خانه ابریشمی رشت:
خانه ابریشمی رشت یکی از بناهای تاریخی این شهر می باشد که متعلق به خانواده حاج میرزا اسماعیل حاکمی یکی از بازاریان با نفوذ رشت ساخته شد. وی در عصر ناصری شهر کلانتر شد به همین دلیل وی را حاج حاکم صدا می زدند. فرزند کوچک میرزا اسماعیل را به نام حاج قاسم و ملقب به عالیجناب می شناختند که دستور ساخت این عمارت را داد.
در سال ۱۳۱۸ میرزا احمد ابریشمی، ملک را از وارثان خریداری کرد و نام آن را به عمارت خانه ابریشمی تغییر داد. با گذشت سال ها مالکین این عمارت تغییر پیدا کردند و برخی از آنها تغییراتی را در خود عمارت ایجاد کردند، در یکی از روزها تالار آیینه فروریخت و مجددا بازسازی شد.
باوجود تهدیداتی که در این ملک وجود داشت اما بازهم پای برجا ماند. باید توجه کرد که مسئولین این اثر تاریخی باید نظارت خود را بر بازسازی و مرمت عمارت افزایش دهند و اقداماتی در این زمینه صورت بگیرد.
یکی از صاحبان این عمارت که در سال ۱۳۷۷ عمارت را از صاحبانش خریداری کرد، دانشکده معماری گیلان بود، اما در حال حاضر بنیاد نخبگان از سمت دانشگاه این شهر از خانه ابریشمی استفاده می کند و برای آنها کاربرد اداری دارد. با توجه به اهمیت تاریخی این سازه در آخرین روزهای سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۳۶۵ در لیست آثار ملی ایران ثبت شد.
نقشه خانه ابریشمی:
خانه ابریشمی رشت مانند بسیاری دیگر از خانه های این شهر دارای ساختاری دوطبقه می باشد، دورتا دور فضای حیاط توسط دیوارهای آجری با ارتفاع ۵ متر پوشانده شده اند. در بخش جنوبی و قسمت شمالی در بالا، یک ردیف رف وجود دارد و برای افزایش جلوه این دیوارها از طاق نما استفاده کرده اند.
این بنا دارای متراژ ۲۰۰۰ متر مربعی است اما تنها از ۶۵۰ متر مربع آن برای زیربنا استفاده شده است. حیاط بنا دارای باغچه های زیبایی در بخش مرکزی هستند، علاوه بر آن یک حوض بزرگ با طول ۶ متر در عرض ۴ متر قابل مشاهده است. در هر دو طبقه این ساختمان ۸ عدد اتاق وجود دارد که در طبقه اول همه آنها ساده و بدون تزئینات هستند.
برای رفتن به طبقه دوم دو عدد راه پله تعبیه شده است که از جنس موزائیک ساخته شده اند. در بخش شمالی ساختمان یک راه پله برای بالا رفتن و طبقه دوم قرار دارد.
در طبقه دوم می توانید متوجه تفاوت ها با طبقه همکف شوید. در این طبقه نیز ۸ اتاق وجود دارد که دو عدد از آنها به چینی خانه و یک اتاق نیز به تالار آیینه اختصاص یافته اند، هر سه این اتاق ها کنار همدیگر قرار دارند. در اتاق های دیگر می توانید تزئینات چشمگیری از معماری با گچبری گل و گیاه یا گچبری شومینه را مشاهده کنید که جلوه بسیار خاصی به نمای اتاق بخشیده اند.
نقشه و معرفی بخش های مختلف خانه ابریشمی رشت:
قدمت این عمارت در کنار زیبایی و کمال دو تالار آیینه و چینی خانه ها سبب جذب بسیاری از گردشگران از نقاط مختلف ایران برای تماشای خانه ابریشمی شده است. درصورتی که به قاب های گچبری روی دیوار توجه کنید، می توانید کاسه و بشقاب هایی را ببینید که اصالت آنها به عصر قاجار مربوط می باشد و ارزش مادی و معنوی بسیاری دارند.
اتاق چینی خانه دارای ۷۹ کاسه و بشقاب است، همچنین ۵۲ عدد از کاسه ها، گل مرغی بوده که در رف های مجاور سقف قرار گرفته اند. به صورت کلی معماری این اتاق می تواند معماری دوران قاجار را به راحتی نشان دهد. طول اتاق آیینه ۱۱.۹۰ بوده و عرض آن به ۷.۲۰ متر می رسد و شکل آن T مانند است.
