خسارت ۲۲میلیارد و ۳۶۰میلیون دلاری «قطع اینترنت» در ایران

روزنامه فراز نوشت: طرح «کیل اینترنت» در آمریکا وجود خارجی ندارد و همراه داشتن «کیف قطع اینترنت» در مجاور رییس جمهوری آمریکا از اساس غلط است ... رییس جمهوری ایالات متحده، از زمان تصویب قانون قطع فناوری‌های ارتباطی در سال ۱۹۳۴ تا امروز، هرگز از این اختیار استفاده نکرده است. این در حالی است که اختلال‌های دولتی اینترنت در ایران و روسیه، تنها در سال ۲۰۲۲، بیش از ۲۲میلیارد و ۳۶۰میلیون دلار خسارت به بار آورده است. در سال ۲۰۲۲، اینترنت شهروندان در این دو کشور، در مجموع ۱۴هزار و ۵۷۸ ساعت به کلی قطع بوده و ۱۱۳میلیون کاربر در روسیه و بیش از ۷۱میلیون کاربر در ایران از این قطعی‌ها متأثر شدند.

«کیل آینترنت»؛ طرحی که به گفته مهمان برنامه‌ای در شبکه افق برای «کشتن اینترنت» جهانی، علاوه بر کیف دستور حمله نظامی، همواره در یک کیف دیگر در اختیار رییس جمهوری ایالات متحده است. به گفته این مهمان شبکه افق، رییس جمهوری آمریکا اگر «احساس کند که اینترنت، علیه او است» اینترنت جهانی را قطع می‌کند.

این اولین بار نیست که چنین ادعاهایی در شبکه افق مطرح می‌شود اما در روزهایی که اینترنت سراسری در ایران با اختلال دولتی همراه شده و دسترسی بسیاری به فضای مجازی در سطح وسیع محدود شده است، صحت‌سنجی این ادعا شاید خالی از فایده نباشد.

کیل سوئیچ چیست؟

Internet Kill Switch یا کلید قطع اضطراری اینترنت، یک اصطلاح از یک مکانیسم تقابلی است که برای کنترل یا مسدود کردن ترافیک اینترنت در مواقع خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. مفهوم پشت این اصطلاح، مبتنی بر ایجاد یک نقطه کنترل یا یک سوییچ برای مرجع واحدی است که می‌تواند اینترنت را کنترل یا خاموش کند. کلید قطع اضطراری یا Kill Switch، در کنار ماشین‌آلات و خطوط صنعتی نیز دیده می‌شود. وظیفه این کلید بردن دستگاه به وضعیت امن در هنگام بروز خطر است.

طرح «کیل اینترنت» وجود خارجی دارد؟

در سال ۱۹۴۲ میلادی و در طول جنگ جهانی دوم، کنگره ایالات متحده قانونی را وضع کرد تا به «فرانکلین روزولت»، رییس جمهوری وقت آمریکا یا به جانشینانش این قدرت را بدهد که به طور موقت هرگونه فناوری ارتباطی با احتمال آسیب‌پذیری را تعطیل کنند. منظور از «فناوری ارتباطی» در آن زمان بیشتر به معنای خطوط رادیو و تلفن بود. در متن دقیق این قانون آمده که در زمان جنگ، و تا شش ماه پس از پایان جنگ، رییس جمهوری می‌تواند «باعث بسته شدن ابزار ارتباطی و هر گونه تأسیسات یا ایستگاه ارتباطی» شود. در روزگار مدرن اما، این قانون می‌تواند در رابطه با هر نوع فناوری از جمله اینترنت صدق کند.

رییس جمهور آمریکا می‌تواند اینترنت جهان را قطع کند؟

سازمان‌ها و شرکت‌هایی در هر کشور، وظیفه کنترل، رصد و اعمال محدودیت‌های منطقه‌ای و سراسری در درون مرزهای آن کشور را بر عهده دارند. دولت‌ها با ابزارهایی که در اختیار دارند، می‌توانند در مواقعی دسترسی ساکنان کشورهاشان را به اینترنت جهانی قطع کنند. این اتفاق در سال‌های گذشته در کشورهای متعدد رخ داده است. اما هیچ سازمان، نهاد یا شرکتی، توانایی و اختیار قطعی اینترنت کل جهان را ندارد. این اتفاق از نظر فنی نیز به سختی امکان‌پذیر است.

