همین چند روز قبل بود که با افزایش بی سابقه نرخ بیتکوین، قیمت بیتکوین به رکورد ۷۸۷۹.۰۶ دلار رسید. به این بهانه نگاهی داریم به تاریخچه جذاب بیتکوین، پول مجازی که مرزهای دنیای واقعی را درنوردید و بسیاری را به رویاهایشان رساند!
داستان بیتکوین و بلاک چین
داستان بیتکوین و بلاک چین با شخصی با نام مستعار ساتوشی ناکاماتو (نامی که بعدها فاش شد) آغاز شد. ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ بیتکوین را با مقاله‌ای با عنوان: «بیتکوین (Bitcoin): سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» به جهانیان معرفی کرد و از آنجا بود که داستان بیتکوین آغاز شد.
بیتکوین یک ارز دیجیتالی یا مجازی محسوب می‌شود که در سال ۲۰۰۸ پایه ریزی شد.
دوران اولیه بیتکوین
در این مقاله، ناکاموتو، بیتکوین را یک «نسخه صرفا یکپارچه از پول نقد الکترونیکی را شرح داده بود که پرداخت‌های آنلاین را به طور مستقیم از یک طرف به یک طرف دیگر بدون رفتن به یک موسسه‌ی مالی انجام می‌دهد». از آن زمان، ارز رمزنگاری شده (Cryptocurrency) به تهدیدی برای سیستم بانکی تبدیل شد.
بیتکوین یک ارز دیجیتالی یا مجازی محسوب می‌شود که در سال ۲۰۰۸ پایه ریزی شد. برای انجام تراکنش‌ها و معاملات مالی امن، در این ارز مجازی، دیگر نیازی به هیچ گونه قوانین دست و پاگیر بانکی و دولتی وجود ندارد. بیتکوین این امکان را به دو طرف معامله می‌دهد که ناشناس باقی بمانند و معاملات بسیار ایمنی داشته باشند. همچنین در بیتکوین، هزینه‌های واسطه‌ها به طور کلی حذف می‌شود که می تواند، یک مزیت بسیار مهم باشد.
هدف بیتکوین چیست؟
هدف اولیه‌ی بیتکوین طراحی ارز خالص مجازی بود که از کنترل و دسترس قوانین دولت‌ها خارج باشد. وقتی بانکی (مشخصا بانک‌های مرکزی کشورها)، پول کاغذی چاپ می‌کنند، ارزش دیگر ارزها به طور منظم نوسان می‌کند. اما بیتکوین یک ارز مجازی است و از این جهت در معرض چنین خطرهایی نیست.
بسیاری از دولت‌ها هم اعلام کردند که این ارز مجازی ممکن است که برای مقاصدی مانند پول‌شویی و یا به‌عنوان تامین مالی فعالیت‌های تروریست‌ها مورداستفاده قرار گیرند. البته این نگرانی‌ها بی‌دلیل نیست…
امنیت بیتکوین
این سوال بسیاری از افرادی است که به تازگی با اصطلاحی به نام بیتکوین آشنا شده‌اند: بیتکوین چقدر امن است؟
دلال‌ها و واسطه‌ها، طی سالهای اخیر و با وجود افزایش صعودی بیتکوین و امکان ناشناس ماندن، علاقه زیادی به این ارز مجازی پیدا کرده‌اند. به همین جهت بسیاری از دولت‌ها خواستار دنبال کردن تراکنش‌ها و حتی ممنوعیت تراکنش‌های بیتکوین بوده‌اند. البته پیگیری کاربران بیتکوین به این سادگی‌ها هم نیست.
کاربران ارز مجازی، نیاز به یک کلید عددی مخفی برای باز کردن حساب خود دارند، در این مورد ناشناس ماندن سیستم آسیب‌پذیر در زمانی که ارز مجازی به دلار یا یورو تبدیل می‌شود، اهمیت خاصی دارد. دلال‌ها و واسطه‌ها هم تنها به این دلیل که مقدار محدودی از این ارز وجود داشت، اقدام به جمع‌آوری آن کردند و وقتی بانک‌های سراسر جهان از پذیرفتن این ارز دیجیتالی سر باز زدند، ارزش آن کاهش یافت. مردم و تجار هم که در معاملات از بیتکوین استفاده می کردند، در این اختلالات مالی باهم سهیم شدند و متضرر شدند، اما این پایان ماجرا نبود.
بیتکوین نیاز به هیچ سلطه مرکزی، بانک‌ها و یا قوانین دولتی ندارد، ازاین‌جهت جذابیت خاصی برای فعالیت‌های خارج شبکه دارد، مانند بزهکاران و هکرها یا اشخاصی که می‌خواهند از پرداخت مالیات طفره بروند. ازاین‌رو دولت‌ها و بانک‌های مرکزی آشکارا از ریسک‌های معاملات با این ارز دیجیتالی صحبت به میان آورده‌اند. بیتکوین و دیگر ارزهای مجازی در ابتدا باوجود نفوذ ضعیف اینترنت و همچنین شک و تردیدهایی که پیرامون این معاملات وجود داشت، به‌طور گسترده‌ای موردپذیرش قرار نگرفتند. بسیاری از دولت‌ها هم اعلام کردند که این ارز مجازی ممکن است که برای مقاصدی مانند پول‌شویی و یا به‌عنوان تامین مالی فعالیت‌های تروریست‌ها مورداستفاده قرار گیرند.
