی در جهان را به دوش می‌کشد؛ سالانه ٣٥میلیون تن غذا در ایران هدر می‌رود که «نان» و «میوه و سبزیجات» سردمدار این اسراف غذایی ایرانی‌ها به نظر می‌رسند. ایران اکونومیست می‌گوید: مصرف سرانه نان در ایران، دو برابر بیشتر از اتحادیه اروپاست و نان یکی از محبوب‌ترین کالاهای غذایی ایرانی‌هاست.
حالا بررسی‌های «شهروند» از گزارش نتايج بررسي بودجه خانوار بانک مرکزی منتشر شده در سال ٩٤، حاکی از آن است که ایرانی‌ها به‌طور میانگین، ٥٥هزار تومان برای خرید نان و ١٢٤هزار تومان برای خرید میوه و سبزی در هر ماه هزینه کرده‌اند. این درحالی است که ٣٠درصد از نان و حدود ٢٥درصد از میوه و سبزی تولید شده کشور در چرخه کاشت تا مصرف‌کننده، به ضایعات تبدیل می‌شود که علاوه بر گسترش گرسنگی، به گفته قنبری، معاون وزیر جهاد کشاورزی، تنها ضایعات نان ٢هزار‌میلیارد تومان به اقتصاد کشور ضرر وارد می‌کند. این درحالی است که مسئولان معتقدند اگر صداوسیما به جای پرداختن به حاشیه‌های فرعی، به وظیفه خود یعنی فرهنگ‌سازی و آموزش می‌پرداخت، امروز ایران در زمره مصرف‌زده‌ترین کشورها قرار نمی‌گرفت.
٢٥درصد میوه و سبزی کشور تلف می‌شود
آمارهای مختلفی از ضایعات میوه و سبزی در کشور منتشر شده است. درحالی‌که پایگاه خبری تعامل، خبر از تبدیل ٥٠درصد میوه و سبزی کشور به ضایعات داده است، حسین مهاجران، رئیس اتحادیه میوه و سبزی با رد این آمار به «شهروند» می‌گوید: درحال حاضر بین ٢٥ تا ٣٠درصد ضایعات در بخش میوه و سبزی داریم. او این ضایعات را صرفا معطوف به تولید‌کننده یا مصرف‌کننده ندانسته و توضیح می‌دهد: هم کشاورز هم سیستم حمل‌ونقل ما سنتی هستند.
سرمایه‌گذار بخش خصوصی
به میدان تره‌بار بیاید
هرچه می‌کشیم از دست بانک‌هاست؛ سرمایه‌گذارها و بخش خصوصی بازار میوه و تره‌بار را نمی‌بینند. حسین مهاجران در ادامه به «شهروند» می‌گوید: هزار راه برای جلوگیری از تبدیل شدن میوه و سبزی به ضایعات وجود دارد. هر ٣٠ کیلوگرم سبزی که پتانسیل تبدیل شدن به دورریز را دارد، یک کیلوگرم سبزی خشک می‌دهد. میوه‌ها را می‌توان تبدیل به ترشی، رب و ... کرد. اما سرمایه‌گذار این بازار را نمی‌شناسد و سمت آن نمی‌آید.
رئیس اتحادیه میوه و سبزی بانک‌ها و سود بالای بانکی را یکی از مهمترین عوامل مهجور ماندن میادین تره‌بار دانسته و می‌گوید: تا وقتی پول دست بانک‌ها بلوکه شده، تولیدات ما با هزار اما و اگر مواجه است. سرمایه‌گذار می‌تواند انجیر‌هایی که در دشت‌های آباده هدر می‌رود را جمع و خشک کند و کیلویی ٧٠هزار تومان بفروشد، اما نمی‌کند چون سود بانکی کم دردسرتر و راحت‌تر به دست می‌آید.
٣٠درصد نان کشور حرام می‌شود
سیدعلی مرتضوی، رئیس نخستین همایش روش‌های افزایش ماندگاری فرآورده‌های غذایی، سال ٩٣ در یک نشست خبری گفت: ضایعات نان در کشور بیش از ٣٠درصد است.
