ممنوع ‌التیزرها!

نشست خبری فیلم داش‌ آکل روز چهارشنبه برگزار شد؛ نشستی که چندان هم بازتاب رسانه‌ای خاصی نیافت، به‌جز یک جمله از کارگردان این فیلم، محمدرضا عرب، که در توجیه شکست اقتصادی فیلمش از تعداد کم‌شمار تیزرهای تلویزیونی فیلمش گلایه کرد و گفت: «صداوسیما گفته چون اسم فیلم طاغوتی است، تنها ۶۵ تیزر تلویزیونی به شما می‌دهیم.» ماجرایی واقعا نوظهور و بدعتی عجیب، البته اگر محمدرضا عرب در گفته‌هایش صداقت داشته باشد.

با این‌حال و با وجود این‌که بهانه‌ای چنین، برای ممنوعیت در نمایش تیزرهای یک فیلم چندان با عقل جور درنمی‌آید، اما در تمام این سال‌ها آن‌قدر سیاست‌های غیرمنطقی و ممنوعیت‌های باورنکردنی و عجیب برای فیلم‌ها و سینماگران وضع شده که این را نیز می‌توان باور کرد؛ با همان منطقی که ممنوع‌التصویری‌های قبلی را قابل باور می‌سازد.

در سال‌های اخیر ممنوع‌التصویری شماری از بازیگران سینما در تلویزیون بهانه‌ای بوده برای محرومیت فیلم‌های آن بازیگران از نمایش تیزرهایشان و در مهربانانه‌ترین نگاه از سوی تلویزیون حذف اسامی و تصاویر آن بازیگران از تیزرهای فیلم‌ها. نمونه‌اش فاطمه‌ معتمدآریا که فقط در این یکی، دو سال اخیر فیلم‌هایی چون یحیی سکوت نکرد، آباجان و یکی، دو فیلم دیگر با اینکه این بازیگر را به‌عنوان سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین هنرپیشه داشتند، اما زمان تبلیغات تلویزیونی از نمایش تصاویر این بازیگر محروم بودند.

پگاه آهنگرانی و باران کوثری نیز از این دسته‌اند، بیشتر به‌ دلیل اظهارنظرهای سیاسی‌شان. در حال حاضر روشن نیست اوضاع چگونه است، اما وقتی آیدا و سارا روی پرده آمد، اثری از پگاه در تبلیغات تلویزیونی این فیلم نبود. پیشتر در زمان نمایش فیلم جامه‌دران نیز پگاه آهنگرانی یکی از بازیگرانی بود که امکان نمایش تصویرش از تلویزیون وجود نداشت و بنابراین در شرایطی‌که به همراه باران کوثری بازیگران اصلی این فیلم بودند، تصویر این دو در تیزر فیلم به نمایش درنیامد و حتی در مورد پگاه، اسمش هم از روی تیزر حذف شد. باران نیز این مشکل را داشت و عملا تصویرش از تیزرها حذف شد. این اتفاق برای فیلم کوچه ‌بی‌نام هم رخ داد و با اینکه کوثری برای این فیلم سیمرغ گرفته بود، اما در تیزرها حضور نداشت؛ همچنین برای هفت‌ماهگی که در این فیلم نیز این دو بازیگر حضور داشتند. کوثری سال قبل‌تر نیز در فیلم‌های خنده‌های آتوسا، لانتوری، سد معبر و شنل از تیزرها حذف شده بود.

گاهی اوقات هم موضوع فیلم مشکل‌ساز می‌شود و آن را از داشتن تیزر محروم می‌کند؛ مثل «عصبانی نیستم» که مشکلات زیادی در این چند سالی که از ساخته‌شدنش می‌گذرد تحمل کرده، یا مثل «عرق سرد» که درباره ممنوعیت سفر به خارج یکی از ملی‌پوشان تیم فوتسال بانوان بود که مورد پسند مدیران تلویزیون نبود. «عصبانی نیستم» با موضوعی اجتماعی درباره دانشجوی ستاره‌داری که پس از اعتراضات دانشجویی به بن‌بست رسیده، در زمان نمایشش بعد از سال‌ها توقیف از داشتن تیزر محروم ماند. در این فیلم نیز باران کوثری نقش اصلی زن فیلم را بازی کرده بود، دقیقا مثل «عرق سرد» که این فیلم نیز در روایت داستانش به محدودیت‌های زنان تاخته بود. البته بعید نیست که بودن باران کوثری نیز در این قضیه دخیل بوده باشد. انگار در این قضیه تمام راه‌ها به باران کوثری ختم می‌شود.

در روزهایی که تهیه‌کنندگان تازه از راهروهای دادگاه برای نمایش تبلیغات فیلم‌هاشان در شبکه جم رهایی یافته بودند، تلویزیون در اقدامی حساسیت‌برانگیز تصاویر و نام مریلا زارعی را از تیزرهای فیلم دختر حذف کرد. کارگردان دختر در آن روزها گفت که برای این فیلم ١٠ تیزر به تلویزیون داده که همه رد شدند. چند وقتی قبل از آن نیز ممنوع‌الفعالیتی میلاد کیمرام در تلویزیون موجب شده بود چند هفته بعد از اکران فیلم مستانه تیزرهای این فیلم روی آنتن نرود. در همان حوالی سام قریبیان هم اعلام کرد که تلویزیون فیلم  «٣٦٠ درجه» را ممنوع‌التبلیغ کرده است. در اکران سال گذشته ماجراهای فیلم‌های ملی و هزار راه نرفته، مادر قلب اتمی و چندین و چند فیلم دیگر را هم فراموش نکرده‌ایم؛ محرومیت فیلم‌هایی که با قوانین جمهوری اسلامی ساخته شده و به نمایش درآمده بودند.

از ابتدای امسال یک‌بار دیگر سیاست‌های سلیقه‌ای تلویزیون در زمینه تیزرها بحث‌انگیز شده است؛ در مورد فیلم‌هایی چون خرگیوش، خاله قورباغه، خوک، هزارپا، داش‌آکل و حتی لاتاری. اول سال با اعتراضات تهیه‌کننده خرگیوش شروع شد که گفت تبلیغات این فیلم بدون اعلام قبلی و بیان علت آن، در تلویزیون قطع شد و این دلیل شکست اقتصادی این فیلم در اکران نوروزی بوده است. جالب این‌که در همان روزها محمدحسین مهدویان، کارگردان لاتاری نیز با انتشار تیزر ۲۴ ثانیه‌ای این فیلم اعلام کرد که تلویزیون به این تیزر سه مورد اصلاحیه زده است! بعد نوبت فرشته طائرپور، تهیه‌کننده خاله قورباغه رسید که در نامه‌ای سرگشاده نسبت به برخورد صدا و سیما با تبلیغ آثار سینمایی اعتراض کرد. حالا هم نوبت کارگردان داش‌آکل است که از این قضیه بنالد.

چند سال پیش عبدالرضا کاهانی بعد از ممنوعیت نمایش تیزرهای فیلم استراحت مطلق در اقدامی جالب تبلیغات متفاوتی برای این فیلم طراحی کرد و با نصب جملاتی چون استراحت مطلق تبلیغات تلویزیونی ندارد! و تلویزیون نیاز به استراحت مطلق دارد روی شیشه خودروها نگاه‌ها را متوجه خود و فیلمش کرد. به نظر می‌رسد امروز هم تهیه‌کنندگان نیاز به راه‌های خلاقانه‌تری برای تبلیغات فیلم‌هایشان دارند.