یک ماه قبل بود که وزارت صمت با ادعای غیرقانونی بودن عرضه خودرو در بورس کالا، فروش دو خودروی فیدلیتی و دیگنیتی گروه بهمن را در همان روز عرضه متوقف کرد. حالا اما خبر می‌رسد که با چراغ سبز وزارت صمت، شورای عالی بورس مجوز ازسرگیری عرضه خودرو در بورس کالا را صادر کرده است!
اگر چه نتیجه امیدبخش این کشمکش چندماهه به مذاق خودروسازان و اهالی بازار سرمایه خوش آمده و حتی گروه خودرویی را در معاملات روز گذشته بازار سهام در مرکز توجه معامله‌گران قرار داد اما با این حال سوال بااهمیت در این میان این است که چه روندی طی شده تا وزارت صمت از ادعای خود دست کشیده و سد عرضه بورسی خودروها را از مسیر بورس کالا بردارد؟ این در حالی است که طی هفته‌های اخیر وزارت صمت فشارهای خود را از طریق طرح مجلس در مورد تنظیم بازار کالاهای مشمول عرضه در بورس کالا افزایش داده و به دنبال گسترش نفوذ خود در بازار و سلطه بر بورس کالا بوده است!
در حاشیه دویست و بیست و نهمین جلسه شورای عالی بورس، رضا فاطمی‌امین وزیر صمت از موافقت این وزارتخانه با عرضه برخی کلاس خودروها در بورس کالا خبر داد. بر اساس خبرهای منتشرشده پیشنهاد ازسرگیری عرضه بورسی خودروها در جلسه شورای عالی بورس بررسی و تصویب شده و مورد موافقت وزیر صمت نیز قرار گرفته است. این در حالی ست که دقیقا یک ماه پیش وزارت صمت ضمن مخالفت با عرضه خودرو در بورس کالا، به طور کلی جلوی عرضه دو خودروی دیگنیتی و فیدلیتی را گرفته و آن را اقدامی غیرقانونی نامیده بود!
در کشاکش این رویداد، منوچهر منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزیر صمت طی نامه‌ای به حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالا، تاکید کرده بود که «تعیین قیمت خودروها بر عهده وزارت صمت و با هماهنگی ستاد تنظیم بازار امکان‌پذیر بوده و حتی خودروهایی که بر مبنای تصمیمات شورای رقابت خودرو، مستثنی از قیمت‌گذاری هستند نیز مشمول این مصوبه خواهند بود. به همین دلیل، عرضه خودرو در بورس کالا مغایر این قانون بوده و باید لغو شود.» اظهاراتی که البته از سوی بورس کالا و متخصصان بازار سرمایه مورد انتقاد قرار گرفت. طی یک ماه گذشته کارشناسان اقتصادی و برخی نمایندگان مجلس نیز با اقدام وزارت صمت مخالفت کرده و اعمال نظر در این حوزه را غیرقانونی و سلیقه‌ای عنوان کرده بودند.
صمت به دنبال شکار بزرگ‌تر؟
طی روزهای اخیر سیدجواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران نیز به تفصیل درباره روند عرضه خودرو در بورس کالا تا توقف غیرقانونی آن توسط وزارت صمت سخن گفته بود. او در جمع اصحاب رسانه عنوان کرده بود که پس از پذیرش خودروهای فیدلیتی و دیگنیتی وزارت صمت اعلام کرده است که جلسه‌ای در این زمینه برگزار می‌شود اما بورس کالا هر چه منتظر ماند جلسه‌ای از سمت وزارت صمت هماهنگ نشد. به گفته جهرمی پس از قرار گرفتن اطلاعیه عرضه این دو خودرو روی سایت بورس کالا، فشارهایی از سوی وزارت صمت به وزارت اقتصاد و از سمت حراست وزارت صمت به کارکنان بورس کالا صورت گرفته و حتی مواضعی از سوی وزارت صمت مطرح شده است مبنی بر اینکه بورس کالا عامل مشکلات بازار خودرو بوده است.
این فشارها به هیات مدیره بورس کالا تداوم داشته و مکررا درخواست شده است که هیات‌مدیره نسبت به لغو عرضه خودرو اقدام کند که در این زمینه هیات‌مدیره بورس کالا پیشنهاد داده است در این امر روال قانونی دنبال شود. تداوم این فشارها و اصرار بورس کالا به پیگیری روند قانونی اما در نهایت موجب شد وزارت صمت از مسیر دیگری خواسته‌های غیرقانونی خود را دنبال و به طور ناگهانی با بیرون کشیدن یک مصوبه مبهم از میان مصوبات سال گذشته، عرضه بورسی خودرو را متوقف کند.
حالا اما پس از گذشت یک ماه و جنجال‌های بسیار، وزارت صمت موافقت کرده است که برخی کلاس‌های خودرویی با هماهنگی این وزارتخانه به طور کامل در بورس کالا عرضه شوند! وزیر صمت در گفته‌های خود به اعلام موافقت با عرضه بورسی خودرو بسنده کرده و توضیح بیشتری درباره دلایل این موافقت ارائه نداده که طی این یک ماه دقیقا چه رخدادی سبب تغییر جهت وزارت صمت در این باره شده است.
این در حالی است که لابی این وزارتخانه در مجلس با جدیت به دنبال سلطه کامل بر بورس کالا و خارج کردن آن از زیرمجموعه سازمان بورس و وزارت اقتصاد است. بر همین اساس برخی بیم آن را دارند که وزارت صمت به دنبال سهم‌خواهی از بورس کالا و داد و ستد منافع یا به عبارت دیگر به دنبال شکاری بزرگ‌تر یعنی کلیت بورس کالا باشد، چرا که این سوال مهم مطرح است که اگر عرضه خودرو در بورس مشکلی نداشته چرا همان یک ماه قبل وزارت صمت به آن اعتراف نکرد و اگر ایراد قانونی دارد چگونه اکنون این روند دوباره از سر گرفته می‌شود؟ اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان گفت عدم آشنایی مدیران دولت سیزدهم با قوانین و مقررات و حوزه وظایف، منجر به ایجاد چنین فضایی شده که البته طی یک سال اخیر پرتکرار نیز بوده است.
تعدیل قیمت‌های کاذب با عرضه بورسی خودرو
در حالی وزارت صمت بر رویه غلط خود اصرار کرده و خواستار توقف عرضه بورسی خودرو بوده است که کارشناسان اقتصادی مکررا تاکید می‌کنند این روند می‌تواند به تعدیل قیمت‌ها در بازار خودرو و حفظ منافع تولیدکنندگان و سهامداران آنها از یک سو و مصرف‌کنندگان واقعی کمک کند. در همین ارتباط دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور پیش‌بینی کرده است که به‌زودی و با عرضه دوباره خودرو در بورس، قیمت‌های کاذب موجود در بازار تعدیل شده و همچنین قیمت کارخانه‌ای خودروها اصلاح شود که به این ترتیب خودروسازان و قطعه‌سازان با زیان کمتری مواجه خواهند شد.
آرش محبی‌نژاد افزود: هرچند معتقدیم شیوه درست قیمت‌گذاری خودرو، آزادسازی قیمت‌ها و تبعیت از قوانین عرضه و تقاضاست، اما در شرایطی به سر می‌بریم که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. وی بیان کرد: هرچند عرضه خودرو در بورس گزینه‌ای ایده‌آل محسوب نمی‌شود، اما در شرایط فعلی برای برون‌رفت از وضعیت پیش آمده شاید بهترین گزینه باشد و در کوتاه‌مدت شاید چاره دیگری وجود نداشته باشد. این مقام صنفی در گفت‌و‌گو با ایرنا تاکید کرد: سازوکار و شیوه عرضه خودرو در بورس باید به صورتی تعیین شود که در عمل، اجرایی و عملیاتی بوده و مشکلاتی به دنبال نداشته باشد و در این زمینه همه چیز به طراحان طرح و اجراکنندگان بستگی دارد. محبی‌نژاد، زیان انباشته بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی ایران‌خودرو و سایپا تا پایان سال ۱۴۰۰ را یادآور شد و گفت: ادامه مسیر با این شیوه و تداوم زیان‌دهی میسر نیست و منجر به ورشکستگی این دو خودروساز خواهد شد که به معنای از بین رفتن سرمایه‌های ملی است. وی تاکید کرد: نحوه و شیوه عرضه خودرو در بورس در نخستین گام بسیار مهم است و امیدواریم در این مسیر دولت، مجلس و سازمان بورس از مذاکره و مشورت با تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی، همچنین مجربین این حوزه غافل نشوند تا شاهد کمترین تبعات بوده و پربار شدن فرآیند تصمیم‌گیری را شاهد باشیم.
روی خوش معامله‌گران بازار سهام به گروه خودرو
گفتنی است وزیر صمت در حاشیه جلسه شورای عالی بورس همزمان با اعلام خبر ازسرگیری عرضه بورسی کخودرو از رو به اتمام بودن فرآیند ارزشگذاری ایران‌خودرو و سایپا خبر داد و اعلام کرد طی هفته‌های آتی این روند توسط کارشناسان رسمی دادگستری به اتمام خواهد رسید و پس از آن دولت سهام خود را به طور کامل واگذار می‌کند. این دو خبر کافی بود تا روز گذشته در بازار سهام، گروه خودرویی مجددا مورد توجه معامله‌گران قرار گیرد. به نحوی که خودرو سومین صنعت با بیشترین ارزش معاملات خرد در بازار روز گذشته بود. در همین حال نام چهار نماد خودرویی خگستر، خکاوه، خساپا و خودرو در میان ۲۰ نماد با بیشترین ارزش معاملات خرد قرار گرفت. در این روز بیشتر نمادهای گروه خودرویی با رشد مواجه شدند و این گروه در میان صنایع سبزپوش بازار قرار گرفت. همچنین ارزش سفارش‌های خرید در این گروه نسبت به سفارش‌های فروش افزایش یافت تا سهامداران خودرویی‌ها به روزهای بهتر امیدوار شوند. به ویژه گفته می‌شود در صورتی که طی هفته آینده خبرهای دقیق‌تری از ارزشگذاری بلوک ایران‌خودرو و سایپا منتشر شود و عرضه سهام دولت در این خودروسازان به سرانجام برسد، شرایط خوبی در انتظار سهام این گروه خواهد بود.
آخرین جزئیات مصوبه شورای عالی بورس
گفتنی است سی و یکم خردادماه سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در نشست خبری با رسانه‌ها اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس از دستور کار خارج نشده و بورس کالا در این حوزه راهگشاست؛ در همین زمینه سیدجواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران گفت: بحث عرضه خودرو در بورس کالا که طی هفته‌های اخیر با چالش‌هایی روبه‌رو شده بود، یک‌بار در کمیسیون تخصصی شورای عالی بورس مورد بحث و بررسی قرار گرفت و روز سه‌شنبه نیز در صحن شورای عالی بورس با حضور وزرای اقتصاد و صمت، ریاست سازمان بورس و سایر اعضا مورد بررسی قرار گرفت و با اعلام نقطه نظراتی که وزارت صمت درباره عرضه خودرو در بورس کالا داشت، این طرح مورد تصویب اعضا قرار گرفت. وی افزود: در همین راستا قطعا هماهنگی‌هایی با وزارت صمت در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا صورت خواهد گرفت.
جهرمی ادامه داد: بحثی که وجود دارد این است که با یک کلاس خودرویی فرآیند عرضه آغاز شود و همه خودروسازان که آن کلاس را تولید می‌کنند اقدام به عرضه خودرو در بورس کالا خواهند کرد و کلیه تولیدات خودروسازان در آن کلاس در بورس عرضه می‌شوند و در مقابل تقاضا قرار خواهد گرفت. معاون بورس کالا خاطرنشان کرد: به صورت کلی وزارت صمت صلاحیت‌هایی در مورد بحث عرضه و الزام به عرضه خودروسازان و همین‌طور محدودیت‌هایی که در سمت تقاضا اعمال خواهد شد، دارد. این محدودیت‌ها شامل گواهینامه یا پلاک فعال است که این موارد در زمان ثبت سفارش مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: بحث ما درباره عرضه خودرو صرفا عرضه فیزیکی نبوده بلکه تامین مالی خودروسازان و اوراق گواهی سپرده و سلف موازی استاندارد از مواردی است که برای شرکت‌های خودروسازی در نظر گرفته شده که در هفته‌های آتی در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهد شد. جهرمی در خصوص میزان و نوع عرضه خودروها نیز توضیح داد: در اطلاعیه‌های بعدی که توسط شرکت بورس کالای ایران ارائه خواهد شد اطلاع‌رسانی کامل انجام می‌شود. گفتنی است به دنبال اعلام این خبر، فروش فوری دو خودروی دیگنیتی و فیدلیتی گروه بهمن لغو شد. برخی اهالی بازار سرمایه این اقدام را به مصوبه شورای عالی بورس و احتمال تکرار عرضه این خودروها در بورس کالا مرتبط دانسته‌اند.
- 16
- 6
