یاسر بختیاری با نام هنری یاس متولد ۳۰ خرداد ۱۳۶۱ در شهرستان تالش در استان گیلان یکی از چهره‌های برجسته موسیقی رپ فارسی به‌شمار می‌رود. مضمون بیشتر ترانه‌های یاس انتقاد به مشکلات و بحران‌های اجتماعی نظیر فقر، اعتیاد، بی‌کاری، جنگ، خودکشی، طلاق و... است.
یاس کنسرت‌هایی در شهرهای مختلف آمریکا همانند لس آنجلس، واشینگتن، لاس وگاس، نیویورک، دیترویت و شیکاگو برگزار کرده و همچنین به عنوان نماینده‌ای از موسیقی رپ فارسی تجربه اجرا و شرکت در نشست‌های موسیقایی در راستای معرفی و توسعه رپ فارسی در برخی از دانشگاه‌های آمریکا از جمله دانشگاه میشیگان و دانشگاه نیویورک را داشته است. همچنین از یاس جهت شرکت در کنفرانسی تحت عنوان "جامعه آسیا" دعوت شد و وی چند ترانه را در این کنفرانس که در منهتن در جریان بود، اجرا کرد. او اجراهایی نیز در دبی و لندن داشته است.
این خواننده تاکنون چند بار تا مرز گرفتن مجوز برای فعالیت موسیقی در ایران رفته اما هر بار در آخر ناکام مانده است. سال گذشته صدای او بر روی تیتراژ پایانی قسمت نخست سریال "رقص روی شیشه" نشست اما نهایتاً اعلام شد آن اثر مجوز ندارد تا ماجرای زیرزمینی بودن خواننده‌های رپ همچنان پابرجا بماند.
یاس به تازگی گفتگویی با حامد توکلی در مجله چلچراغ داشته که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید:
فکر می‌کنم از حدود سال ۸۰ شروع کردی به رپ کردن.
فکر کنم ۸۰ یا ۸۱ بود.
از پیشینیان خودت در رپ فارسی الهام و تاثیر می‌گرفتی؟
از اون‌ها نه چندان؛ من بیشتر از ذات رپ تاثیر گرفتم.
خوب شد خودت عبارت ذات رپ رو به کار بردی. فکر می‌کنم برای شروع بد نباشه کمی از همین ذات رپ بگی.
خب رپ اساسا از یک پایه و بِیس استارت می‌خوره. حالا استارت داستان چیه؛ به نظر من هر جایی که به معنای واقعی معضل وجود داشته باشه، رپ وارد می‌شه.
در ایران از چه زمانی مردم شروع کردن به رپ گوش کردن؟
تا سال ۸۴ یا ۸۵ اون‌طور که باید و شاید اقبالی به رپ وجود نداشت.
گمون می‌کنم "سی‌دی رو بشکن" تو یکی از همون کارهای آن موقع بود که رپ رو بین مردم برد.
بله درسته، اما شنونده پیدا کردن رپ با فراگیر شدنش دو بحث متفاوت از هم هستن. رپ همیشه شنونده داشت، من و امثال من و خیلی‌های دیگه آهنگ‌های اولین رپرها رو گوش می‌کردیم، ولی این‌که فراگیر شد، یکی از دلایلش شاید کارهای من بود که سعی داشتم یک مقدار در چارچوب موجه‌تر و کلاسیک‌تر حرف‌هام را به گوش مردم برسونم.
انگار در کسر قابل توجهی از رپرها اصراری وجود داره که با لحن و ادبیاتی بخونن که اصلا بیشتر مردم گوش نکنن. چرا این‌طوریه؟ این لحن و ادبیات خاص یک رویکرد کلاسیک و قاعده پذیرفته‌شده میان رپرهاست، یا جامعه‌ای که رپرها از اون میان، اون‌ها را به این سبک خوندن سوق می‌ده؟
در ایران بعضی‌ها بالاجبار زیرزمینی شدن که شاید به اون‌ها بگیم غیرمجاز. یک‌سری‌ها زیرزمینی‌ان، چون اصلا دوست ندارن مجوز بگیرن. یعنی اگر چنان‌چه بحث مجوز هم مطرح بشه، ترجیح می‌دن زیرزمینی بمونن، چون ادبیاتشون فرق می‌کنه با اون چیزی که اغلب مردم گوش می‌کنن. می‌تونم بگم اکثر این افرادی که ادبیات خاص و غیرقابل ارائه به عموم دارن، خیلی واقعی هستن، یعنی اون‌ها رو خودم می‌شناسم. اما جدا از این‌ها یک‌سری هم هستن که به نظر من ادا و اطواره.
پس چیزی که داری می‌گی، اینه که به نظر تو درنهایت باید پذیرفت ادبیات رپ درمجموع کمی نامتعارفه.
بله، به نظر من باید پذیرفت.
می‌گن تو بچه مثبت رپ ایران هستی. خیلی از رپ‌بازها هم این رو یک نکته منفی درباره تو می‌دونن. این نقد آیا به تو وارده و اصلا باید به اون جواب هم داد؟ اگر باید جواب داد، تو جوابت به این اتهام یا نقد چیه؟
راستش من زیاد نظر دیگران رو در نظر نمی‌گیرم. من به این داستان‌ها توجه نمی‌کنم. این صحبت‌ها از سن و سال و دوره من گذشته.
به نظرت دوره درخشان رپ در این ۲۰ سال چه زمانی بود؟
در ۲۰ سال گذشته سال ۸۶ خیلی خوب بود، اما به نظرم الان حتی خیلی بهتره، چون بچه‌ها پخته‌تر شدن. فکر می‌کنم استایل و کلمات بچه‌ها پخته‌تر شده و من از این بابت واقعا خوشحالم.
می‌گن رپ سطحیه.
کی می‌گه رپ سطحیه؟
مثلا کسایی که موسیقی سنتی کار می‌کنن و مطرح هم هستن. خودت هم می‌دونی بعضی‌ها می‌گن رپ گوش نمی‌کنن، چون سطحیه.
اون‌ها که می‌گن رپ سطحیه، بگن خودشون مگه چی کار کردن که عمیق بود؟ کسی که چنین چیزی می‌گه، داره سلیقه‌ای حرف می‌زنه. باید به سلایق همدیگه احترام بگذاریم، همون‌طور که من به سلیقه شما احترام می‌گذارم. شاید با هم هم‌عقیده نباشیم. چه فایده‌ای داره که شما عمیق بگی و سطحی برداشت کنی؟ آدم‌هایی که خیلی خیلی حرف‌های عمیق می‌زنن، آیا اون حرف‌های خیلی خیلی عمیق رو در زندگی خودشون هم اعمال می‌کنن؟ اتفاقا به اعتقاد من کار فوق‌العاده‌ای که رپ می‌کنه، اینه که سطحی حرف می‌زنه، اما از ریشه‌های عمیق بیرون میاد.
فکر می‌کنم سال ۸۵ بود که فیلم خصوصی اون بازیگر بین همه دست به دست شد. درست زمانی که همه نوجوان‌ها و جوان‌ها داشتن اون فیلم خصوصی رو با بلوتوث برای هم می‌فرستادن، تو داشتی به خوندن قطعه سی‌دی رو بشکن فکر می‌کردی. چی شد که همچه شناخت به‌موقع و سازنده‌ای از ماجرا پیدا کردی؟
بی‌تعارف، درک بالا. من نسبت به خیلی‌ها درکم بالاتره. بگذارید این‌طور بگم که احساس می‌کنم در اون برهه از زمان از اطرافیانم خیلی بیشتر زندگی رو دیده بودم، آدم‌ها رو دیده بودم، جاهای مختلف رو دیده بودم. ما به‌روز بودیم همیشه و می‌دونستیم که اگر مثلا خارج ایران برای پاریس هیلتون یک چنین اتفاقی افتاده، اتفاقا خیلی هم بیشتر به اسمش کمک کرده و توی هالیوود گرون‌تر شده، اما تو ایران برعکسه و آبرو و حیثیت طرف می‌ره.
فکر رفتن از ایران رو داری؟ فکر هجرت.
نه زیاد. عاشق سفرکردن هستم، ولی نه، هجرت از ایران برام جالب نیست. خیلی دوست دارم آدم‌ها رو ببینم. خیلی از فرهنگ‌ها، خیلی از ملیت‌ها چشم‌های من رو روشن و باز کردن، اما نه، هجرت کردن برام جالب نیست. به نظر من خدا یکی، پدر یکی، مادر یکی، خونه هم یکی. کسایی هم که رفتن، به نظر من خونه‌شون رو ترک کردن.
چیزی هست که بخوای بگی؟
می‌خوام یه کم از برنامه‌های آینده‌ام صحبت کنم. داریم یک مستند از زندگی خودم می‌سازیم. من از گذشته تصاویر خیلی زیادی دارم و می‌خوام حرف‌های زیادی بزنم. من می‌گم لعنت به حرف‌هایی که نگفتم و می‌خوام توی این ویدیو یا این‌سری ویدیوها نگفته‌هام رو بگم. شاید این ویدیو یا ویدیوها حالت مستند پیدا کنن، چون رپ هم چیزی جز مستندنویسی و مستندگویی نیست. از طرف دیگه دارم روی یک آلبوم کار می‌کنم و از اون‌جایی که چند سالی می‌شه آلبوم منتشر نکردم، احساس می‌کنم برام یک قالب خیلی رسمی پیدا کنه. به همین خاطر دارم انرژی زیادی براش می‌گذارم، چون می‌خوام یک خروجی صددرصدی باشه.
- 23
- 1
