یک‌کلاغ، چهل کلاغ

ساعت هشت شب تنها منظره پیش‌رو، آب‌های آزاد است که کشتی فله‌بر ماجرا را جور دیگری رقم می‌زند و فاجعه‌ای می‌آفرید؛ تصادم بین کشتی فله‌بر و سانچی. فاجعه‌ای که ٣٢نفر از ملوانان جان باختند و سرمایه‌ عظیمی در آتش سوخت. عدم‌شفافیت و اطلاع‌رسانی ناقص، بازار گمانه‌زنی‌ها را داغ کرد؛ گمانه‌زنی‌هایی که در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شدند و به شایعات دامن می‌زدند تا شاید در این میان به چرایی ماجرا دست بیابند و منتظر بازه زمانی یک ‌تا سه‌ ماهه مشخص‌شدن علت قطعی حادثه نمانند. البته ما با چرایی تصادفات بیشتر آشنا هستیم تا تصادم و شاید برای همین بود که نقاط ابهام تصادم سانچی در برخی موارد به داستان‌پردازی بیشتر شباهت یافت تا گمانه‌زنی. برخی این پرسش را مطرح کردند که چرا پرچم پاناما؟ تا شاید درنهایت به این نتیجه‌گیری برسند که محموله میعانات گازی راهی کره‌شمالی بوده تا بر شایعه زدن سانچی با موشک صحت بگذارند. درحالی‌که شفاف‌سازی مسئولان می‌توانست مشخص کند که پرچم پاناما این محموله‌ تجاری را به‌صرفه‌تر می‌کند و به لحاظ بازرگانی بسیاری از کشتی‌ها با پرچم پاناما در آب‌های آزاد تردد می‌کنند، تنها به دلیل سهولت بازرگانی.

البته نباید فراموش کرد که پرچم هر کشتی نشان از استانداردهای آن دارد و پاناما تنها کشتی‌هایی با استاندارد بالا را ثبت می‌کند و استاندارد بالا یعنی شانس بازاریابی بیشتر و درنهایت صرفه اقتصادی برای مالک کشتی. رویه‌ای که کشورهای بسیاری آن را دنبال می‌کنند؛ با شفاف‌شدن این مسأله مقصد سانچی اهمیت می‌یابد که صحبت‌های «کیم‌ سئونگ‌هو» سفیر کره‌جنوبی به شایعه‌سازی‌ها در این زمینه خاتمه می‌دهد؛ مقصد سانچی کره‌جنوبی بوده، نه کشور دیگری. البته با این تفاسیر زدن موشک به سانچی نیز منتفی می‌شود و به خبرسازی‌های سیاسی از این دست خاتمه می‌دهد؛ شایعه‌ای که می‌توان به پاسخ صحیح آن در سایت‌های اینترنتی که وظیفه رصد و پایش حمل‌ونقل دریایی را دارند، دست یافت. ماجرای شایعات و داستان‌پردازی‌ها به این‌جا ختم نشد و برخی‌ها از عمدی‌بودن تصادم گفتند که آن نیز به‌نوبه خود پاسخی منطقی و قابل قبول دارد، اگرچه نوبت به پناه گرفتن خدمه در موتورخانه رسید که صاحب‌نظران این حوزه با شنیدن آن متحیر ماندند! البته پیدا کردن جعبه سیاه توسط چینی‌ها نیز شایعاتی دربرداشت، قطعه‌ مهمی که به پاناما انتقال داده شد؛ براساس قوانین.

