ایرانیان متساهل‌ تر شده اند

به گزارش جماران، این طرح که موج اول آن در سال ۱۳۸۴ توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) انجام شده است به بررسی بیش از ۲۰ شاخص فرهنگ سیاسی مردم ایران پرداخته و تحولات اتفاق افتاده در فرهنگ سیاسی مردم در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۹۷ را مورد بررسی قرار داده است. در این طرح شاخص‌هایی همچون اعتماد به نهادهای نظام سیاسی، اعتماد به مسئولان سیاسی، احساس عدالت توزیعی، احساس عدالت رویه‌ای، ارزیابی از عملکرد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاست خارجی نظام، حمایت از آزادی رسانه‌ها، تساهل مداری، اقتدارگرایی، میل به خشونت، مشارکت سیاسی، احساس پاسخگویی مسئولان سیاسی، امید به آینده ایران، احساس بی‌قدرتی و... مورد بررسی قرار گرفته است.مطابق بخشی از نتایج این پیمایش می‌توان نتیجه گرفت که تساهل مداری در بین ایرانیان به طور نسبی بالا است.

جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان بالای ۱۸ سال کشور(شهری و روستایی) بوده‌اند و تعداد نمونه آماری برابر با ۴۸۹۰ نفر بوده است. شاخص تساهل مداری با ۵ گویه زیر مورد سنجش قرار گرفته است به گونه‌ای که در هر گویه پاسخگو می‌بایست نظر خود را روی طیف ۵ قسمتی(کاملاً مخالفم، مخالفم، مردد، موافقم و کاملاً موافقم) اعلام می‌کرد:

۱- حکومت باید به مخالفانش اجازه دهد عقاید خود را آزادانه برای همه بیان کنند.

۲- باید به کسانی که به اسلام اعتقاد ندارند هم اجازه داد براحتی عقاید خود را بیان کنند.

۳- منتقدان و مخالفان حکومت نیز حق دارند در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا داشته باشند.

۴- کسانی که به هیچ دینی اعتقاد ندارند، حق دارند در سازمان‌های دولتی استخدام شوند.

۵- هیچ کس حق ندارد فردی را به‌دلیل آنکه حرفی علیه حکومت زده است، دستگیر و زندانی کند.

در هرکدام از گویه ‌های فوق اگر کسی با گویه‌ مورد نظرکاملاً مخالف باشد نمره ۱ یعنی تساهل مداری خیلی کم و اگر کسی با گویه مورد نظر کاملاً موافق باشد نمره ۵ یعنی در گروه تساهل مداری خیلی زیاد دسته‌بندی شده است. در پایان از جمع ۵ گویه مورد نظر شاخص تساهل مداری روی طیف صفر تا ۱۰۰ محاسبه شده که هر چه نمره فرد به صفر نزدیک‌تر باشد نشان دهنده تساهل مداری کم و هر چه به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد نشان دهنده تساهل مداری زیاد است.نتایج این پیمایش نشان می‌ دهد در مجموع میانگین تساهل مداری روی طیف ۰ تا ۱۰۰ برابر با ۶۰.۷۷ بوده است که از نقطه وسط طیف(عدد ۵۰) بالاتر است.

میانگین این شاخص در پیمایش سال ۱۳۸۴ ایسپا برابر با ۵۱ از ۱۰۰ بوده است.یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که میزان تساهل مداری زنان و مردان تقریباً یکسان است و در بین گروه‌‌های سنی نیز با افزایش سن میزان تساهل مداری کمتر می‌شود به طوری که میانگین تساهل مداری افراد ۱۸ تا ۲۹ ساله، ۶۴ و میانگین تساهل مداری افراد بالای ۵۰ سال ۵۷ است. در بین گروه  های تحصیلی نیز با افزایش تحصیلات به صورت معنادار میزان تساهل مداری بیشتر می‌شود و افرادی که تحصیلات عالی (کارشناسی ارشد و دکتری) دارند میانگین ۷۱ و کسانی که بی‌سواد هستند میانگین ۵۱  دارند.

در یکی از سؤالات مربوط به این شاخص، جمله «حکومت باید به مخالفانش اجازه دهد عقاید خود را آزادانه برای همه بیان کنند» به پاسخگویان ارائه شد که در مجموع ۱۵.۱ درصد مخالف و ۷۰ درصد موافق این جمله بوده‌اند. مابقی نیز یا مردد بوده  یا اظهارنظر نکرده‌اند. در سؤال دیگری، گویه «کسانی که به هیچ دینی اعتقاد ندارند، حق دارند در سازمان‌های دولتی استخدام شوند» به پاسخگویان ارائه شد که در مجموع ۳۷.۶ درصد مخالف و ۳۵.۳ درصد موافق این جمله بوده‌اند؛ مابقی نیز یا مردد بوده  یا اظهار نظر نکرده‌اند.