تعدادی از کشورها قوانینی را تنظیم کرده‌اند که به دولت‌شان امکان قطع اینترنت را می‌دهد. اصطلاح Kill Switch در این‌جا نیز کاربرد دارد اما این فقط با امکان اعمال در یک کشور و نه اینترنت کل جهان. در برخی کشورها نیز شکلی از حکومت نظامی به معنی کنترل شدید ترافیک در مواقع خاص اجرا می‌شود و اینترنت به‌طور زمان‌بندی‌شده، محدود یا قطع می‌شود.

مقررات آمریکا، اجازه قطع اینترنت را به رییس جمهور می‌دهند؟

مسائل متعددی وجود دارد که ممکن است مانع از عملی شدن این اختیار شود. همانطور که تا امروز نیز رییس جمهوری آمریکا از اختیاراتش در قطع اینترنت شهروندان جلوگیری شده است. قانون ارتباطات از راه دور آمریکا، در سال ۱۹۹۶، امکان رشد و توسعه خدمات انتقال داده را فراهم کرد. بر اساس تخمین‌هایی در آوریل ۲۰۱۱، بیش از ۷۸۰۰ شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی در ایالات متحده فعال بودند که این رقم امروز پس از یازده سال حدود ۲ برابر شده است. همین، اجرای Kill Switch را در آمریکا بسیار دشوارتر می‌کند. دولت ایالات متحده آمریکا بدون حکم دادگاه نمی‌تواند یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی را مجبور به اجرای طرح قطع اینترنت کند و هر شرکت ارائه‌دهنده باید داوطلبانه از دستور دولتی پیروی کند.

مقررات که ایالات متحده در حوزه صنعت داده و اطلاعات تنظیم کرده، قطع اینترنت را در عالم واقعی غیرممکن کرده است. در ایالات متحده، نظام قدرتمندی برای حفاظت از حقوق شهروندان و مشاغل وجود دارد. امکان رسیدگی به شکایات به دادگاه‌ها، نیاز به حکم دادگاه برای قطع خدمات اینترنتی توسط دولت و فشار گروه‌های حقوق بشری، اجرای «کیل سوئیچ» را برای رییس جمهور آمریکا دشوار و تقریبا غیرممکن می‌کند.

قطعی اینترنت؛ خواسته یا توانایی؟

رییس جمهوری ایالات متحده، از زمان تصویب قانون قطع فناوری‌های ارتباطی در سال ۱۹۳۴ تا امروز، هرگز از این اختیار استفاده نکرده است. این در حالی است که اختلال‌های دولتی اینترنت در ایران و روسیه، تنها در سال ۲۰۲۲، بیش از ۲۲میلیارد و ۳۶۰میلیون دلار خسارت به بار آورده است. در سال ۲۰۲۲، اینترنت شهروندان در این دو کشور، در مجموع ۱۴هزار و ۵۷۸ ساعت به کلی قطع بوده و ۱۱۳میلیون کاربر در روسیه و بیش از ۷۱میلیون کاربر در ایران از این قطعی‌ها متأثر شدند.

در نتیجه، علاوه بر این‌که طرح «کیل اینترنت» در آمریکا وجود خارجی ندارد و همراه داشتن «کیف قطع اینترنت» در مجاور رییس جمهوری آمریکا از اساس غلط است، مقررات و نظام دفاع از حقوق شهروندی در آمریکا، کار را برای رییس جمهوری این کشور را در استفاده از اختیارات قانونی‌اش نیز دشوار می‌کند. دسترسی به اینترنت جهانی، از حقوق اولیه قانونی هر انسان در کره زمین است و سلب این حق در جهان مدرن، غیرقانونی و غیرانسانی است. قانون و نظام اداری در ایالات متحده، اجازه استفاده از اینترنت به مثابه یک ابزار سرکوب سیاسی-اجتماعی را از دولت‌مردان این کشور سلب کرده است.