وقت پوست‌اندازی قطعه‌سازان

 وزیر صنعت، معدن و تجارت دیروز در شرایطی برای رونمایی از کتاب «مسوولیت‌های اجتماعی ایران خودرو» راهی این شرکت شد که در سخنرانی خود، ضمن هشدار به خودروسازان بابت بهبود کیفی محصولاتشان، سال ٩٧ را سال ارتقای کیفی خودروهای داخلی دانست.آن طور که محمد شریعتمداری اعلام کرد، خودروسازان از سال آینده باید نظارت ویژه‌ای بر ورودی قطعات به خطوط تولیدشان داشته باشند

و اجازه ندارند قطعات نامرغوب و غیر‌استاندارد را تحویل بگیرند.وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه سال ۱۳۹۷ برای خودروسازی سال کیفیت خواهد بود و هیچ خودروسازی حق تحویل گرفتن حتی یک قطعه بی‌کیفیت را ندارد، تاکید کرد که «تحویل قطعه غیراستاندارد در سال ۱۳۹۷ از سوی خودروسازان ممنوع است و اگر چنین هدفی را محقق نکنند، به‌عنوان وزیر صنعت با آنها مقابله خواهم کرد.»

الزامات ارتقای کیفی قطعات خودرو

هشدار وزیر صنعت، معدن و تجارت به خودروسازان و البته قطعه‌سازان اما در شرایطی است که سطح کیفی خودروهای داخلی با وجود الزامات موجود و تاکید مسوولان، هنوز به سطح مورد انتظار مشتریان نرسیده است. اوضاع به شکلی است که گاه خودروهای صفر کیلومتر نیز در همان روزها و حتی ساعات اولیه تحویل به مشتریان، دچار خرابی شده و راهی تعمیرگاه می‌شوند.

در مجموع می‌توان گفت در حال حاضر مشتریان داخلی رضایت چندانی از سطح کیفی خودروها نداشته و همچنین برخی مسوولان و تصمیم‌سازان نیز با انتقاد از خودروسازان، گاه کیفیت نامناسب محصولات را عامل اصلی تصادفات و تلفات جاده‌ای دانسته‌اند.با این حال اما خودروسازان نیز همواره تاکید داشته و دارند که برای ارتقای کیفیت خودروها باید ابتدا صنعت قطعه را اصلاح کرد. به اعتقاد آنها، حدود ٧٥ درصد کیفیت خودرو سهم قطعات است

و بنابراین برای تولید محصولات با کیفیت، باید قطعات مرغوب و با سطح کیفی مناسب راهی خطوط تولید شوند.خودروسازان و البته بسیاری از کارشناسان، حتی این نکته را نیز می‌گویند که قطعه‌سازان کشور با ماشین‌آلات و تکنولوژی قدیمی اقدام به تولید می‌کنند.

در واقع خودروسازان بر این باورند که یکی از دلایل اصلی سطح کیفی نه چندان مناسب محصولات آنها، قطعات کم کیفیت و فاقد تکنولوژی روز است و ابتدا باید فکری به حال این موضوع کرد و سپس از شرکت‌های خودروساز کشور، افزایش کیفیت را مطالبه کرد. در مقابل اما قطعه‌سازان نیز دفاعیه خود را دارند و همواره تاکید می‌کنند که سطح کیفی تولیدات آنها متناسب با نقشه فنی ارائه شده

و همچنین قیمت مدنظر خودروسازها است. به عبارت بهتر، قطعه‌سازان می‌گویند همانی را می‌سازند که خودروسازها می‌خواهند، نه کمتر و نه بیشتر. به گفته فعالان صنعت قطعه، آنها با به روز رسانی خطوط تولید خود، توانایی ساخت قطعات با کیفیت بالا و نزدیک به استاندارد جهانی را نیز دارند، اما چون هزینه‌ها بالا می‌رود و خودروسازان به دنبال تامین قطعات با حداقل قیمت هستند، سطح کیفی تولیدات صنعت قطعه عملا امکان افزایش چندانی ندارد.

در چنین شرایطی، طبعا اگر وزارت صنعت می‌خواهد سطح کیفی قطعات را بالا ببرد و به قول شریعتمداری، هیچ قطعه غیر‌استانداردی وارد خطوط تولید خودروسازان نشود، باید یک برنامه ریزی دقیق و منطقی برای به‌روزرسانی خطوط تولید قطعه‌سازان انجام و افزایش هزینه‌ها در راستای بهبود کیفی را نیز با روش‌هایی از جمله بالا بردن بهره وری، مدیریت کرد

تردیدی وجود ندارد که با شرایط فعلی (خطوط تولید قدیمی قطعه‌سازان و سرمایه‌گذاری ضعیف در صنعت قطعه و همچنین محدودیت‌های قیمت‌گذاری)، اخطار وزیر صنعت، معدن و تجارت به خودروسازان مبنی‌بر جلوگیری از ورود قطعات غیر‌استاندارد به خطوط تولید و همچنین بهبود کیفی خودروها، راه به جایی نخواهد برد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، راه نجات قطعه‌سازی از وضع فعلی و بهبود شرایط کمی و کیفی تولیدات این صنعت، سرمایه‌گذاری (به‌خصوص از نوع خارجی) و همکاری مشترک با برندهای معتبر بین‌المللی است. وقتی برندهای خارجی در قطعه‌سازی کشور سرمایه‌گذاری انجام داده و همکاری مشترک میان آنها و شرکت‌های قطعه‌ساز داخلی شکل بگیرد، روند انتقال تکنولوژی و دانش فنی روز دنیا به صنعت قطعه، سریع‌تر صورت خواهد گرفت.

اتفاقا با توجه به توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام، فضا برای شکل‌گیری ارتباطات بین‌المللی در قطعه‌سازی کشور بیش از پیش فراهم آمده و قطعه‌سازان این فرصت بزرگ را دارند که روابطی برد-برد را با برندهای خارجی شکل دهند. با توجه به اینکه در حال حاضر چند قرارداد همکاری مشترک میان خودروسازان ایرانی و خارجی منعقد شده و برخی به مرحله اجرا رسیده‌اند، قطعه‌سازان از فضا و فرصت مناسبی برای شراکت با همتایان خارجی خود برخوردار شده‌اند.

در واقع قطعه‌سازان کشور این امکان را دارند که با استفاده از روابط شکل گرفته میان خودروسازان داخلی و خارجی، خود را به آنها تحمیل و سهمی از قطعات موردنیاز برای ساخت خودروهای جدید در ایران را تصاحب کنند. شکل‌گیری ارتباط میان قطعه‌سازی ایران و برندهای خارجی، می‌تواند ضمن انتقال دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا به صنعت قطعه کشور، سبب کاهش هزینه‌ها نیز بشود و در این شرایط می‌توان قطعاتی با کیفیت و قیمت مناسب را در داخل به تولید رساند.

در چنین شرایطی، جدای از اینکه قطعه‌سازان می‌توانند بازار داخل را برای خود نگه دارند، به‌تدریج وارد شبکه جهانی تامین قطعات خودروسازان خارجی نیز خواهند شد و در نتیجه، توان صادراتی شان نیز افزایش خواهد یافت. این در شرایطی است که اگر قطعه‌سازان داخلی نخواهند وارد پروسه مشارکت با خارجی‌ها شده و همچنین اقدام به سرمایه‌گذاری جدید نکنند، شیشه عمرشان قطعا ترک خواهد برداشت.

اتفاقا همین چندی پیش بود که مدیرعامل شرکت طراحی و تامین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو) نیز به قطعه‌سازان هشدار داد که اگر رویه خود را تغییر نداده و خطوط تولید و داشته‌های فنی شان را به‌روزرسانی نکنند، طی پنج سال آینده با بحرانی جدی مواجه و حتی ممکن است بازار فعلی شان را نیز از دست بدهند.حال با توجه به هشدارها و اخطارهای اخیر به قطعه‌سازان، باید منتظر ماند و دید شرکت‌های قطعه‌ساز داخلی چه روندی را در آینده در پیش خواهند گرفت و آیا حاضر به پوست‌اندازی و تغییر رویه خواهند شد یا همچنان بر مدار فعلی خواهند چرخید.

درخواست ستاره‌ای وزیر صنعت

در مراسم دیروز وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به گزارش کیفی خودروهای داخلی، تاکید کرد که تعداد این ستاره‌ها در صنعت خودروی کشور باید افزایش یابد. شریعتمداری با بیان اینکه در حال حاضر تعداد خودروهای چهار ستاره تولیدی در خودروسازی محدود است، گفت: تعداد ستاره‌های کیفی خودروهای تولید داخل باید افزایش یابد، ضمن آنکه جای خودروهای پنج ستاره نیز خالی است.اشاره وی به گزارشی است که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران هر ماه منتشر و طبق آن، سطح کیفی خودروهای تولید داخل را اعلام و بسته به کیفیت به دست آمده، آنها را ستاره‌بندی می‌کند.

در این گزارش، امکان اعطای بین یک تا پنج ستاره کیفی به خودروهای داخلی وجود دارد و این در حالی است که تا به امروز هیچ‌کدام از خودروهای تولید داخل موفق به کسب بیش از چهار ستاره کیفی نشده‌اند. حال با توجه به درخواست وزیر صنعت، معدن و تجارت برای بهبود سطح کیفی خودروها و افزایش ستاره‌های کیفی، باید منتظر ماند و دید خودروسازان چه برنامه‌ای را در راستای تحقق این خواسته شریعتمداری که ظاهرا خیلی هم جدی است، در پیش خواهند گرفت.

آن‌طور که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده، رشد کیفی ۵/ ۲ درصدی در صنعت خودروی ایران نسبت به سال قبل، به هیچ‌وجه راضی‌کننده نیست و باید توجه بیشتری به این هدف شود. با وجود این نارضایتی از سطح کیفی خودروها اما وزیر صنعت از رشد کمی تولید خودرو در کشور ابراز رضایت کرده و معتقد است صنعت خودرو نقش بسزایی در اشتغالزایی و ارزش افزوده کشور دارد.

شریعتمداری با بیان اینکه صنعت خودرو تا به امروز ۹۸ درصد هدف سال جاری برای تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو را محقق کرده است، گفت: جدا از این موضوع، سهم خودروسازی از ارزش افزوده کل صنعت به حدود ۱۶ درصد رسیده و همچنین ۱۸درصد اشتغال صنعتی و ۵/ ۳ درصد GDP نیز به این صنعت بزرگ مربوط می‌شود.شریعتمداری اما در ادامه سخنان دیروز خود به ابرپروژه دولت برای اسقاط خودروهای فرسوده سنگین اشاره کرد و گفت: در آستانه سال ۱۳۹۷ ابرطرح نوسازی خودروهای سنگین کلید خورده است

که براساس آن تمام خودروهای تجاری فرسوده نوسازی خواهند شد. وی در نهایت گریزی هم به داخلی‌سازی قطعات خودروهای تولیدی و مونتاژی در کشور زد و تاکید کرد: توجه به عمق ساخت داخل در صنعت خودرو از مهم‌ترین مسوولیت‌های ما به‌شمار می‌رود که البته ساخت داخل بدون توجه به استانداردها خیانت است و در این زمینه باید استانداردها را نیز لحاظ کنیم.به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، تاکنون پنج دستگاه پژو ۳۰۱ (دومین خودروی پسابرجامی حاصل از قرارداد پژو و ایران‌خودرو) به تولید رسیده که عمق ساخت داخل آن عدد قابل توجهی است. وی ابراز امیدواری کرد که خودروسازان داخلی بتوانند در سال آینده تعداد بیشتری محصولات جدید به تولید برسانند.

عرضه پژوی جدید با داخلی‌سازی ۵۰‌ درصدی

در مراسم دیروز ایران‌خودرو اما مدیر عامل این شرکت نیز پشت تریبون رفت و در اظهارات خود از راه‌اندازی خط تولید انبوه پژو ۳۰۱ طی سال آینده خبر داد.‌ هاشم یکه‌زارع با بیان این مطلب گفت: عرضه پژو ۳۰۱ از سال آینده آغاز خواهد شد، هرچند در حال حاضر تولید آزمایشی این محصول آغاز و تولید انبوه آن نیز با داخلی‌سازی ۵۰ درصدی کلید خواهد خورد.وی با بیان اینکه ۹۵ درصد قالب‌ها و ساخت بدنه پژو ۳۰۱ در داخل صورت گرفته است، تاکید کرد:

سال آینده این خودرو به‌عنوان دومین میوه پسابرجامی در صنعت خودرو عرضه خواهد شد.مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو در ادامه به تولید محصولات با استاندارد آلایندگی و مصرف سوخت یورو۵ اشاره کرد و گفت: ایران‌خودرو در حال حاضر این‌ آمادگی را دارد که محصولات خود را با استاندارد آلایندگی یورو ۵ عرضه کند، بنابراین اگر سوخت یورو۵ به‌صورت سراسری در کشور توزیع شود، استاندارد آلایندگی تمام محصولات شرکت به یورو ۵ ارتقا خواهد یافت.

 یکه‌زارع ادامه داد: امیدواریم وزارت نفت همت کند و هرچه زودتر تولید و توزیع بنزین و گازوئیل یورو ۵ آغاز شود، تا بتوانیم نسبت به تولید و عرضه خودروهای با استاندارد آلایندگی یورو ۵ اقدام کنیم. اظهارات مدیرعامل ایران‌خودرو در شرایطی است که خودروسازان و وزارت نفت همچنان بر سر عرضه خودرو و سوخت استاندارد، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. بر این اساس، خودروسازان معتقدند ابتدا وزارت نفت باید سوخت استاندارد را به‌صورت سراسری در کشور عرضه کند و آنگاه نسبت به عرضه خودروهای یورو۵ اقدام شود. این در شرایطی است که مسوولان وزارت نفت می‌گویند خودروسازان باید به وظیفه خود عمل کرده و به بهانه کمبود سوخت مناسب، تولید و عرضه محصولات استاندارد از نظر مصرف سوخت و آلایندگی را به تاخیر نیندازند.