قبرستان گوگلی در انتظار رقبای وطنی تلگرام

دیگر نزدیک به یک سال شده «تلگرام» را فیلتر کرده اند؛ پیام رسانی که به سرعت به محبوب ترین برنامه ارتباطی ایرانی ها تبدیل شد. کسی دلش برای «وایبر» و «وی چت» تنگ نمی شد، تلگرام فضای ساده و زیبایی داشت، استفاده اش راحت بود و از همه مهم‌تر مدام «آپشن» جدید اضافه می کرد.

کم‌کم ایرانی ها شدند پای ثابت برنامه ای که به دست «پاول دوروف» روسی ساخته شد. اتفاقات متفاوتی سبب شد مدیران کشور به انتقاد از عملکرد تلگرام بپردازند و در نهایت رای به فیلترینگ این برنامه بدهند. بعد از تداوم فیلترینگ تلگرام، بازار پیام رسان های داخلی داغ شد و هر کدام سعی کردند از شرایط بهترین بهره برداری را کرده و نظر مردم را به سوی پیام رسانی ایرانی جلب کنند. «سروش»، «بیسفون»، «گپ»، «بله»، «آی گپ»، «ایتا»، «ساینا»، «نوا» و «رینگ» برنامه هایی بودند که رقابتی شدید را با یکدیگر آغاز کردند اما در عمل موفق نشدند عمده کاربران عادت‌کرده به تلگرام را به سوی خود بکشند، حتی کوچ اجباری کانال های پربازدید خبرگزاری‌ها از تلگرام به پیام رسان های ایرانی هم نتوانست تغییری در اوضاع ایجاد کند.

به ما کاربر بدهید!

«آقای وزیر (ارتباطات) ادعا می کنند ما پهنای باند دادیم به پیام رسان های داخلی. این پهنای باند الان به چه درد من می خورد؟ مگه من مصرف پهنای باندم چقدر است؟ من الان پایگاه کاربری می خواهم. اگر راست می گویید که قرار است آن انحصار بزرگ شکسته بشود، بیایید یک کاری کنید من آن پایگاه کاربری ۱۰ میلیونی که تلگرام در کشور داشته را داشته باشم». این صحبت ها را سید میثم سیدصالحی، مدیر پیام رسان سروش در دانشگاه الزهرا (س) انجام داد، هر چند بعدش تهدید به شکایت از رسانه منتشرکننده‌اش کرد، اما اعتراف سیدصالحی گواه این مدعا بود که استقبال کاربران از پیام رسانش اندک بوده و پهنای باندش اصلا مصرفی ندارد چرا که کاربری نیست تا مصرفش کند!

از فقر تا ثروت

«جان کوم»، مدیرعامل «واتس اَپ» پسری ۱۶ ساله در اوکراین بود، فقیر و بی بهره از حداقل امکانات، به آمریکا مهاجرت کرد به امید آینده ای بهتر. «جان» همراه با مادر و مادربزرگش رهای آمریکا شد. در کنار پیتزا خوردن مقابل پیشخوان آشپزخانه، طرح اصلی یک برنامه «پیام رسان» ریخته شد. «جان» به سرعت نام Whatsapp را برای برنامه اش انتخاب کرد، چرا که از لحاظ تلفظ بسیار به What’s up (چه خبر) شباهت داشت.

برنامه اش شد یکی از محبوب ترین پیام رسان های جهان، با قدرت رمزنگاری بالا، رکورد شکست؛ این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربر دارد که حداقل در ماه یک بار از آن استفاده می‌ کنند، روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیام کوتاه جابجا کرد و رکورد ارسال پیام کوتاه در روز در جهان شکسته شد. در سال ۲۰۱۴ «فیس‌بوک»، یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی دنیا اعلام کرد «واتس اَپ» را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرده که از این مبلغ، ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام «فیس‌بوک» به مالکان آن پرداخت شده است. پسرک اوکراینی با اعتماد مردم و جلب رضایت کاربرانش توانست بدون هیچ گونه حمایت دولتی، ثروتمند شود.

گوگل هم باشی، باید اعتماد جلب کنی

این سکه، روی دیگری هم دارد. «گوگل» را دیگر کسی نیست که نشناسد، شاید تنها برخی از سالخوردگان روستاهای دورافتاده، کودکان آفریقایی درگیر با فقر شدید و سوءتغذیه و جنگل‌نشینان آمازون، نامش را نشنیده باشند و هر چه را به ذهن شان رسیده در آن جست و جو نکرده باشند. یکی از بزرگ ترین شرکت های جهان با ثروت شگفت انگیز و کارمندان بسیار در سراسر دنیاست و قوی ترین موتور جست و جوی دنیا که سرورهای عظیمش را در هیچ ساختمانی نمی توان جای داد اما «گوگل» هم پیام رسان هایی داشته که به دلیل عدم استقبال از سوی کاربران، تعطیل شده و به دره فراموشی سقوط کرده است.

«killedbygoogle.com» و ‏«gcemetery.co»، دو سایتی هستند که آمار تمام برنامه های تعطیل شده از گوگل را در خود دارند. gcemetery.co به معنای قبرستان برنامه‌های ناموفق شرکت بزرگ گوگل است. تعداد این برنامه ها به ۱۶۰ می رسد؛ پیام رسان هایی مانند «Allo» و «Hangouts O- Air» منحل شدند چون نتوانستند نظر مخاطبی را به خود جلب کنند که درگیر فیلتر و فیلترشکن هم نبوده است. 

‏«windows live messenger» مایکروسافت هم سرنوشت مشابهی داشت و حتی «یاهو مسنجر» از محبوب ترین پیام رسان های تاریخ که روزگاری جوان ها را از خانه ها به کافی نت ها می کشاند تا در فضایش سِیر کنند هم وقتی قافیه را به رقبا باخت، ترجیح داد بی سر و صدا کنار برود و چراغش را برای همیشه خاموش کند.

پیام رسان های داخلی هم تا زمانی که برنامه های خود را تقویت نکنند، نکات مورد نظر کاربران را مد نظر قرار ندهند و در راستای بهبود کیفیت برای رقابت تلاش نکنند، سرنوشتی بهتر از برنامه های «گوگل» و «یاهو» در انتظارشان نخواهد بود.