۴ توزیع لینوکس برای کامپیوترهای قدیمی

آیا یک لپ‌تاپ یا کامپیوتر دسکتاپ قدیمی در گوشه‌ی خانه‌ی شما بدون استفاده افتاده است؟ با انتخاب یک توزیع لینوکس مناسب، می‌توانید حیات دوباره‌ای را برای سیستم قدیمی موردنظر به ارمغان بیاورید. به همین خاطر اگر سیستم مذکور قادر به روشن شدن است، به احتمال زیاد می‌توانید یکی از این توزیع‌های لینوکس را بر روی آن نصب کرد.

توزیع‌های لینوکس به لطف بهره‌گیری از هسته‌ی نرم‌افزاری بسیار سبک، می‌توانند در سیستم‌هایی که از لحاظ حافظه رم و پردازنده حرفی برای گفتن ندارند، نصب شوند. در ادامه به ۴ توزیع لینوکس نگاهی می‌اندازیم که بسیار سبک و ساده هستند ولی در عوض می‌توانند سیستم قدیمی شما را دوباره زنده کنند.

Lubuntu

طی سال‌های گذشته، بسیاری از کاربران هنگام شنیدن عبارت لینوکس، یاد توزیع «اوبونتو» (Ubuntu) می‌افتند و فکر می‌کنند این دو عبارت هم‌معنا هستند. اوبونتو به‌خصوص با رابط کاربری Unity اصلاً مناسب کامپیوترهای قدیمی نیست. اما خوشبختانه انواع دیگری از این توزیع لینوکس منتشر شده که مشخصاً مناسب استفاده در سیستم‌های قدیمی هستند.

این توزیع سبک Lubuntu نام دارد و L ابتدایی آن به Lightweight یا همان سبک بودن اشاره می‌کند. این توزیع برای «مدیر پنجره» (window manager) از OpenBox استفاده می‌کند و در این مطلب این نام به‌کرات تکرار می‌شود زیرا یکی از مهم‌ترین بخش‌های سبک‌ترین توزیع‌های لینوکس است. مدیر پنجره به زبان ساده وظیفه کنترل ظاهر و مکان پنجره‌های سامانه پنجره‌ای در رابط کاربری را بر عهده دارد.

این توزیع لینوکس هرچند از تمام مشخصه‌های سیستم‌عامل‌های مرسوم بهره نمی‌برد، ولی واجد قابلیت‌های اساسی است که جوابگوی نیازهای اساسی بسیاری از کاربران خواهد بود. در ضمن خوبی توزیع‌های لینوکس این است که می‌توانید بخش‌های مختلف آن را با توجه به نظر خود تغییر دهید. مثلاً اگر سیستم شما خیلی هم قدیمی نیست، به جای OpenBox می‌توانید از مورد جدیدتر یعنی Metacity استفاده کنید.

حداقل ویژگی‌های سخت‌افزاری موردنیاز برای Lubuntu، فقط ۱۲۸ گیگابایت حافظه رم و Pentium II یا Celeron مربوط به سال ۱۹۹۹ است. با وجود اینکه این پردازنده‌ها بسیار قدیمی هستند، ولی اگر استفاده از فلش و اپلیکیشن‌های تحت وب که نیازمند پردازش سنگین جاوا اسکریپت هستند را از معادله حذف کنید، این سیستم‌عامل می‌تواند عملکرد روانی داشته باشد. آخرین نسخه پایدار این توزیع، در تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۹۷ عرضه شده است.

Puppy Linux

عنوان این توزیع لینوکس نشان می‌دهد که بسیار سبک است و می‌تواند تقریباً در هر سیستمی اجرا شود. یکی از نکته‌های قابل توجه این توزیع این است که از مراحل نصب مرسوم بهره نمی‌برد و مستقیماً از بخش دسکتاپ شروع به کار می‌کند و سپس از این محیط مثلاً می‌توانید مشخصات شبکه را مشخص کنید.

این توزیع می‌تواند مستقیماً از روی فلش USB در کامپیوترهایی که فاقد هارد درایو هستند اجرا شود و سرعت آن حین این فرایند با کاهش محسوسی مواجه نمی‌شود. همچنین با کمی تغییر در تنظیمات، ما می‌توانیم از طریق یک شبکه محلی از سیستم موردنظر استفاده کنیم و سپس اطلاعات موردنظر را در یک کامپیوتر دیگر ذخیره کنیم.

رابط کاربری این توزیع از مدیر پنجره JWM استفاده می‌کند که ظاهر بسیار ساده‌ای دارد ولی جوابگوی نیازهای کاربر است. حداقل ویژگی‌های سخت‌افزاری این توزیع کمی بالاتر از Lubuntu است. از لحاظ پردازنده، این توزیع حداقل به Pentium III یا بالاتر (که حداقل باید در سرعت ۷۳۳ مگاهرتز کلاک شده باشند) نیاز دارد و از لحاظ حافظه رم هم نیازمند حداقل ۲۵۶ مگابایت است. ولی روی هم رفته، توصیه می‌شود که اگر خواستار تجربه نرم‌افزاری روانی هستید، از سیستمی استفاده کنید که مجهز به ۵۱۲ مگابایت حافظه رم و پردازنده‌ای با سرعت ۹۰۰ مگاهرتز باشد. آخرین نسخه پایدار این توزیع، در تاریخ ۱۳ آذر ۱۳۹۶ عرضه شده است.

Damn Small Linux

اگر سیستم شما بسیار قدیمی است (به‌عنوان مثال از اولین نسل از پردازنده‌های Pentium یا حتی i486 بهره می‌برد) پس به ناچار باید از یک توزیع لینوکس بسیار قدیمی استفاده کنید. Damn Small Linux یکی از سبک‌ترین توزیع‌های موجود است و با توجه به اینکه بسیار سبک است، نباید انتظار بهره‌گیری از بسیاری از قابلیت‌های نرم‌افزاری را داشته باشید.

اگر می‌خواهید درکی از سبکی این توزیع داشته باشید، باید بگوییم که فایل ISO آن تنها ۵۰ مگابایت حجم دارد. حداقل ویژگی‌های سخت‌افزاری مورد نیاز برای نصب این توزیع، پردازنده اینتل ۴۸۶DX است که در سال ۱۹۸۹ معرفی شد و ۱۶ مگابایت حافظه رم. اگر سیستم شما ۱۲۸ مگابایت حافظه رم داشته باشد، می‌توانید کل این توزیع را از طریق حافظه رم اجرا کنید.

از لحاظ رابط کاربری، این توزیع از مدیر پنجره JWM بهره می‌برد ولی در نسخه‌های بسیار قدیمی‌تر آن، مجهز به مدیر پنجره Fluxbox بوده است. هرچند باید بخش‌های زیادی از این سیستم‌عامل را به‌صورت دستی نصب کنید، ولی از پس انجام کارهای ابتدایی مانند اجرای نسخه‌های قدیمی OpenOfiice برمی‌آید. آخرین نسخه پایدار این توزیع لینوکس در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۸۷ عرضه شده است.

SliTaz

فایل ISO توزیع SliTaz تنها ۴۰ مگابایت حجم دارد و مثلاً در هارد درایوی که فقط ۱۰۰ مگابایت فضای خالی دارد، می‌تواند نصب شود. این یک توزیع لینوکس بسیار سبک است که خوشبختانه از نرم‌افزارهای جدیدتری بهره می‌برد ولی باز هم در مقایسه با استانداردهای امروزی، قدیمی محسوب می‌شوند.

آخرین نسخه این توزیع SliTaz 5.0 است که در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۷ منتشر شد و رابط کاربری آن هم از OpenBox بهره می‌برد. از لحاظ حداقل ویژگی‌های سخت‌افزاری هم اطلاعات رسمی‌ای منتشر نشده ولی کامپیوترهای مجهز به Pentium III و ۲۵۶ مگابایت حافظه رم به‌راحتی می‌توانند این توزیع را اجرا کنند و با وجود سبک بودن، ظاهر خوبی دارد و از پس اجرای وظایف نه‌چندان سنگین هم برمی‌آید.

سخن آخر

همانطور که می‌بینید، به‌راحتی می‌توانید حیات دوباره‌ای را برای کامپیوترهای قدیمی خود به ارمغان بیاورید و مثلاً از آن‌ها به‌عنوان یک نوع ماشین تایپ بهره ببرید. همچنین اگر از این توزیع‌های سبک در سیستم‌های نسبتاً قدرتمندتر بهره ببرید، می‌توانید عملکرد نرم‌افزاری بهتری را تجربه کنید.

شما در این مورد چه فکر می‌کنید؟ آیا تابه‌حال این توزیع‌های سبک لینوکس را در کامپیوتر قدیمی خود نصب کرده‌اید یا قصد انجام چنین کاری را دارید؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما و دیگران در میان بگذارید.

یوسف اسفندیاری