نان قوت لایموت خانوارهای ایرانی است. آمارهای بانک مرکزی می‌گوید که ١,٩درصد از هزینه کل خانوار را نان تشکیل می‌دهد و با توجه به این‌که میانگین هزینه‌های خانوار در آخرین گزارش بررسی نتایج بودجه خانوار بانک مرکزی، حدود ٢میلیون و ٩٠٠هزار تومان اعلام شده است، می‌توان گفت که به‌طور میانگین هر خانواده ایرانی برای تأمین یک ماه نان خود، ٥٥هزار تومان و برای تأمین یک‌سال نان خود، چیزی حدود ٦٠٠هزار تومان هزینه می‌کند.
قاسم زراعتکار، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: تا زمانی که آرد ما دو نرخی است، ضایعات نان از کاشت و برداشت گرفته تا رسیدن به مرحله تولید‌کننده همین است. او اشکال را وارد بر کل زنجیره کاشت تا مصرف‌کننده دانسته و می‌گوید: یکسان‌سازی نرخ آرد به نفع همه است. او می‌گوید درحال حاضر دولت ٨٠درصد آرد نانوایی‌ها را در قالب یارانه می‌دهد و در انتها نه مردم راضی‌اند، نه نانوا.
یک‌میلیون و ٥٠٠هزار تن صرفه‌جویی
در آرد شد
قاسم زراعتکار از صرفه‌جویی یک‌میلیون و ٥٠٠هزار تنی در مصرف آرد کشور، بعد از سپری شدن نخستین مرحله یکسان‌سازی نرخ آرد خبر داد و به «شهروند» گفت: این رویه باید ادامه پیدا کند. او می‌گوید: درحال حاضر فضای رقابتی لازم در کارخانجات تولید آرد و نانوایی‌ها وجود ندارد و نانوا در یک فضای بی‌انگیزه‌ای کار می‌کند که برایش فرقی ندارد آرد را از کجا بگیرد و چقدر مصرف کند و چقد دور بریزد. دل نانوا برای کار و آرد نمی‌سوزد چرا که در هر صورت ٤٠٠ کیلوگرم سهمیه‌اش پابرجاست.
رسانه ملی و سیکل کوتاهی‌های همیشگی
صداوسیمای ما وظایف خود را فراموش کرده است. این را هم قاسم زراعتکار می‌گوید هم حسین مهاجران. رئیس اتحادیه نانوایان به «شهروند» می‌گوید: بخش اعظمی از دورریز نان توسط خانواده‌ها و مصرف‌کننده انجام می‌شود. صداوسیمای ما به جای آموزش به خانواده‌ها برای نگهداری درست از نان، خریداری به اندازه نیاز و... به مسئولیت‌های فرعی خود می‌پردازد.
او ادامه می‌دهد: نه‌تنها مردم عادی بلکه نانوایان ما هم باید آموزش ببینند تا با چه شیوه‌ای کمترین مصرف آرد را داشته باشند.
مهاجران هم دل پری از رسانه ملی دارد: صداوسیمای ما فاجعه‌آمیز شده است. موضوع فرهنگ‌سازی از برنامه‌های این رسانه به‌طورکلی خط خورده است. کشاورز سنتی ما طبیعتا نیاز به آموزش و فرهنگ‌سازی دارد. بارها شده که کشاورزان به خاطر دانش کم، میلیون‌ها تن سیب‌زمینی و پیاز را در یک‌سال دور ریخته‌‌اند و سال بعد مجبور شده‌اند مشابه همان محصول را با ٣ تا ٤ برابر قیمت واقعی‌اش هم خود تهیه کنند هم به مردم بفروشند. کشاورز باید آگاه باشد.
٢٤میلیون گرسنه با اتلاف غذایی ایران
سیر می‌شوند
٣میلیون و ٩٥٠هزار نفر گرسنه در ایران داریم. آماری که چندی پیش رسول کدخدایی، رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی در یک نشست خبری در جمع خبرنگاران اعلام کرد. حالا تصور کنید در شرایطی که ایرانی‌ها سالانه ٣٥میلیون تن غذا را دور می‌ریزند، می‌توان با این هدررفت غذایی ٢٤میلیون نفر را سیر کرد. وقتی کشور ما بنا بر آمارها تنها ٤میلیون گرسنه دارد!
خبرگزاری میزان هم در گزارشی گفته است، با درنظرگرفتن ارزش غذاهای دور ریخته شده می‌توان بودجه عمرانی ٣سال کشور را تأمین کرد. این درحالی است که جام‌جم آنلاین هم مدعی شده است که دورریز یک‌سال غذای کشور ما، معادل ٣٨٠هزار وام ازدواج است.
مائده امینی
- 12
- 6
