بیوگرافی محمدرضا شجریان و فعالیت های او (+ تصاویر خانوادگی)

تصاویری از محمدرضا شجریان

چکیده ای از بیوگرافی محمدرضا شجریان

نام اصلی: محمدرضا شجریان

نام مستعار: سیاوش بیدگانی (تا پیش از دههٔ ۱۳۵۰)

تاریخ تولد: ۱ مهر ۱۳۱۹

محل تولد: مشهد

ملیت: ایرانی

سال شروع فعالیت: ۱۳۴۶

درگذشت: ۱۷ مهرماه ۱۳۹۹

بیوگرافی محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان اول مهر ماه ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. چنان که خود در خاطراتش از ایام خردسالی بیان کرده، در سال ۱۳۲۴ زمانی که ۵ ساله بود در خلوت کودکانه اش آواز می خواند. به او لقب "خسرو آواز ایران" دادند. از کارهای معروف او میتوان به ربنا، از خون جوانان وطن، گلچهره مپرس، مرغ سحر و دلشدگان اشاره کرد.

عکس جوانی محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان ۱۵بهمن۱۳۲۶ به کلاس اول میرود و یک سال بعد به آموزش تلاوت قرآن کریم نزد پدر می پردازد. در سال ۱۳۲۸ یعنی ۹ سالگی تلاوت قرآن را شروع می کند و یک سال بعد این کار را در میتینگ ها و اجتماعات سیاسی آن سالها ادامه می دهد. در سال ۱۳۳۱ برای اولین بار صدایش از رادیو خراسان پخش می شود. سال ۱۳۳۲ او عنوان شاگرد ممتاز را در بین دانش آموزان مشهدی از آن خود می کند و بعد در دبیرستان شاهرضا تحصیلات خود را پی می گیرد.

عکس های محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان هم زمان در مسابقات فوتبال دبیرستان های مشهدحضور می یابد و در سال ۱۳۳۴ موفق می شود به تیم دانش آموزی استان راه یابد. استاد محمدرضا شجریان در سال ۱۳۳۶ به دانشسرای مقدماتی در مشهد میرود و از همین سال است که برای اولین بار با یک معلم موسیقی به نام جوان آشنا می شود. پیگیری جدی کار آواز باعث می شود تا در سال ۱۳۳۸ او به اجرای آوازهایی بدون ساز ونیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان بپردازد. یک سال بعد محمدرضا شجریان دیپلم دانشسرای عالی را می گیرد و به استخدام آموزش و پرورش در می آید و هم زمان به تدریس در دبستان خواجه نظام الملک بخش رادکان می پردازد و نیز با سنتور آشنا می شود.

محمدرضا شجریان خواننده مشهور ایران

آشنایی با سنتور این اشتیاق را در محمدرضا شجریان شدت می بخشد که با نت و فراگیری سنتور نزد آقای جلال اخباری و شروع سنتور سازی و تحقیق برای بهتر کردن صدای سنتور تجربه های خود در موسیقی را گسترش دهد. محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ به این خاطر که پدرش می خواست خانواده آنها بیشتر با قرائت قرآن و چهره مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیو همکاری میکرد، ولی پس از آن پدرش به او اجازه استفاده از نام اصلی اش را داد. استاد محمدرضا شجریان بعد از چند سال تدریس و مدیری دبستان های مشهد آذر ماه ۱۳۴۶ به تهران منتقل میشود و از همان بدو ورود با استاد احمد عبادی (نوازنده و نواساز نامی سه تار) آشنا می شود و هم زمان به مشارکت با رادیو ایران می پردازد و در کنار آن به کلاس درس آواز استاد اسماعیل مهرتاش و انجمن خوش نویسان نزد استاد بوذری می رود. آشنایی با رضا ورزنده (استاد سنتور) در فصل تابستان سال ۱۳۴۶ بود.

تصاویر جدید محمدرضا شجریان

اجرا و ضبط اولین برنامه در رادیو ایران که با عنوان "برگ سبز شماره ی ۲۱۶" در شب جمعه ۱۵ اذر ماه پخش شد از دیگر فعالیت های محمدرضا شجریان بود. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۴۹ همکاری خود را با برنامه های تلویزیون ملی ایران شروع می کند و هم زمان به دریافت عنوان خوشنویس ممتاز نایل می شود. در سال ۱۳۵۰ محمدرضا شجریان با استاد فرامرز پایور آشنا می شود. به مشق سنتور و آموزش ردیف آوازی صبا نزد ایشان می پردازد. در همین سال بود که محمدرضا شجریان با شاعر گران مایه هوشنگ ابتهاج (سایه) آشنا می شود و به مشارکت با برنامه گلهای تازه رادیو می پردازد.

