وحید شامخی،مشاور مدیریت استراتژیک: مدتی است که «اسنپ» و «تپسی» جابه‌جایی‌مان در خیابان‌های شهر را متفاوت کرده‌اند، اما ایده این تغییر در روش جابه‌جایی، از سال ٢٠٠٩ با شکل‌گیری شرکت «اوبر» اجرا شد. درحال‌حاضر اوبر ادعا می‌کند که در بیش از ٨١ کشور دنیا و در ٥٨٠ شهر مختلف فعالیت می‌کند. سه سال بعد از شکل‌گیری اوبر در آمریکا، شرکتی به نام «دیدی» در چین پایه‌گذاری شد که دقیقا همان کار اوبر را انجام می‌داد.
اوبر تصمیم گرفت به بازار جذاب چین وارد شود. چرا؟ چون نزدیک به یک‌پنجم جمعیت زمین در چین زندگی می‌کنند، اما نتیجه این شد که حدود ٩ ماه پیش (آگوست ٢٠١٦) شرکت دیدی واحد چین اوبر را خرید! دیدی درحال‌حاضر در بیش از ٤٠٠ شهر کشور چین فعالیت می‌کند و بیش از ٤٠٠میلیون نفر در چین از خدماتش استفاده می‌کنند.
اوبر مکان جذابی را در نظر گرفته بود و همان روندی را برای ورود به بازار چین طی کرد که اولین‌بار در شهرهای دیگر دنیا وارد شده بود. پس مشکل کجا بود؟ استاد دانشگاه تورنتو کانادا، «راجر مارتین» معتقد است مشکل این بود که در شهرهای دیگر مزیت اول‌بودن را داشت، اما در چین اول نبود؛ همان‌گونه تلاش کرد به چین وارد شود که در کشورها و شهرهای دیگر به‌عنوان شرکت اول وارد شده بود.
آقای «مارتین» معتقد است تصمیم‌گیری در مورد زمین بازی و چگونگی بازی باید هم‌زمان اتفاق بیفتد. اگر تنها به اینکه کجا وارد شویم بدون اینکه هم‌زمان نحوه ورودمان را برای آن موقعیت خاص تعیین کرده باشیم اقدام کنیم، ممکن است با مسئله‌ای شبیه داستان شرکت اوبر و دیدی چینی‌ها مواجه شویم. ظرافت این مسئله در ایجاد یک ترکیب مؤثر و کارا از کجا و چگونگی است.
مثال دیگری از این داستان، خرید بخش تلفن همراه نوکیا از سوی مایکروسافت بود که با شکست مواجه شد. حال بیش از دو سال است که اسنپ کارش را شروع کرده و پس از آن نیز تپسی و امروز شرکت جدیدی به نام «کارپینو» (که تمرکزش روی همکاری با تاکسی‌های فعلی شهر است) پای به این عرصه گذاشته است.
وقتی اسنپ وارد زمین بازی تاکسی‌ها و آژانس‌ها شد، چگونگیِ بازی جدیدی را نسبت به آنها شروع کرد و موفق شد، اما اگر امروز کارپینو عزم خود را جزم کرده است تا رقیب جدی اسنپ و تپسی باشد، باید به دقت ترکیب کجا و چگونه را در نظر آورد تا به سرنوشت واحد چین شرکت اوبر دچار نشود.
بیش از ١٥ شرکت حمل‌ونقل به‌اصطلاح شبکه‌ای در دنیا فعال هستند که هر یک ترکیب کجا و چگونگی خود را به دقت انتخاب کرده‌اند؛ برای مثال شرکت «کبی فای» در آمریکای جنوبی، اسپانیا و پرتغال، شرکت «اُلَ» در هندوستان، شرکت «کرییم» در خاورمیانه، آفریقای شمالی و آسیای جنوبی به ارائه چنین خدماتی می‌پردازند و هرکدام به‌نوبه خود تلاش می‌کنند نوآوری‌ها و تمایزهایی داشته باشند.
حتی شرکت اوبر مدتی است به‌غیر از ارائه خدمات تاکسی، به دلیوری غذا، کالا و ارائه خدمات ویژه به شرکت‌های تجاری بزرگ و حتی اخیرا کار روی ارائه تاکسی‌های بدون‌راننده (که در این حوزه شرکت تسلا و گوگل نیز جزء رقیبان جدی هستند و زمین بازی جدیدی برای اوبر است) روی آورده است. نکته جالب در مورد این شرکت‌ها تلاششان برای فعالیت‌های برون‌مرزی (فعالیت در کشورهای خارج از کشور پایه‌گذار آن شرکت) است. ما هم در ایران می‌توانیم بیش از دو شرکت در حوزه حمل‌ونقل مدرن داشته باشیم، اما باید ترکیب کجا و چگونگی‌شان را با دقت بیشتری انتخاب کنیم.
- 15
- 6