خاموش بودن رادارها نیز یکی از آن شایعاتی بود که سعی داشت به حمل محموله به کره‌شمالی صحت بگذارد که باتجربه‌های این حوزه آن را منتفی می‌دانند و دلایل علمی برای آن دارند، البته خطای انسانی به دلیل ساعت تصادم نیز یکی دیگر از مسائلی است که نیازمند شفاف‌سازی است، چون گمانه‌زنی‌ها از بی‌تجربه‌بودن افسر سوم و بقیه ماجرا می‌گویند و در این میان این سوال مطرح می‌شود که چرا دو کشتی مسیر خود را تغییر ندادند که در پاسخ به شلوغی تردد در آن منطقه استناد می‌شود، اگرچه اهمال‌ و کم‌کاری چینی‌ها و مسئولان نیز از سوالاتی بود که مطرح شد؛ انتظار عمومی این بود وزارت خارجه همانند وقایعی که در هر نقطه از جهان که به نوعی با ایران در ارتباط است، ورود کند، اگرچه انتظار بر این بود نهادهای تخصصی همچون وزارت نفت و راه‌و‌شهرسازی نیز به‌ نوبه خود ورود به‌موقع به ماجرا داشته باشند و پیگیر مسأله شوند که متاسفانه این انتظارات بر زمین ماندند. در مورد کم‌کاری چینی‌ها نیز دلایلی ذکر می‌شود؛ دلایلی که نیاز است به شکل جدی‌تری از طرف مسئولان پیگیری شود؛ دلایلی که در ابتدای امر به روابط اقتصادی ما با شریک تجاری‌مان چین اشاره دارند، از رشد صعودی این تعاملات در دولت‌های یازدهم و دوازدهم می‌گویند و پای مسدودشدن حساب دانشجویان ایرانی در چین و اعمال محدودیت‌هایی جدید طبق قانون FATF برای مراودات بین‌ بانکی را به میان می‌کشند و از محدودیت‌های اقتصادی–مالی برای تجار ایرانی می‌گویند! برای شفاف‌‌شدن ماجرا و ابهامات پای صحبت برخی از صاحب‌نظران این حوزه نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

پیشینه

پشت‌‌پرده شایعات

پلاسکو یکی از اتفاقات تلخی بود که در کنار اخبار منتشره در مورد کم‌وکیف آن، شایعاتی نیز در مورد آن شنیده می‌شد؛ شایعاتی که برخی از آنها سعی داشتند این حادثه را عمدی تلقی کنند؛ شایعه‌ای که متخصصان این عرصه آن را با قاطعیت ردکردند و آن را ساده‌لوحانه قلمداد کردند و استدلال‌شان آن بود که تجربه به آنها نشان داده تفاوت بین انفجار کپسول گاز و کندانسور کولر گازی چیست. شایعه بعدی سرنوشت گاوصندوق‌ها را نشانه رفته بود؛ گاوصندوق‌های پلاسکو را کجا می‌برند؟ پلاسکو مجتمعی تجاری بود، به همین دلیل مغازه‌داران اغلب برای نگهداری اسناد و مدارک خود از گاوصندوق استفاده می‌کردند و برای همین در جریان آواربرداری از میان‌ آهن‌پاره‌ها، تعدادی گاوصندوق پیدا شد تا پای پلیس وارد ماجرا شود و این گاوصندوق‌ها را به جای امنی ببرد تا با مراجعه کسبه به آنها تحویل داده شود. شایعه بعدی تعداد افراد گرفتار زیرآوارها را نشانه رفته بود و اخبار و اعداد ضدونقیصی منتشر می‌شد، اما پاسخ جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی به این شایعه خاتمه داد؛ به غیر از آتش‌نشانان حداکثر ١٠نفر از مردم زیر آوار گرفتار شده‌اند. اگرچه محصورکردن دور محل آواربرداری زمینه‌ساز شایعه دیگری شد؛ امدادگران به اجساد زیادی رسیده‌اند و می‌خواهند آنها را از معرض دید مردم و خبرنگاران پنهان کنند، اما حقیقت ماجرا این بود که تعدادی از اجساد آتش‌نشانان پیدا شده بود و برای این‌که تصویری از اجساد آنها در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر نشود تا قلب خانواده آنان به درد بیاید، محل آواربرداری با گونی محصور شده بود. نردبان‌ سوژه بعدی شایعه‌سازی بود؛ چرا از نردبان‌های بلند استفاده نشد؟ و این درحالی بود که به گفته سخنگوی آتش‌نشانی بالاترین نردبان و بالابری که در دنیا استفاده می‌شود، ٥٤متر است و آتش‌نشانی تهران هفت نردبان ٥٤متری و ٢٣دستگاه بالابر ٣٢متری در اختیار دارد و حالا حادثه کشتی سانچی بهانه‌ای جدید به دست شایعه‌سازان داده است. 

دیدگاه ١

خطاهای انسانی در هر تصادفی وجود دارد

کامران واعظی- کاپیتان| هر اتفاق و حادثه‌ای که پیش می‌آید با توجه به وسعتش حاشیه‌هایی را به خود اختصاص می‌دهد. سانچی اتفاقی بود که حاشیه‌هایی برای آن مطرح شد که پشتوانه‌ای ندارند. کامران واعظی، کاپیتان در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: افرادی که این حاشیه و مسائل را مطرح می‌کنند، متخصص این مسأله نیستند. خطاهای انسانی در هر تصادفی وجود دارد و ممکن است از لحاظ حرفه‌ای این تصادف یک خطای کودکانه باشد، یعنی در شرایط عادی چنین تصادم‌هایی نباید در دریا بیفتد، مگر این‌که یک‌سری عوامل محیطی مثل شلوغی منطقه، حضور ناوگان ماهیگیری کشورهای اطراف و عدم‌توانایی فنی پرسنلی که در فرماندهی بودند، دست‌به‌دست هم بدهند و تصادمی اینچنینی رخ بدهد، اما قاعدتا به لحاظ حرفه‌ای چنین تصادمی در دریاهای آزاد می‌تواند دور از انتظار هم باشد. واعظی به شلوغی دریاها اشاره کرده و می‌گوید: این واقعیت وجود دارد که دریاها شلوغ شده‌اند. درحال حاضر بیش از صدهزار کشتی تجاری داریم که در دریاهای دنیا درحال تردد هستند. کریدورها شلوغ هستند. تصادم‌ ممکن است اتفاق بیفتد، هرچند کودکانه باشد. این‌که بگوییم و تفسیر کنیم که این تصادم اصلا نباید اتفاق می‌افتاد و عواملی را به جز ناوبری و دریانوردی را باعث بروز حادثه تلقی کنیم، می‌تواند یک نظریه عام باشد. به‌عنوان مثال خاموش‌بودن رادارها یکی از مسائلی بود که مطرح شده، درحالی‌که این امکان کاملا منتفی است. هر کشتی دو یا سه رادار دارد و این درحالی است که درحال حاضر نقشه‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. وسایل ناوبری که در کل فرماندهی هستند، حتی اگر ژنراتورهای اصلی خاموش شوند، ژنراتورهای اورژانسی به کار خود ادامه می‌دهند. درواقع تمام نکات ایمنی برای مواقع اضطرار کشتی‌های تجاری در نظر گرفته شده است. اگر بر فرض رادار کشتی‌ای نیز خاموش باشد، رادار کشتی‌های دیگر، کشتی موردنظر را می‌بینند. این کاپیتان بر این باور است که موج انفجار در یک لحظه باعث شکسته‌شدن پنجره‌های ساختمان کشتی و دربرگرفتن ساختمان کشتی با گازهای سمی و شعله‌های آتش شده که باعث شده خروج پرسنل در آن لحظات برای خدمه غیرممکن باشد. پاسخی در قبال شایعه سالم ماندن خدمه چینی و جان باختن تمام پرسنل سانچی. در کشتی‌ای که حامل میعانات گازی است، به راحتی این اتفاق می‌افتد. واعظی می‌افزاید. کریستال با دماغه به انبارهای سانچی برخورد کرده است. برای همین آسیب کریستال بالطبع خیلی کمتر خواهد بود؛ دماغه کشتی به میزانی محکم ساخته می‌شود که آسیبی نمی‌بیند، درحالی‌که ساختمان و موتور کشتی در عقب در نظر گرفته شده است. گفته می‌شود خدمه کریستال به آب پریده‌اند که این مسأله دلیلی ندارد جز انفجار و آتش سانچی. این کاپیتان در مورد قرنطینه‌شدن خدمه کریستال نیز عنوان می‌کند: چنین مسأله‌ای عادی است. در آب‌های هر سرزمینی این اتفاق بیفتد، کشور موردنظر سعی می‌کند اطلاعات را به نفع خود کارگشایی کند. چینی‌ها نیز سعی دارند اطلاعات ندهند، چون هر اطلاعاتی می‌تواند در دادگاه‌ها برای تعیین‌ درصد خسارت به ضررشان تمام شود. این کاپیتان بر اهمال چینی‌ها صحه گذاشته و می‌افزاید: نخستین کاری که می‌توانستند انجام دهند این بود که آتش‌خوارهایی را بیاورند که امکان استفاده از کف یا فوم را داشته باشند. با فوم زیاد می‌توانستند این آتش را به حداقل برسانند.

