بیوگرافی میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی

میخائیل گورباچف

چکیده ای بیوگرافی میخائیل گورباچف:

نام کامل: میخائیل سرگی‌یویچ گورباچُف

تاریخ تولد: ۲ مارس ۱۹۳۱

محل تولد: روستای پریولنوی، جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی، اتحاد شوروی

ملیت: شوروی، روسیه

حرفه: سیاستمدار

حزب سیاسی: اتحاد سوسیال دموکرات‌ها

محل تحصیل: دانشگاه دولتی مسکو

درگذشت: ۳۰ اوت ۲۰۲۲

بیوگرافی میخائیل گورباچف

بیوگرافی میخائیل گورباچف:

میخائیل سرگی‌یویچ گورباچُف در ۲ مارس ۱۹۳۱ در روستای پریولنوی، جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی به دنیا آمد. اصالت خانواده پدری او روس بوده است که چند نسل قبل از و ورونژ به این منطقه مهاجرت کرده بودند اما خانواده مادری اش اصلتی اوکراینی داشتند و از چرنیهیف مهاجرت کرده بودند. 

وی توانست دوره دبیرستان خود را در سال ۱۹۵۰ و با کسب مدال طلا به پایان برساند، سپس در دانشگاه مسکو رشته حقوق را انتخاب کرد و ادامه تحصیل داد. با رایسا همسرش در دانشگاه آشنا شد و در سپتامبر ۱۹۵۳ به همدیگر ازدواج کردند و بعد از اتمام دوره تحصیل خود در سال ۱۹۵۵ زندگی مشترک خود را در منطقه استاوروپول آغاز کردند. 

زمانی که میخائیل به سن ۲۱ سالگی رسید یعنی در سال ۱۹۵۲ عضو حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی شد و در سن ۳۵ سالگی از موسسه کشاورزی مدرکی تحت عنوان «آگرونومیست-اکونومیست» دریافت کرد. 

مقام دبیر اول کشاورزی را در سال ۱۹۷۰ به دست آورود و یک سال بعد برای عضویت در کمیته مرکزی حزب برگزیده شد. در سال ۱۹۷۲ نمایندگی هیئتی از شوروی در سفر به بلژیک را برعهده داشت و بعد از گذشت ۲ سال یعنی در سال ۱۹۷۴ نماینده شورای عالی و رئیس کمیسیون ایستاده مسائل جوانان شد.

میخائیل گورباچف و خانواده اش

گورباچف در سال ۱۹۷۹ وارد دفتر سیاسی شد و در همانجا حمایت یوری آندروپوف، صدر وقت کاگ‌ب را دریافت کرد.

همان مدت کوتاهی که آندروپوف به عنوان رهبر شوروی شناخته می شد؛ گورباچف هم توانست ارتقاء درجه داشته باشد، در نهایت آندروپوف در ۱۹۸۴ فوت کرد. 

همکاری گورباجف و آندوپوف سبب شد تا بیشتر از ۲۰ درصد از بالاترین وزرای حکومتی و فرمانداران منطقه‌ای با افراد جوان و انتخابی آنها تعویض شوند. در همین زمان بود که گریگوری رومانوف، نیکولای ریزکوف، و ایگور لیگاچف ارتقاء پیدا کردند و از میان این افراد نیکولای ریزکوف، و ایگور لیگاچف از نزدیکان گورباچف شدند. به طوری که ریزکوف در اقتصاد و لیگاچف در امور کارمندان از مهمترین همکاران این سیاستمدار محسوب می شدند. 

گورباچف به عنوان یکی از مقامات حزب کمونیست سفرهای بسیاری به خارج از کشور انجام داد به طوری که عنوان می شود این سفرها به طور عمده دیدگاه سیاسی و اجتماعی وی را تحت تاثیر قرار داد. 

در سفری که وی در سال ۱۹۷۵ به آلمان غربی و سال ۱۹۸۳ به کانادا برای دیدار نخست ‌وزیر پیر ترودو و اعضای مجلس عوام، داشت در صدر هیئتی اعزامی از شوروی حاضر بود. گورباچف در سال ۱۹۸۴ هم به پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی سفر داشت و با مارگارت تاچر نخست وزیر دیدار کرد. 

میخائیل گورباچف سیاستمدار اهل شوروی

دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی:

در ۱۱ مارس ۱۹۸۵ زمانی که گورباچف ۵۴ ساله بود به عنوان دبیرکل حزب کمونیست انتخاب شد که این موضوع به بعد از مرگ چرنینکو برمی گردد. وی نخستین رهبر حزب بود که در زمان انقلاب اکتبر به دنیا نیامده بود. 

وی به عنوان رهبر بلامنازع اتحاد شوروی اصلاحاتی را در حزب کمونیست و اقتصاد دولتی به ایجاد کرد به طوری که کنگره ۲۷ ام حزب کمونیست در فوریه ۱۹۸۶ این اصلاحات را تحت عنوان روسیگلاسنوست (گشایش)، پرسترویکا (دوباره‌سازی)، و اوسکورنیه (شتاب توسعه اقتصادی) معرفی کرد. 

دکترین سیناترا:

این نام را در سال ۱۹۸۹ سخنگوی وزارت خارجه شوروی؛ گنادی گراسیموف به سیاست جدید گوباچف اهدا کرد که در رفتار با کشورهای کمونیست اروپای شرقی ایفا می کرد. وی به شوخ طبعی معروف بود و در مصاحبه ای که با برنامه تلویزیونی آمریکا داشت برای توضیح سخنرانی دو روز قبل وزیر خارجه شوروی به نام ادوارد شواردنادزه عنوان می کند: «اکنون دکترین ما دکترین فرانک سیناترا است. او آهنگی دارد که می‌گوید من کار را به شیوه خودم کردم؛ بنابراین هر کشوری به شیوه خودش تصمیم می‌گیرد که از چه راهی برود.»

میخائیل گورباچف معروف به دکتر سناترا

اصلاحات و مردم‌سالاری:

امید گورباچف این بود که برنامه‌های اصلاحات اقتصادی او (پرسترویکا) در داخل؛ بازده کارگران و سطح زندگی را بهبود دهد، البته بسیاری زا این اصلاحات تندرو بودند و مخالفت هایی را از درون حکومت به همراه داشتند. 

در سال ۱۹۸۵ گورباچف اعلام کرد که اقتصاد شوروی باید مجددا نوشته شود، در آن زمان بیشتر از اصطلاح اسکورین برای از نو ساخته شدن استفاده می شد اما بعدها اصطلاح «پرسترویکا» رایج‌تر شد. 

باوجودی که اصلاحات سیاسی گورباچف برای رشد مردم سالاری و آزادی در اتحاد جماهیر شوروی مفید بودند اما اصلاحات اقتصادی که درپیش گرفته بود بیشتر جنبه تخریب داشتند.  

در پایان دهخ ۱۹۸۰ که شوروی با کمبود شدید منابع اولیه روبرو شد سیستم کوپن و جیره بندی که در زمان جنگ استفاده می شد، مجددا معرفی شدند تا هر فرد مقدار معینی از ماده را به صورت ماهانه استفاده کند. 

کودتا و فروپاشی شوروی:

باوجودی که تلاش گورباچف برای احیای سوسیالیسم در شوروی بود اما مردم سالاری این کشور و اروپای شرقی سبب شد که قدرت حزب کمونیست عملا زیر سوال رود. عدم سانسورهای گوباچف و ایجاد یک فضای باز سیاسی سبب شد که به صورت ناخواسته انواع جنبش های ناسیونالیستی قومی و گاهی ضد روسی در جمهوری‌های شوروی نفوذ کنند. 

بسیاری از این گروه ها درخواست استقلال عمل بیشتری از مسکو داشتند، به‌خصوص در جمهوری‌های بالتیک یعنی استونی، لیتوانی و لاتویا که در ۱۹۴۰ و توسط استالین به خاک شوروی پیوند زده شده بودند، از طرفی جنبش های ناسیونالیستی در جمهوری‌های شوروی از جمله گرجستان، اوکراین، ارمنستان و آذربایجان فعال شده بودند. 

پاسخی که گورباچف به رشد بیشتر جدایی طلبی در جمهوری ها داشت پیشنههاد معهده جدید از اتحاد بود که براساس این موضوع؛ یک فدراسیون داوطلبانه در یک اتحاد شوروی دموکراتیزه شده ایجاد می‌شد و جمهوری های آسیای میانه برای رشد نیاز به قدرت اقتصادی و بازارهای اتحاد شوروی داشتند به همین دلیل از معاهده جدید به شدت حمایت می کردند.

هدفی که گورباچف داشت اتحاد بین حزب کمونیست اتحاد شوروی بود اما سبب شد که به سمت سوسیال دموکراسی بیشتر سوق داده شود. با این وجود گورباچف از لنین تعریف و سیستم اجتماعی سوئد را ستایش می کرد، از طرفی قصد داشت که زور نیروهای نظامی دولت‌های بالتیک را درون شوروی حفظ کند. 

ولی پس از این‌که حزب کمونیست پس از کودتای اوت ممنوع اعلام شد گورباچف عملاً به جز نیروهای مسلح قدرتی نداشت. این نیروها با وعده پول یلتسین دور هم جمع می شدند. 

گورباچف بعد از کودتای اوت یعنی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ استعفا  داد و اتحاد سوسیالیستی جماهیر شوروی هم از بین رفت. بسیاری از افراد گورباچف را به دلیل پایان جنگ سرد ستایش می کردند اما در روسیه از محبویت کمی برخوردار بود. علت این موضوع عم به نقش مهم وی در فروپاشی شوروی و مصائب اقتصادی بعد از آن می دانند. با این وجود بسیاری از مردم روسیه از اهداف پرسترویکای گورباچف و آزادی‌های حاصل از آن راضی بودند.

میخائیل گورباچف و ماجرا کودتا و فروپاشی شوروی

فعالیت‌های سیاسی بعد از استعفا:

در سال ۱۹۹۲ گورباچف بنیادی با اسم خودش تاسیس کرد، در سال ۱۹۹۳ صلیب سبز بین‌الملل یکی از سه حامی مالی «منشور زمین» را تأسیس کرد. او در ضمن به باشگاه رم پیوست.

در سال ۱۹۹۶ گورباچف یکی از کاندیدهای ریاست جمهوری روسیه شد البته به دلیل عدم محبوبیتش ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فقط ۱ درصد از آرا به دست آورد. 

در سال ۱۹۹۷ برای کسب درآمد برای آرشیو پرسترویکا در یک آگهی تبلیغاتی فروشگاه زنجیره‌ای غذایی پیتزا هات شرکت کرد. 

حزب سوسیال دموکرات روسیه در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۱ توسط گورباچف بنا شد، این حزب از چندین حزب سوسیال دموکرات در روسیه تشکیل شده است، وی در سال ۲۰۰۴ بعد از اختلافی که با رئیس حزب در مورد موضع حزب در انتخابات داشت از رهبری استعفا داد. 

وی به عنوان نماینده روسیه در تشیع جنازه رونالد ریگان در ژوئن ۲۰۰۴ شرکت کرد. 

بعد از حملات تروریستی چچن در روسیه در سپتامبر ۲۰۰۴؛ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور وقت روسیه طرحی برای جایگزینی انتخابات فرمانداران محلی با سیستمی که در آن فرمانداران مستقیماً توسط رئیس‌جمهور معرفی می‌شدند و توسط مجالس منطقه‌ای رأی اعتماد می‌گرفتند ارائه کرد. 

به دلیل نقشی که گورباچف در اتحاد مجدد آلمان‌ها داشت توانست در سال ۲۰۰۵ جایزه پوینت آلفا را از آن خود کند، در همین سال او دکترای افتخاری از دانشگاه مونستر نیز دریافت کرد.

در بیستمین سال فروپاشی دیوار برلین وی از جانب دولت آلمان دعوت شد تا دومینوهای ساخته شده را حرکت دهد و آن‌ها را بیندازد.

فعالیت های سیاسی میخائیل گورباچف

درگذشت:

در ۳۰ اوت ۲۰۲۲ میخائیل گورباچف در سن ۹۱ سالگی از دنیا رفت. وی را در گورستان نووودویچی مسکو در کنار همسرش رایسا به خاک سپردند. در سال ۲۰۲۱ وی با ۹۱ سال سن به عنوان مسن ترین حاکم روسیه و اتحاد شوروی در تاریخ شناخته می شد. 

مراسم تدفین میخائیل گورباچف

عدم حضور ولادیمیر پوتین در مراسم تدفین:

بعد از اینکه خبر فوت گورباچف منتشر شد، شایعاتی مبنی بر حضور یا عدم حضور ولادیمر پوتین در مراسم تدفین این سیاستمدار در رسانه های مختلف منتشر شد. در نهایت برای اتمام تمام این ماجرا سخنگوی ریاست جمهوری؛ دیمیتری پسکوف اعلام کرد که پوتین به دلیل مشغله کاری نمی تواند در این مراسم شرکت کند. 

او با این حال بیان داشت که مراسم خاکسپاری گورباچف عواملی از یک مراسم خاکسپاری دولتی را شامل خواهد شد. یک گارد تشریفاتی و مراسم خداحافظی ترتیب داده خواهد شد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش