کویل خودرو
موتور هر خودرویی برای این که به حرکت دربیاید باید با استفاده از مکش هوا بتواند، به خوبی متراکم کردن مخلوط سوخت و هوا و احتراق آنرا انجام دهد. برای این که عملیات احتراق و جرقه زنی انجام شود باید جریان برقی که در خودروی شما وجود دارد به شمع ها برسد تا جرقه ای در سر سیلندر ایجاد شود. ولی برای احتراق این جرقه باید ولتاژ بالایی داشته باشد و در حالیکه ولتاژ باتری خودرو ۱۲ ولت می باشد پس به قطعه ای نیاز دارید که توانایی افزایش این ولتاژ را داشته باشد. برای این کار در خودرو از کوئل یا سیم پیچ احتراق استفاده میشود. در واقع کوئل ها به سیم پیچ های القایی گفته میشود که مکان قرارگیری آن ها در سیستم جرقه زنی خودرو میباشد و اقدام به تولید جریان برق با ولتاژ بالا می کند.
کار کویل خودرو
کویل باعث افزایش چند برابری ولتاژ برق خودرو میشود بدین دلیل که برقی که از باطری خارج میشود، ضعیف است و نمیتواند شمع های خودرو را روشن کند به همین علت، کار کویل، افزایش قدرت برق می باشد. کویل خودرو متشکل از دو سیم پیچ اولیه و ثانویه و یک هسته مرکزی می باشد. زمان انتقال برق توسط کویل، در آن حرارت زیادی بوجود می آید که به همین منظور بین دو سیم پیچ، یک عایق قرار گرفته تا موجب جذب گرما شود و از خراب شدن سیم پیچ ها جلوگیری کند.
اجزای کویل خودرو
با توجه به القای جریان الکتریکی، اصول کار کویل ماشین، بین سیم پیچ های درونش انجام می شود. سیم پیچ یک قطعه ایست که از سیم تشکیل شده است که این سیم بلند با فاصله های برابر و بدون اتصال حلقه ها به دور یک محور پیچیده شده است. اساس کار کویل ماشین، دو سیم پیچ و مغزی درونی می باشد. دور سیم پیچ ثانویه با دور بالا، سیم پیچ اولیه با دور پائین قرار گرفته است. وقتی که جریان الکتریکی به سیم پیچ اولیه وارد میشود باعث القای الکتریکی در سیم پیچ ثانویه می شود و به این ترتیب سیم پیچ ثانویه تا چندین هزار برابر، ولتاژ را افزایش می دهد. کار دلکو اینست که با مهار کردن این ولتاژ، هر شمع توانایی جرقه زدن در زمان درست را داشته باشد. درون دلکو یک قطعه ی پلاتینی قرار گرفته است که وظیفه اش، کنترل ولتاژ خروجی از کویل ماشین می باشد. شرکت های خودروسازی، کویل ماشین را به سه شیوه تولید می کنند:
- دسته اول :
دسته ی اول به کویل های ساده ای گفته میشود که متشکل از یک استوانه و دلکو میباشد و جرقه ها را مرتب می کند و در خودروهای کاربراتوری، بیشتر کاربرد دارد.
- دسته دوم:
دسته ی دوم نظیر کویل پراید و کویل پژو میباشد که اختلاف پتانسیل مصرفی مناسب برای شمع را از یک کویل مجزا به مانند حالت قبلی می گیرد.( در خودروهای انژکتوری) البته می توان گفت که اگر این مدل کویل خودرو خراب شود، صدمات جدی ای به موتور خودرو وارد میشود.
- دسته سوم:
دسته سوم شامل کویل هایی نظیر کویل پژو ۲۰۶ و کویل پژو ۲۰۷ و تندر۹۰ میباشد که یکی از این کویل ها برای هر سیلندر و شمه در نظر گرفته میشود و اگر هر کویلی خراب شود، نیازی نیست که تعمیر شود.
انواع کویل های جرقه زنی
انواع وایر به دو دسته تقسیم میشود که شامل با وایر و بدون وایر میباشد و هرکدام دارای زیرمجموعه های متنوعی است. وایر به قطعه ای گفته میشود که برق را از کوئل یا دلکو به شمع انتقال میدهد. البته در خودروهای نسبتا قدیمی تر از وایر استفاده میشد و امروزه خودروسازان به منظور جلوگیری از هدررفت انرژی با حذف کامل آن، مستقیما عمل انتقال برق را از کوئل صورت می دهند.
۱. کوئل های با وایر:
کوئل های با وایر متشکل از دو گروه می باشند که در ادامه آن ها را شرح میدهیم:
- گروه اول:
گروه اول کوئل های با وایر به نام کویل های معمولی شناخته میشود که در خودروهای کاربراتوری و انژکتوری با سیستم دلکو استفاده شده است( مثل:پراید انژکتوری مدل کیا( زیمنس قدیم) و در خودروهای مختلف از جمله خودروهای خشک( پراید و پژو کاربراتوری) و روغنی( پیکان و نیسان کاربراتوری) بکار رفته است.
گروه دوم:
گروه دوم کوئل های با وایر درواقع کوئلهای دوبلند که در اکثر خودروهای انژکتوری( مدل ساژم و زیمنس) از آن ها استفاده شده و به صورت دو به دو بطور هم زمان در سیلندر های یک و چهار – دو و سه، جرقه زنی صورت می گیرد. در سیستم های انژکتوری، این نوع کویل ها( دوبل) به دو شکل استفاده میشوند.
۲. کویلهای بدون وایر:
مزایای کوئل های بدون وایر در مقایسه با کویل های با وایر بیشتر است که از آن ها می توان به حذف وایرها مقاومت و افت ولتاژ کم تر و … اشاره کرد و این مزایا در خودروهای انژکتوری جدید مورد استفاده قرار گرفته است. دو نوع کویل بدون وایر داریم که عبارتند از:
> کویل های دوبل بدون وایر به شکل کتاب هستند و در خودروهایی مانند پژو ۲۰۶ – زانتیا و … از چنین کوئل هایی استفاده میشود.
> کویل های بدون وایر که به آن ها کویل های قلمی یا مدادی می گویند به صورت تکی هستند و از آن ها در اکثر خودروهای انژکتوری پیشرفته بهره میبرند و نسبت به کویل های دیگر، ولتاژ تولیدی بسیار بالایی ( حدود ۵۰ کیلو ولت) مثل خودروهای جدید بنز، پژو ۴۰۷، ۶۰۷، ال نود و …دارند.
۳. کویل خودروهای کاربراتوری و انژکتوری
در اکثر خودروهای انژکتوری از سیستم جرقه زنی بدون دلکو( بدون مقسم برق:Distributer less ignition) استفاده میشود و کویل های سیستم جرقه زنی انژکتوری مثل کویل های معمولی( کاربراتوری) با تفاوت کمی از نظر شکل ظاهری بعنوان یک افزاینده ولتاژ عمل می کنند. تفاوت آن ها در اینست که ولتاژ تولیدی کویل های سیستم جرقه زنی انژکتوری در مقایسه با کویل های معمولی بسیار بالاتر است( حدود ۳۰ کیلو ولت و بالاتر) و جرقه به صورت دو به دو در اکثر خودروهای انژکتوری ارسال می شود( ۴ و یک – دو و سه) البته به ازای هر سیلندر در خودروهای جدید انژکتوری، یک کویل بدون وایر استفاده میشود و به صورت تکی جرقه زنی انجام می شود.
علائم خرابی کویل خودرو
>> در صورتیکه شمع ها جرقه نزنند و یا به صورت ناقص جرقه بزنند اجازه اشتعال مخلوط سوخت و هوا را ندارند. پس خرابی کویل خودرو از دلایل بد استارت خوردن خودرو یا روشن نشدن آن محسوب میشود.
>> در اثر خرابی کویل خودرو، لرزش هایی در خودرو بوجود می آید و در موتور کوبش هایی اتفاق می افتد. ممکن است این دو نشانه با گاز خوردن خودرو و حرکت کردن آن تا حدود زیادی مرتفع شوند. فراموش نکننید که این دو نشانه را حتماً در زمان توقف کامل خودرو بررسی کنید.
>> از نشانه های دیگر خرابی کویل خودرو می توان به افزایش مصرف سوخت اشاره کرد. مقداری سوخت با هر بار جرقه زدن، مکش می شود که بخاطر عدم احتراق به هدر می رود. اگر احساس کردید که با گذشت زمان، مصرف سوختتان در مقایسه با قبل بیشتر شده، حتماً باید از بابت عدم خرابی کویل خودرو مطمئن شوید.
>> خرابی کویل خودرو سبب میشود کارکرد خودرو، نامنظم شود و ریپ بزند. فراموش نکنید که احتمال دارد قسمت های دیگری از سیستم برقی خودروی شما خراب شده باشد که در این صورت خودروی شما شروع به ریپ زدن می کند، بدین ترتیب در این شرایط باید نزد تعمیرگاه های مجاز و کارشناسان مربوطه بروید.
>> بعضی از دیگر علائم خرابی کویل خودرو شامل، نداشتن جرقه در یک یا دو سیلندر و همزمان نبودن شارژ کویل ها می باشد. در چنین مواقعی درصورت مراجعه به تعمیرگاه، دستگاه دیاگ شما، خطای شارژ نامناسب و غیرهمزمان کویل ها را می دهد.
>> گاهی وقت ها اگر چراغ چک خودرو روشن شود بخاطر خرابی کویل خودرو است.
اثرات خرابی کویل دوبل
در صورت سوختن کویل دوبل بطور کامل، امکان ارسال جرقه به سر شمع ها وجود ندارد و به این ترتیب موتور روشن نمی شود. اما وقتی که کوئل دوبل نیم سوز شود، ولتاژ تولیدی( خروجی) کاهش پیدا می کند و جرقه ای که ایجاد میشود با استفاده از شمع ضعیف خواهد شد و براین اساس در موتور باعث ناقص سوزی و عیوب دیگر میشود.
* عیب یابی کویل دوبل با دستگاه دیاگ:
چنانچه کویل دوبل، بسوزد چراغ چک روشن میشود و خطای کویل دوبل را به شما نشان میدهد. زمان شارژ کویل در قسمت پارامترها در دستگاه دیاگ نشان داده می شود که این نکته را در نظر داشته باشید که زمان شارژ کویل تابع دور موتور نیست. یعنی حدود ۳ – ۴ میلی ثانیه بطور ثابت میباشد و همچنین میتوان با تست جرقه شمع در قسمت تست عملکردها نسبت به سالم بودن کویل دوبل مطمئن شد.
* عیب یابی کویل دوبل با دستگاه مولتی متر(قسمت اهم متر):
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی اهم متر تنظیم کنید و سپس در قسمت مربوطه، سیمهای مشکی و قرمز را در دستگاه مولتی متر وصل کنید و به پایه های مدار اولیه و ثانویه، دو سر سیم های مشکی و قرمز را وصل کرده و به اندازهگیری مقدار مقاومت اولیه و ثانویه بپردازید. در صورت اختلاف داشتن مقدار مقاومت اندازهگیری شده با مقدار استاندارد، معیوب است و باید آن را تعویض کنید.
در تمامی مدلهای کویل دوبل( ساژم – زیمنس_ بوش)، مقاومت مدار اولیه( فشار ضعیف) تقریبا یکسان و زیر ۱ اهم است( حدود ۶/۰ یا ۷/۰) ولی در مدلهای مختلف، مقاومت مقدار ثانویه( فشار قوی) یکسان نیست.
گردآوری: بخش خودرو سرپوش
- 17
- 4