عکس های محمدرضا شجریان

در سال ۱۳۵۱ استاد محمدرضا شجریان ضمن همکاری در برنامه گلها با استاد نور علی خان برومند آشنا می شود و به آموزش سبک و شیوه آوازی طاهر زاده نزد او مشغول می شود. آشنایی با استاد دوامی و همچنین آموختن ردیف های آوازی از دیگر توفیقات شجریان در این سال بود. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۲ به اتفاق جمعی از هنرمندان چون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون، داود گنجه ای و  مقدسی و حدادی و دیگر هنرمندان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به سرپرستی استاد داریوش صفوت بنا می گذارند. از سال ۱۳۵۴ اجرای استاد محمدرضا شجریان برای کشور های خارجی شروع می شود. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۵ به دلیل آشفتگی های اجتماعی بهمراه ابتهاج و بعضی دیگر از هنرمندان از رادیو کناره گیری کرد.

تصاویر خوانندگی محمدرضا شجریان

استاد محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۶ شرکت دل آواز را تأسیس و نیز در سال ۱۳۵۷ در مسابقه های تلاوت قرآن سراسر کشور به مقام اول می رسد. استاد محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۸ با غلامرضا دادبه آشنا می شود و بعد آلبوم های مختلفی را با گروه پایور و نیز آلبوم های دیگری را با گروه شیدا و عارف کار می کند. در فاصله سال های دهه شصت محمدرضا شجریان همکاری گسترده ای را با پرویز مشکاتیان شروع می کند که حاصل آن آلبوم های ماهور، بیداد، نوا، دستان و .. است. در همین سالها او به اتفاق گروه عارف کنسرت هایی را در خارج از ایران اجرا می کند. در دهه شصت محمدرضا شجریان همکاری گسترده ای را با پرویز مشکاتیان شروع کرد که حاصل آن آلبوم های ماهور، بیداد، نوا، دستان و … است. از سال ۱۳۶۸ او با گروه پیرنیاکان و عندلیبی به اجرای کنسرت در آمریکا و اروپا می پردازد.

استاد محمدرضا شجریان

گروه پیرنیاکان و عندلیبی در سال ۱۳۶۹ و به علت زلزله رودبار کنسرت هایی را برای جمع آوری کمک مردم دنیا در اروپا و آمریکا اجرا کردند. در سال ۱۳۷۴ محمدرضا شجریان کنسرت هایی در شهرهای اصفهان، شیراز، ساری، کرمان و سنندج را برگزار می كند و در همین سال آلبوم چشمه نوش (با محمد رضا لطفی) گنبد مینا، جان عشاق، مدتی بعد در خیال را با همكاری مجید درخشانی منتشر می كند. در سال ۱۳۷۶ فرزند دیگر محمدرضا شجریان به نام رایان از همسر دوم متولد می شود و یك سال بعد او آلبوم شب، سكوت، كویر را با آهنگسازی كیهان كلهر منتشر می كند.

محمدرضا شجریان و پسرش همایون شجریان

محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۸ جایزه افتخاری یونسكو را دریافت می كند (جایزه پیكاسو) و كتاب راز مانا هم از او در سال ۱۳۷۹ منتشر می شود. از یكی دو سال بعد وی به اتقاق كیهان كلهر و حسین علیزاده و همایون شجریان كنسرت هایی را در اروپا و آمریكا اجرا می كنند كه حاصل ان آلبوم های نوا، داد و بیداد، زمستان است. محمدرضا شجریان به اتقاق علیزاده و كلهر و فرزندش در زمستان سال ۱۳۸۳ به مناسبت زلزله بم كنسرتی را درتهران برپا می كنند و هم زمان اعلام می كنند كه تصمیم دارند مجتمعی را به نام باغ هنر بم بسازند كه دی وی دی همنوا بابم حاصل چنین اندیشه ای است. محمدرضا شجریان بعد از آن در سال ۱۳۸۴ هم كنسرتی دیگر با علیزاده و كلهر و همایون در تالار كشور برگزار می كند.

محمدرضا شجریان و مژگان شجریان<

ازدواج و فرزندان محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان ابتدا در سال ۱۳۴۰ زمانی که ۲۱ ساله بود با فرخنده گل افشان ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه دختر و یک پسر به نام همایون بود. گل افشان هم مانند محمدرضا شجریان معلم دبستان بود و هر دوی آنها در شهر قوچان تدریس می کردند و در همین شهر عقد کردند. این زندگی پس از سی سال و در سال ۱۳۷۰ به طلاق و جدایی ختم شد. در سال ۱۳۴۲ فرزند اول محمدرضا شجریان (راحله) متولد شد، در سال ۱۳۴۴ دختر دوم محمدرضا شجریان (افسانه) در مشهد به دنیا آمد که بعدها به همسری پرویز مشکاتیان در می آید. دختر سوم محمدرضا شجریان مژگان در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۸ در تهران متولد شد و در سال ۱۳۵۴ همایون متولد شد. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۰ در ۵۳ سالگی با دختر ۲۶ ساله ای به نام کتایون خوانساری ازدواج کرد و ثمره آن یک فرزند پسر به نام رایان است که سال ۱۳۷۶ در کانادا متولد شد.

عکس خانوادگی محمدرضا شجریان

آثار محمدرضا شجریان

بعضی از آلبوم و آهنگ های محمدرضا شجریان عبارت اند از: چهره به چهره، چاووش ۲، چاووش ۳، راز دل(خون جوانان وطن)، خلوت گزیده، انتظار دل، پیوند مهر، آستان جانان، بیداد، دل مجنون، سرو چمان، آسمان عشق، دلشدگان، دیلمان، رباعیات خیام، چشمه نوش، گنبد مینا، در خیال، رسوای دل، هم نوا با بم، جام تهی، ساز خاموش، سرود مهر، آه باران، زبان آتش، رندان مست، مرغ خوشخوان، طریق عشق.

تصاویر محمدرضا شجریان خواننده

بیماری سرطان محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان در نوروز ۱۳۹۵ با انتشار یک کلیپ با موهای کوتاه خبر از یک مهمان قدیمی ۱۵ ساله داد که بعدها معلوم شد او به سرطان مبتلا شده است. استاد محمدرضا شجریان از زمان اعلام خبر سرطان خود از سال ۱۳۹۵ دیگر در محفل های هنری حاضر نشد و کم تر کسی موفق به ملاقات با او شد. 

استاد محمدرضا شجریان درگذشت | خسرو آواز ایران پر کشید
محمدرضا شجریان خواننده پیشکسوت موسیقی ایرانی پس از تحمل یک دوره بیماری پنجشنبه ۱۷ مهرماه در سن ۸۰ سالگی درگذشت.

محمدرضا شجریان طی سه چهار سال اخیر همزمان با تشدید بیماری بارها در بیمارستان بستری شده بود.

جزییات تشدید بیماری این هنرمند شناخته شده موسیقی ایران، زمانی رسانه‌ای شد که بهمن ماه ۹۸ خبر رسید که شجریان در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده است. شرایطی که تا اسفند ماه نیز به صورت متناوب ادامه داشت. در همین شرایط بود که همایون شجریان در شامگاه سوم اسفند ۹۸ به میان مردمی که شبانه در بیمارستان جم تهران حضور پیدا کرده بودند، آمد و در سخنانی روند بیماری و درمان پدر را اینگونه تشریح کرد؛

«از سه چهار سال قبل که پدر در آمریکا مجبور به رادیوتراپی شدند، این رادیوتراپی عوارض سویی به همراه داشت که شرح آن را بعدها در رسانه‌ها هم مطرح خواهم کرد. همان زمان بنده را خواستند که به آمریکا بروم. با مشکلاتی همچون اخذ ویزا و داستان‌های دیگر، خود را به آنجا رساندم. شرایط ایشان آن روز به گونه‌ای بود که دکترها او را جواب کردند و حتی گفتند تا یک هفته دیگر بیشتر زنده نخواهند بود چرا که حدود یک هفته بود که پدرم نه آب خورده بود و نه غذا. […] به دلایل عوارض همان رادیوتراپی و تورم مغز، مراحل پیچیده‌ای طی شده بود و سرانجام هم پزشکان پدر را جواب کردند اما بنده اصرار کردم در صورتی که ایشان عذاب و دردی نداشته باشد، حتی شده برای یک روز هم بیشتر او را برای ما نگه دارند، این کار را بکنند. برای تغذیه در معده‌شان لوله‌ای کارگذاری شد تا بتوانند غذا به او بدهند و همین تغذیه مجدد باعث احیا شد. پس از آن شرایطی را فراهم آوردیم تا به رغم برخی مشکلات پدر را به ایران منتقل کنیم.»

این هنرمند باسابقه موسیقی ایرانی از ابتدای سال ۹۹ در چند نوبت به بیمارستان منتقل و در بخش مراقب‌های ویژه بستری شد که آخرین نوبت آن روز ۱۳ مهرماه بود.

پیکر زنده‌یاد شجریان طبق برنامه‌ریزی برای تدفین و خاکسپاری به زادگاهش مشهد مقدس منتقل خواهد شد

عکسهای محمدرضا شجریان

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش