زندگینامه حضرت ابوالفضل (ع) و نحوه ی به شهادت رسیدنش

در بین شیعیان، کرامات حضرت ابوالفضل( ع) از شهرت خاصی برخوردار است

چکیده ای از بیوگرافی حضرت ابوالفضل( ع)

نام:عباس بن علی بی ابی طالب

کنیه:ابوالفضل، ابوالقاسم

زاده:۴ شعبان سال ۲۶ق.

زادگاه:مدینه

درگذشت:۱۰ محرم سال ۶۱ قمری

مدفن: کربلا

بیوگرافی حضرت ابوالفضل( ع)

حضرت عباس (ع)، در روز چهارم شعبان سال ۲۶ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. او فرزند حضرت علی علیه السلام و امّ البنین است. فاطمه، دختر حزام بن خالد مادر حضرت ابوالفضل( ع) بود. ده سال بعد از این که حضرت فاطمه( ع) به شهادت رسیدند، امام علی ( ع) با امّ البنین ازدواج کرد. مسبب این ازدواج، عقیل برادر ام البنین بود .زمانیکه امّ البنین به خانه ی حضرت علی ( ع) وارد شد، امام حسن و حسین( ع) بیمار بودند و وی از آنان مراقبت و پرستاری کرد تا وضعیت جسمانی آن ها خوب شد. امّ البنین اجازه نمی داد که به او فاطمه بگویند زیرا از این مسأله واهمه داشت که یاد غم های فاطمه برای علی و فرزندانش زنده شود و آنان اندوهگین شوند.

زمانی که  حضرت علی ( علیه السلام) با فاطمه بنت حزام ازدواج کرد، چهار پسر به نام های عباس، عون، جعفر و عثمان بدنیا آوردند که حضرت عبّاس( ع) بزرگ ترين فرزندشان بود. به دلیل این که فاطمه چهار پسر داشت، به او لقب امّ البنین( مادر پسران) دادند. امّ البنین بقدری به امیرالمؤمنین وفادار بود که بعد از شهادت همسرش، دیگری ازدواج نکرد با آن که پس از وفات همسرش بیش از بیست سال زنده بود.

حضرت ابوالفضل( ع) در عصر عاشورا، به قصد یافتن آب برای اهل بیتش با دشمنان جنگید

وقتی که حضرت ابوالفضل( ع) به دنیا آمد ، اذان و اقامه توسط امام علی ( ع) در گوش او خوانده شد و بعد از خواندن نام خدا و رسول به گوش وی، نام عباس را برای او انتخاب کردند. گاهی اوقات امام علی ( ع) قنداق عباس را در آغوش می گرفت، بازوانش را می بوسید و بر او میگریست. امّ البنین علت این گریه را از او پرسید؛ امام علی در جواب فرمودند:دست های عباس در راه کمک به حسین قطع خواهند شد.

کنیه و القاب حضرت عباس( ع)

ابوالفضل معروف ترین کنیه عباس( ع) می باشد. بعضی بر این باورند که کنیه ابوالفضل به علت داشتن پسری به نام فضل به آن حضرت داده شده ولی بعضی گفته اند که چون هر فردی در خاندان بنی هاشم عباس بود، او راابوالفضل می خواندند، به همین خاطر به حضرت عباس( ع) نیز حتی در کودکی ابوالفضل گفته می شد. حضرت عباس نیز به القابی مانند ابوالقاسم( به علت داشتن پسری به نام قاسم ع )، ابوالقِربَة( به دلیل بردن مشک آب به خیمه)، ابوالفَرجَة( به علت متوسل شدن شیعیان به وی در زمان مشکلات) شهرت داشت. القاب متعددی برای حضرت ابوالفضل( ع) ذکر شده که از آن ها می توان به باب الحوائج، قمربنی هاشم، سقا، الشهید و... اشاره کرد.

آرامگاه حضرت ابوالفضل( ع) در کربلا است

ازدواج حضرت ابوالفضل( ع)

حضرت ابوالفضل( ع) بین سال های ۴۰ تا ۴۵ قمری با لبابه نوه عباس بن عبدالمطلب و دختر عبیدالله بن عباس ازدواج کرد و ثمره ی این ازدواج چهار پسر به نام های عبیدالله، فضل، حسن، قاسم و یک دختر شد. اختلاف نظرهایی در مورد تعداد فرزندان او وجود دارد. غیراز عبیدالله که فرزند داشت، بقیه ی فرزندان حضرت ابوالفضل( ع) بدون فرزند بودند.

شخصیت حضرت ابوالفضل( ع)

وقتی که حضرت ابوالفضل( ع) در نبرد کربلا کشته شد، در میان شیعه و سنی از او شخصیتی افسانه وار ایجاد شد که تطبیق آن بر واقعیت کاری بسیار دشوار بود. مشکل اصلی این بود که طبری و بلاذری، که از منابع اولیه نبرد کربلا به شمار میرفتند ، هیچ جزئیاتی از کشته شدن وی در کربلا ننوشته اند. شیخ مفید در کتاب الاختصاص،  عباس بن علی را با صفت« سقا» به معنی آب دهنده توصیف کرد. حضرت ابوالفضل( ع)  شجاعت و شهامت را از پدر خود  به ارث برده بود و او همیشه در جنگ ها عَلَمِ را با خود می برد و به همین خاطر لقب« علم دار» را به وی دادند.

حضرت ابوالفضل( ع)  شجاعت و شهامت را از پدر خود  به ارث برده بود

حضرت ابوالفضل( ع) در بیان حضرت مهدی علیه السلام

امام زمان «عج» در بخشى از سخنانش درباره عمویش حضرت ابوالفضل( ع) چنین گفت:« درود بر ابوالفضل، عباس بن امیرالمؤمنین، همدرد بزرگ برادر که جانش را فداى او ساخت و بهره فردایش را از دیروز برگزید، آنکه فدایى برادر بود و از او حفاظت کرد و براى رساندن آب به او تلاشش را کرد ولی دستانش قطع شد. خداوند قاتلانش را که افرادی مانند یزید بن رقاد و حیکم بن طفیل طایى بودند را نفرین کند…»« المزار، محمد بن مشهدى، از بزرگان قرن ششم»

کودکی و نوجوانی حضرت ابوالفضل( ع)

امیرالمومنین حضرت علی( ع)، برای تربیت فرزندانش تلاش فراوانی کرد و حضرت ابوالفضل( ع) را از نظر جسمانی علاوه بر جنبه های روحی اخلاقی پرورش داد تا جایی که از تناسب اندام و ورزیدگی اعضای او فهمیده می شد. علاوه بر ویژگی های وراثتی عباس( ع) از پدرش، فعالیت های روزانه، اعم از کمک به پدر در آبیاری نخلستان ها و حفاری چاه ها و جاری ساختن نهرها و بازی های نوجوانانه سبب افزایش تقویت قوای جسمانی آن حضرت شد.

از القاب حضرت ابوالفضل می توان به باب الحوائج، قمربنی هاشم، سقا، الشهید و... اشاره کرد

بازی های رایجی که حضرت ابوالفضل( ع) در دوران کودکی و نوجوانی انجام میداد، یک بازی به نام مداحی بود که مشابه ورزش گلف بود و به« چوگان» در ایران زمین معروف بود. این بازی به دو روش سواره یا پیاده میباشد ، افراد با چوب در دستشان، تلاش می کردند تا گوی را از دستان حریف بیرون آورده و آن را به چاله ای بیندازند که به طرف مقابل تعلق دارد. اینگونه سرگرمی ها در چالاکی و ورزیدگی خردسالان نقش مهمی داشت. همینطور گفته شده که امام علی( ع) به توصیه های پیامبراکرم( ص) که درباره ی ورزش جوانان و نوجوانان، اعم از تیراندازی، سوارکاری، کشتی و شنا بود، عمل می نمود و فنون نظامی را شخصا به حضرت ابوالفضل( ع) یاد می داد که همین مسأله باعث تقویت قوای جسمانی عباس( ع)  شد.

کرامات حضرت عباس( ع)

در بین شیعیان، کرامات حضرت ابوالفضل( ع) از شهرت خاصی برخوردار است و در مورد شفای بیماران یا توسل به حضرت عباس برای حل مشکلات، داستان های متعددی نقل شده است؛ ۷۲ قصه از این کرامات در کتاب« در کنار علقمه کرامات العباسیه»، گرداوری شده است. حدود هشتصد کرامت از عباس( ع) توسط ربانی خلخالی در کتاب« چهره درخشان قمر بنی هاشم» جمع آوری کرده و بیش از ۲۵۰ داستان در هر جلد آن ذکر شده است. بعضی از این روایات با این وجود، به صورت تکراری نقل شده اند. کرامات حضرت عباس( ع) به نوشته این منابع، مختص شیعیان نیست و در خصوص حق معتقدان سایر ادیان و مذاهب، کراماتی از این حضرت نقل شده است.

نبرد حضرت ابوالفضل( ع) در کربلا

نقل قول سید بن طاووس از ابو مخنف اینگونه است که حضرت ابوالفضل( ع) در عصر عاشورا، به قصد یافتن آب برای اهل بیتش با دشمنان زیادی جنگید. وقتی که دست راست و سپس دست چپ این حضرت قطع شد، با دهانش، مشک آب را گرفت و هم چنان با دشمنان جنگید تا بدست زید بن ورقاء حنفی و حکیم بن طفیل سنانی به شهادت رسید. حسین واعظ کاشفی در روضةالشهدامی گوید حضرت عباس( ع) شصت و هشتمین کشته کربلاست. عبدالله بن ابی محل بن حظام، برادر زاده ام البنین بود که از سوی ابن زیاد امان نامه ای برای عباس آورد ولی وی نپذیرفت.

حضرت ابوالفضل( ع)  چهار پسر به نام های عبیدالله، فضل، حسن، قاسم و یک دختر داشت

آرامگاه حضرت ابوالفضل( ع)

 مکان آرامگاه حضرت ابوالفضل( ع) در کربلا در شمال شرقی آرامگاه حسین بن علی  است و شیعیان، به فاصله ی مابین آرامگاه او و حسین بن علی، بین الحرمین می گویند. در زمان شاه طهماسب صفوی و  نادر شاه، حرم او بازسازی و مرمت شد. بعد از این که وهابیون به کربلا حمله کردند، فتحعلی شاه مجدداً این حرم را بازسازی کرد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش