اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» در ایران فعال شد / پایانه‌های دریافت اینترنت ماهواره‌ای به صورت قاچاق وارد کشور شده است

یکی از کاربران توئیتر که از نام او می‌توان دریافت از طرفداران ایلان ماسک است، پرسشی را در لابه‌لای بحث‌هایی درباره اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» از مدیرعامل «اسپیس‌ایکس» و «تسلا» پرسید. ایلان ماسک در پاسخ به این کاربر که از وضعیت «استارلینک» در ایران پرسیده بود، گفت چند ترمینال «فعال» اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» در ایران وجود دارد.

«استارلینک» اولین شبکه نسل جدید اینترنت ماهواره‌ای است که در مدار پایین زمین کار می‌کند و به گونه‌ای طراحی شده‌ که اینترنت با پهنای باند بالا را از فضا به طور مستقیم برای بخش خانگی فراهم می‌کند. برای بهره‌مندی از اینترنت ماهواره‌ای نیازی به استفاده از خط تلفن نیست و تنها وسیله لازم برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای، یک ترمینال کوچک یا همان دیش ماهواره‌ برای دریافت سیگنال‌ و انتقال آنها به مودم است. این دیش‌های کوچک قابل نصب آسان در مدت زمان کوتاه با یک اپلیکیشن کاربردی برای مدیریت اینترنت است که روی سقف، حیاط یا حتی فضای خارجی نزدیک به خانه نصب می‌شود و امکان استفاده از آن در مسیر و حین حرکت نیز وجود دارد. با این حال «استارلینک» برای فعالیت نیاز به تجهیزات گرانقیمتی دارد که واردات آنها به کشور ممنوع است.

در پروژه «استارلینک»، هزاران ماهواره کوچک در مدارهای پایینی زمین قرار می‌گیرند و سیگنال‌های اینترنت پرسرعت را به سمت زمین مخابره خواهند کرد. انتقال دیتا با سرعتی نزدیک به سرعت نور انجام خواهد شد. هنگامی که این پروژه کامل اجرا شود، اینترنت «استارلینک» در هر نقطه از زمین قابل دسترسی خواهد بود. وزن هر ماهواره پروژه استارلینک در حدود ۲۶۰ کیلوگرم است. این ماهواره‌ها مسطح هستند و ۶۰ عدد از آنها در راکت‌های «فالکون ۹» اسپیس‌ایکس قرار می‌گیرند.

وقتی این ماهواره‌ها در مدار قرار می‌گیرند، یک آرایه خورشیدی بزرگ انرژی مورد نیاز آنها را تامین خواهد کرد. قسمت اصلی شامل چهار آنتن قدرتمند برای انتقال سیگنال‌های اینترنت خواهد بود. این ماهواره‌ها به لیزر مجهز هستند که هر یک را به چهار ماهواره دیگر در فضا متصل می‌کند. این ماهواره‌ها رانشگر یونی نیز دارند که از گاز کریپتون استفاده می‌کند و به آنها امکان می‌دهد که حتی در فواصل نزدیک به زمین نیز در مدار باقی بمانند.

ایلان ماسک ۲۳ سپتامبر (۱ مهر) برای اولین بار رسما خبر داد که اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» برای ایران فعال می‌شود. در حالی که دو روز قبل و در ۳۰ شهریور، «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات در مصاحبه‌ای گفته بود بعید می‌داند «استارلینک» به این زودی‌ها بتواند در ایران فعال شود چون سرویسش کامل نیست. وزیر ارتباطات همچنین گفته بود هر شرکت خارجی برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای در کشور باید از ایران کسب مجوز کند. در تاریخ ۲۹ شهریورماه، ایلان ماسک در توئیتی اعلام کرد خدمات «استارلینک» در قطب جنوب فعال شده است.

در زیر همین توئیت، کاربری از وی پرسیده بود که آیا از نظر فنی امکان ارائه خدمات «استارلینک» به کاربران ایرانی وجود دارد یا خیر. مدیرعامل «اسپیس ایکس» در پاسخ به این سوال گفته بود «استارلینک» خواستار معافیت از تحریم‌ها خواهد شد. در ادامه، وزارت خزانه‌داری آمریکا اول‌ مهرماه برخی تحریم‌های تکنولوژی مربوط به ایران را لغو کرد. به موجب این تصمیم، بسیاری از شرکت‌های خارجی در ایران اجازه پیدا می‌کنند و می‌توانند خدمات خود را در اختیار کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی قرار دهند. یکی از این شرکت‌ها، «اسپیس ایکس» و اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» است.

به‌روزرسانی مجوز شامل دستگاه‌های مختلفی می‌شود.

گوشی‌های هوشمند، دستیارهای شخصی دیجیتال، سیم‌کارت، گوشی‌های ماهواره‌ای، سخت‌افزارهای مربوط به BGAN، تجهیزات رادیویی، مودم‌های مصرفی، اکسس پونت‌های وای‌فای، ترمینال‌های ماهواره‌ای مصرفی، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها، آنتی‌ویروس‌ها، سیستم‌عامل‌ها و ابزارهای تغییر آی‌پی می‌شود. این خبر در حالی منتشر شد که «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات در تاریخ ۳۰ شهریورماه اعلام کرد که بر اساس ضوابط «شورای عالی فضای مجازی ایران»، «استا‌رلینک» نمی‌تواند بدون مجوز کارش را در ایران آغاز کند و این موضوع از سوی ایران به اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) اعلام شده است. همچنین «اسپیس ایکس» تنها شرکتی نیست که روی پرتاب ماهواره‌های اینترنتی کار می‌کند.OneWeb نیز در حال ساخت شبکه‌ای متشکل از ۶۴۸ ماهواره اینترنتی است و تاکنون نزدیک به ۴۰۰ عدد از آنها را به مدار زمین پرتاب کرده است. «آمازون» نیز اعلام کرده که قصد دارد حدود ۳۲۰۰ ماهواره اینترنتی خود را به فضا پرتاب کند.

اکنون که پیش‌بینی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان غلط از کار درآمده و ایلان ماسک با دور زدن نهادهای صدور مجوز در کشورمان نسبت به ارائه‌ سرویس اینترنت ماهواره‌ای اقدام کرده و اتفاقا سرویس‌ کاملی هم ارائه داده و هم‌اینک ترمینال‌های دسترسی به سرویس اینترنت هم در دسترس است، به نظر می‌رسد که به احتمال فراوان، پایانه‌های دریافت اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند و فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. باید دید نوع مواجهه با این سطح تکنولوژی جدید که در بازه زمانی‌ای همچون تلویزیون‌های ماهواره‌ای در دسترس خواهد بود و اینترنت بدون فیلتر و محدودیت ارائه می‌دهد، چگونه است؟