بخشی از اتاق آیینه خانه با استفاده از آیینه های زیبا تزئین شده و در قسمت های دیگر می توانید گچبری های حرفه ای را مشاهده کنید. در این اتاق ۲ پایه گچی و ۱۲ تاقچه با قوس نیم دایره آیینه کاری وجود دارد. در کف اتاق از بدنه دیوار، سنگ مرمر ۱/۱۰ متری کار گذاشته شده است. متاسفانه عدم توجه مسئولین مربوطه به این شاهکار هنری، سقف تالار آیینه در حال تخریب است اما تابه حال هیچ اقدام پیشگیرانه ای در خصوص ترمیم آن صورت نگرفته است و بنیاد نخبگان نیز در این مرکز مشغول به کار هستند، به طوریکه آنها در طبقه پایین مشغول فعالیت هستند و از طبقه بالا استفاده نمی کنند.
سعید اصفهانی درباره این موضوع اینگونه عنوان می کند: برای تعمیر سقف طبقه بالا اقداماتی انجام داده ایم در صورتی که هزینه این کار بر عهده بنیاد نیست اما از آنجایی که مدتی در این بنا بوده ایم در مقابل آن احساس مسئولیت می کنیم، از این رو برای صیانت از آن اقداماتی انجام داده ایم. ایشان در ادامه متذکر می شوند که: سقف این خانه سفالی بوده و همین باعث می شود در هنگام ریزش باران، خزه زیادی در آن ایجاد شود و این یکی از دلایل فرو ریختن سقف است.
رئیس بنیاد نخبگان گیلان نیز اینگونه بیان کرده اند:
همان زمانی که برای آغاز کار در این مکان مستقر شدیم اوضاع بد خانه ابریشمی را به دانشگاه گیلان اعلام کردیم و به منظور پیشروی این شرایط از یک استاد سفالچین جهت بازسازی و پیشگیر از فروریختن سقف کمک گرفتیم. در ادامه می فرمایند که: یک جلسه با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بنیاد نخبگان و دانشگاه گیلان صورت گرفت و در آن بررسی های لازم در خصوص نوسازی بنا ابریشمی عنوان شد ولی متاسفانه دانشگاه گیلان و اداره کل میراث فرهنگی بیان داشتند که بودجه لازم برای نوسازی را در اختیار ندارند.
آدرس خانه ابریشمی رشت:
برای یافتن خانه ابریشمی رشت ابتدا باید میدان بسیج یا همان میدان صیقلان را از اهالی بپرسید در نهایت در قسمت جنوب شرقی این میدان به دنبال کوچه شاعری بگردید. این همان کوچه ای است که خانه قدیمی ابریشمی در آن قرار دارد. درصورتی که عکس های این عمارت را دیده باشید، با فضایی بزرگ به وسعت ۲۰۰۰ متر مربع روبرو خواهید شد که تنها از ۶۵۰ کیلومتر آن برای ساخت خانه استفاده شده است. حوض وسط خانه در کنار پنجره های فراوان، درخت و باغچه های چشم نواز همگی نشانه ای از یک خانه با اصالت قدیمی را به بیننده القا می کنند.
شرایط بازدید از خانه ابریشمی رشت:
برای حفظ و صیانت از این اثر زیبای تاریخی ورود بازدیدکنندگان به این اثر ممنوع است. فقط هر چند وقت یکبار با اصرار از جانب گردشگران درهای آن را باز می کنند، اما در این حالت تنها می توان از حیاط در طبقه اول بازدید کرد و ورود به طبقه دوم اکیدا ممنوع می باشد. مالک بنا یعنی دانشگاه گیلان پیشنهاد فروش ملک را به بنیاد نخبگان می دهد ولی به دلیل عدم بوجه کافی آنها نمی توانند ملک را بخرند.
مدیریت کل میراث فرهنگی گیلان در رابطه با ترمیم این بنا می گوید: هزینه بازسازی برعهده مالک آن یعنی دانشگاه گیلان است و ما با توجه به ارزشی که برای این خانه قائلیم اما از پرداخت هزینه برای ترمیم معذور هستیم، البته توانایی تامین هزینه ها را هم نداریم. چنانچه دانشگاه گیلان با ما همکاری کند می توان در جهت مرمت و عدم فروپاشی بیش از این اقداماتی انجام داد.
هرساله با نزدیکی به فصل زمستان همه افراد نگرانی هایی در رابطه با ویرانی این اثر فاخر دارند اما امید هست با همت مسئولان و توجه بیشتر در این زمینه از وقوع اتفاقات غیرقابل جبران جلوگیری شود.
گردآوری: بخش گردشگری سرپوش
- 11
- 4