دیدگاه ٢

به احتمالات دیگر بپردازیم

محمود امیری- دریانورد و مهندس سابق کشتی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران| شایعه‌ها و حاشیه‌ها در هر مسأله‌ای وجود دارند. به‌عنوان مثال در پلاسکو نیز ما شایعاتی را شنیدیدم که شاید برخی از آنها قابل اعتنا بودند، اما در زمینه دریا و کشتیرانی اطلاعات کمی در میان عامه مردم وجود دارد. محمود امیری، مهندس سابق کشتی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: شایعاتی که در مورد سانچی مطرح می‌شوند، قابل اعتنا نیستند و بیشتر شایعات به تخیل نزدیک‌ترند تا واقعیت. مثل حمله با موشک، چون کسی با موشک به نفتکش حمله نمی‌کند. امیری که سابقه ١٠‌سال دریانوردی دارد به برخی مسائل مطرح‌شده اشاره می‌کند و می‌گوید: مسائلی همچون نجات پرسنل یا این‌که خدمه در لحظات نخست جان باخته‌اند یا بعد از آن، مسائلی هستند که کسی نمی‌تواند به صورت دقیق به آنها پاسخ دهد. اما در مورد این‌که چرا این کشتی با پرچم پاناما تردد می‌کرده، صحبت‌های وزیر کار درست بوده، چون صرفه اقتصادی داشته و منطقی به نظر می‌رسیده کشتی با این پرچم محموله خود را حمل کند و بسیاری از کشتی‌ها این کار را انجام می‌دهند. امیری البته پاسخ‌های صحیح و منطقی را به جعبه‌سیاه محول می‌کند و می‌افزاید: جعبه سیاه نشان می‌دهد مسیر کشتی، وضع انبارها، چه اطلاعاتی ردوبدل شده، چه چیزهایی مخابره شده و... همه‌وهمه بسته به جعبه سیاه است. اما واقعیتی که وجود دارد این است که هر دو کشتی یکدیگر را دیده و بی‌شک اقداماتی داشته‌اند تا منجر به تصادم نشود. به همین دلیل، این شایعه مرتفع می‌شود که کشتی چینی به قصد منجر به تصادم شده است. یکی از دلایلی که این شایعه را باطل می‌کند این است که درحال حاضر مقدار مواد نفتی که به آب‌های چین وارد شده به میزانی است که آن بخش از آب‌ها را آلوده کرده، بخشی که محل ماهیگیری چینی‌هاست و غذای شرق چین از آب‌های همان منطقه تامین می‌شود. شاید این شایعه نیز وجود داشته باشد که اطلاعات جعبه سیاه مخفی بماند، در صورتی که اطلاعات آن را تنها شرکت سازنده می‌تواند به دست بیاورد؛ اطلاعاتی که قابل دستکاری نیستند، چون چندین نهاد ناظر نیز بر روند کار نظارت دارند. مهندس سابق کشتی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که به جای پرداختن به شایعات، باید به برخی مسائل با تامل بیشتری پرداخت. بی‌شک از یک یا دو مایلی، این دو کشتی همدیگر را دیده‌اند و احتمال تصادم را داده‌اند، اما کریستال با دماغه، با میانه سانچی برخورد می‌کند و خدمه او سالم می‌مانند و بعد از تصادم عقب‌ران می‌رود! بی‌شک چینی‌ها برای آسیب‌ کمتر سعی کرده‌اند با دماغه تصادم داشته باشند. خود عقب‌راندن کریستال نیز سوالی است، چون در تصادم لایه‌ها جرخورده‌اند و عقب‌راندن کریستال ممکن است، اسطحکاکی را به وجود آورد و موجب جرقه شود،زیرا گفته شده دو دقیقه بعد از تصادم آتش‌سوزی رخ داده است. چرا چینی‌ها نمی‌گذارند با خدمه کریستال مصاحبه شود؟ چرا عکسی از کریستال نیست؟ عکسی که از کریستال منتشر شده مربوط به تصادف ‌سال گذشته این کشتی است.

دیدگاه ٣

نمونه‌ای نادر از تصادم‌های دنیا

هادی حق‌شناس - معاون سازمان بنادر و دریانوردی| در فرهنگ ما ایرانیان باید این واقعیت را بپذیریم که هر حادثه اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که اتفاق می‌افتد، حاشیه‌هایی مطرح می‌شود که در بسیاری از موارد پررنگ‌تر از متن هستند. به‌عنوان مثال اگر زلزله‌ای پیش می‌آید، بلافاصله شایعاتی از امواج مغناطیسی به میان می‌آید یا موش‌های آدم‌خوار که برای زلزله احتمالی تهران از آنها گفته شد. ‌هادی حق‌شناس، معاون سازمان بنادر و دریانوردی در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: در حادثه سانچی و کریستال نیز شایعاتی مطرح شد مبنی بر این‌که بار این کشتی برای کره‌شمالی است! درحالی‌که این محموله از یک بندر اصلی همچون عسلویه بارگیری شده آن هم با پرچم و مسیر مشخص. حق‌شناس به شایعه‌زدن سانچی با موشک نیز اشاره کرده و می‌گوید: یکی از حاشیه‌های حادثه سانچی اصابت موشک بود، بدون در نظر گرفتن این مسائل که اگر قرار بر زدن با موشک بود چرا در یک منطقه پرترافیک در دریای چین؟ چرا قبل و بعد از آن زده نمی‌شود؟ اگر موشک زده شده چرا کشتی دوم نیز آسیب دیده؟ اصلا چرا کشتی دومی نیز وجود دارد و آثار آسیب‌های آن را هم نمایندگان سازمان بنادر و هم نمایندگان پاناما دیده‌اند و مسائلی از این دست که فراوان مطرح است. معاون سازمان بنادر و دریانوردی به خاموش‌بودن رادارها که در شایعات به آن اشاره شده، پرداخته و می‌افزاید: این شایعه درحالی در فضای مجازی پیچیده که ١٧:٥٤ یا ٥٥ دقیقه که تصادم پیش آمده ١٧:٣٥ از کشتی به مالک کشتی ایمیل ارسال شده است. برخی برای شایعه‌سازی پا را فراتر گذاشته و فیلمی را نشر داده‌اند که به این تصادم نسبت می‌دهند، حادثه فیلم در روز اتفاق می‌افتد، درحالی‌که تصادم کریستال و سانچی در هشت شب به وقت محلی اتفاق افتاده است. حق‌شناس شایعاتی از این دست را مرتبط به فرهنگ حاشیه‌سازی‌های ایرانیان دانسته و عنوان می‌کند: واقعیت این است که حاشیه‌پردازی‌هایی از این دست مسأله را پیچیده‌ نشان می‌دهند، درحالی‌که خیلی ساده باید گفت مسائلی از این دست دلایل پیچیده ندارند و بیشتر مواقع دلایل بسیار ساده هستند. دلایل ساده‌ای که می‌توان آنها را حدس زد، اگرچه ما به‌عنوان مرجع رسمی کشور نباید گمانه‌زنی داشته باشیم و باید منتظر بود به اصطلاح عامه جعبه سیاه باز شود تا براساس آن اظهارنظر کرد. معاون سازمان بنادر و دریانوردی بر این باور است که شواهد و قراین نشان از این دارند که احتمال خطای انسانی بیشتر است. اگرچه این تصادم یکی از نمونه‌های نادر در دنیاست. ما سالانه شاهد تصادم صدها کشتی در دنیا هستیم و همیشه با این مسائل روبه‌رو بوده‌ایم. اما این نادر است، از چه منظری؟ از این منظر که هم کشتی، هم محموله و هم خدمه کشتی آسیب‌ دیده‌اند، معمولا در تصادم‌ها یا محموله آسیب‌می‌بیند یا کشتی و در مورد آسیب خدمه این‌گونه است که تعدادی از خدمه آسیب‌ می‌بینند، نه این‌که تمام خدمه! کمی از این منظر نادر است. یکی دیگر از موارد این است که قبل از تصادم از هیچ‌کدام از این دو کشتی پیامی اضطراری صادر نشده است. نادر است از این منظر که این کشتی در بندر عسلویه توسط کارشناسان کنترل بازرسی بنادر مورد بازدید قرار گرفته و هیچ‌ نقص فنی در مورد پرسنل، چه در مورد تجهیزات و چه در مورد خود کشتی اصلا گزارش نشده است. حق‌شناس در پاسخ به این سوال که از طرف چینی‌ها کم‌کاری صورت گرفته، اذعان می‌کند: چینی‌ها طبق قوانین بین‌المللی رفتار کرده‌اند. نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد. قواعد بین‌المللی استاندارد دارد، آنها قواعد را رعایت کرده‌اند، ما انتظارمان بالاتر از قواعد بوده است. به‌عنوان مثال در ماجرای پلاسکو آتش‌نشانان که قهرمانانه رفتند، در چارچوب استاندارد داخل ساختمان نرفتند، در نتیجه این‌جا که این اتفاق افتاده، چینی‌ها کاملا رفتارشان براساس دستورالعمل‌ها و پروتکل‌ها بوده است.

تجربه دیگران

غرق‌شدگان

کشتی‌سازی ‌هارلند و والف یکی از توسعه‌یافته‌ترین کشتی‌ها را در عصر خود ساخت؛ کشتی‌ای که هنوز هم نام‌ آن ماندگار است؛ تایتانیک. بزرگترین کشتی مسافربری زمان خود که تصادف با کوه یخ شاید آن را برای همیشه ماندگار کرد؛ اتفاقی که در‌ سال١٩١٢ افتاد و بر اثر آن ١٥١٧ نفر جان خود را از دست دادند، البته ٧٣سال بعد آثار به‌جامانده از تایتانیک جمع‌آوری شد تا در موزه ملی دریایی انگلستان جا خوش کند. کارپاتیا کشتی‌ای بود که برای نجات تایتانیک اعزام شده بود، اما بعدها سرنوشتی جز غرق‌شدن نیافت؛ سرنوشتی که توسط زیردریایی آلمانی در‌ سال١٩١٧ در جنگ جهانی اول رقم خورد، اما واسا غرق شد تا مهمترین جاذبه توریستی با حدود٢٥میلیون‌نفر بازدیدکننده خود را مشهور کند آن هم در موزه‌ای با نام خود در استکهلم. واسا کشتی‌ای جنگی سوئدی بود که تاریخ ساخت آن به قرن هفدهم می‌رسید. سولتانیا نیز جزو کشتی‌های غرق‌شده است، اما شاید به تناسب واسا یا تایتانیک شناخته‌شده نیست؛ کشتی‌ای که در پایان جنگ داخلی آمریکا وظیفه انتقال نیروها به خانه را به عهده گرفته بود، اما انفجار و غرق‌شدن، بخش پایانی داستان سولتانیا بود؛ حادثه‌ای که در‌ سال١٨٦٥ منجر به کشته‌شدن ١٨٠٠ نفر شد؛ آن هم در رود می‌سی‌سی‌پی، البته ١١٧‌سال بعد در مزرعه سویایی پیدا شد تا قصه‌اش را دوباره سر زبان‌ها بیندازد. ویکتوری که در‌ سال١٧٣٧ میهمان آب‌ها شد، تنها توانست هفت‌سال سفر روی آب‌ها را تجربه کند و حادثه‌ای باعث شود در لیست کشتی‌های غرق‌شده قرار بگیرد. ویکتوری در کانال ایسلند از نظرها محو شد تا سرنوشتش در ابهام قرار بگیرد؛ ابهامی که بیش از ٢٥٠‌سال طول کشید تا بالاخره در‌ سال ٢٠٠٨ توسط هیأت دریایی اودیسه ایالات متحده کشف شود، آن هم ٤٣مایل دریایی دورتر از جایی که دچار طوفان شده و از نظرها محو شده بود. اگرچه ایالات متحده ‌این کشتی را یافت، اما طبق قوانین دریایی این کشتی غرق‌شده جزو دارایی‌های حکومت بریتانیاست. نام رونه تداعی‌گر کشتی پستی است که تنها با هدف حمل‌ونقل پستی روی آب‌ها سوار می‌شد تا این‌که گردباد بهانه‌ای شد تا در جزایر بریتانیا گم شود -‌سال١٨٦٧ - کشتی‌ای که با غرق‌شدنش جان ١٢٠نفر را گرفت و حالا به‌عنوان یکی از مقاصد غواصی موردتوجه است.

رزماری نیز از آن دست کشتی‌هایی است که حادثه‌ای سرنوشت او را به غرق‌شدن رساند تا مصنوعات و آثار باقی‌مانده از آن در کارخانه کشتی‌سازی تاریخی پورتسموث به نمایش گذاشته شود. رزماری کشتی جنگی نیروی دریایی شاه هنری هشتم از خانواده سلطنتی تودور بود و برای همین مصنوعات به‌جا مانده از آن نسبتا منحصربه‌فرد است و می‌تواند اطلاعات زیادی از تجهیزات جنگی آن دوران به بازدیدکنندگان بدهد. امدریا دوریا کشتی ایتالیایی بود که تصادف باعث غرق‌شدنش شد آن هم با کشتی سوئدی در‌ سال١٩٥٦. یکی از ویژگی‌های بارز این کشتی در میان غرق‌شده‌ها این است که کسی جان خود را از دست نداد آن هم به خاطر قدرت ارتباطی که کشتی داشت. در‌ سال١٩٣٣ ومپایر که کشتی نیروی دریایی بریتانیا بود به‌عنوان قرض به نیروی دریایی سلطنتی استرالیا داده شد؛ کشتی‌ای که نام اصلی‌اش والاس بود و بعد از‌ سال١٩٣٣ ومپایر نام گرفت؛ ومپایر کشتی جنگی شناخته‌شده‌ای است که در‌ سال١٩٤٢ توسط نیروی هوایی ژاپن آسیب دید، اما غرق‌شدن استونیا بسیار بحث‌برانگیز شد؛ اتفاقی که بیش از ٨٠٠نفر جان‌شان را از دست دادند و دلایل گوناگونی برای آن عنوان کردند؛ اتفاقی که در‌ سال١٩٩٤ در دریای بالتیک افتاد. با غرق‌شدن این کشتی گروهی شرایط نامساعد آب‌وهوایی را به‌عنوان دلیل مطرح کردند و اما عده‌ای این دلیل را نادیده گرفته و درگیری نظامی را مطرح کردند و بر این باور بودند که بمب‌هایی توسط کشورهای رقیب برای از بین بردن این کشتی در آن گذاشته شده بود، اما نکته این است که منطقه غرق‌شدن کشتی بشدت محافظت می‌شود و کسی حق نزدیک‌شدن به آن را ندارد، به‌طوری که غواصی غیرقانونی در نزدیکی محل کشتی غرق‌شده تنبیه و مجازات در پی دارد.

تصادم سانچی و کریستال حادثه‌ای بود تلخ و ناگوار که متاسفانه برخی شایعات و حاشیه‌های پیرامون آن به این تلخی افزود. شایعاتی که به دلیل عدم‌تخصص به آن دامن زده شد و گمانه‌زنی‌های بیشتری را پیش آورد. در این شماره به این مسأله پرداخته و نظر صاحب‌نظران این حوزه گنجانده شده است.

لیلا مهداد