البته این نگرانی ها بی دلیل نیست. اگر به یاد داشته باشید، در حمله ی سایبری معروف «باج افزار پتیا» که در ماه تیر به وقوع پیوست و حداقل به ۲۰۰۰سازمان در سراسر جهان آسیب رساند، این باج افزار از قربانیان خود تقاضای مبلغ ۳۰۰ دلار (از طریق بیتکوین) برای بازگرداندن فایل‌ها و تنظیمات کاربران می‌کرد. اما با این وجود هم مانعی برای رشد بیتکوین ایجاد نشد و بیتکوین همچان به رشد تصاعدی خود ادامه داد.
از زمان شروع به کار بیتکوین، مخترع بیتکوین همیشه در خفا فعالیت می‌کرد.
خالق جنجالی بیتکوین
از زمان بنا نهاده شدن ارز رمزنگاری شده، مخترع یا مخترعان بیتکوین همیشه در خفا فعالیت می‌کردند. در ابتدا تصور می‌شد که برنامه‌نویس ژاپنی به نام ساتوشی ناکاموتو مخترع بیتکوین است، اما ماه مه سال گذشته بود که کارآفرین و تکنولوژیست استرالیایی، کریگ رایت تایید کرد که او بنیان‌گذار ارز بیتکوین است و راز خالق اسرارآمیز بیتکوین را افشا کرد.
سال ۲۰۱۴ بود که نشریات معتبر جهان از وجود شخص ژاپنی-آمریکایی ۶۵ سالهای خبر دادند که تصور می‌کردند، همان خالق بیتکوین است. اما با وجود تحقیقات مشترک بی‌بی‌سی و اکونومیست، سرانجام افشا شد مردی که پشت داستان بیتکوین بوده، در واقع کریگ استیون رایت، دانشمند استرالیایی علوم کامپیوتر است. رایت پس از افشای هویتش اعلام کرد که از پیام‌هایی استفاده کرده که مدت کوتاهی پس از اجرای بیتکوین، ردیابی شده بودند.
او همچنین گفته است که پست وب‌سایتش را خودش نوشته است. متخصصان هم توانسته بودند، در همان زمان، کلید برگشت به بلوک بیتکوین را به شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو مرتبط بدانند. البته دنبال کردن مسیرهای این‌گونه معاملات به سادگی امکان‌پذیر نبود، اما این نخستین باری بود که کسی ادعا می‌کرد از کلیدهای خود استفاده کرده است.
گورین برانون تحلیلگر دارک وب، سرنخ‌هایی از آرشیو ایمیل، متن و پست‌های وب‌سایت را به دست آورد و به شدت از آن زمان او را تحت نظر داشت.
رایت گفت:
بیشترین تلاشم را کردم تا حقیقتی که از سال ۲۰۰۹ در حال گرداندن بیتکوین هستم را مخفی نگه دارم.
اما تنها یک روز پس از علنی شدن هویت رایت، پلیس فدرال استرالیا به خانه و دفاتر ثبت و سیستم‌های کامپیوتری رایت یورش برد. گفته می‌شد که ماجرا ارتباطی به فعالیت‌های وی در بیتکوین نداشته، اما احتمالا پلیس در کامپیوترهای رایت به دنبال شواهد بیشتری بوده است تا ثابت کند، او همان خالق افسانه‌ای بیتکوین است!
بلاک چین تکنولوژی است که بیتکون از آن استفاده می‌کند ولی بجز بیتکوین، کاربران دیگری هم از این تکنولوژی سود می‌برند.
آیا بانک‌ها و دولت‌ها از بیتکوین استفاده می‌کنند؟
طی ماه‌های اخیر، شایعات زیادی از به کارگیری این تکنولوژی در وال‌استریت به گوش می‌رسد. شرکت گلدمن ساکس اعلام کرده است این تکنولوژی پتانسیل تحول عظیمی در معاملات مالی را دارد. شرکت جی‌پی مورگان چیس هم اعلام کرده بود که پروژه آزمایشی را به رهبری مدیر اجرایی سابق خود، بلیث مسترز به همراه استارتاپ بلاک چین راه اندازی می‌کند. نکته مهم در این مورد این است که هرگاه نامی از بلاک چین برده می‌شود، بدون تردید نام بیتکوین در ذهن‌ها تداعی می‌شود، اما حداقل برای مقاصدی که شرکت‌های وال استریت دنبال می‌کنند، بیتکوین نقشی نخواهد داشت.
بلاک چین تکنولوژی است که بیتکون از آن استفاده می‌کند ولی بجز بیتکوین، کاربران دیگری هم از این تکنولوژی سود می‌برند. اما وال استریت می‌خواهد از بلاک چین برای سهولت بخشیدن به روش پردازش‌های مالی خود استفاده کند. اگر چنین چیزی محقق شود، علاوه‌بر سهولت این تکنولوژی می‌تواند سیستم‌های بک آفیس و هزینه‌های اضافی را به کلی حذف کند. بنابراین، به نظر می‌رسد باید منتظر یک تغییر عمده در دنیای اقتصاد باشیم.
شرکت BTXCapital در اظهارنظری اعلام کرده، ایران با وجود ۵۰ میلیون کاربر اینترنت، پتانسیل تبدیل شدن به یکی از بازارهای بزرگ بیتکوین در سالهای آینده را دارد.
آیا ایران به بازاری بزرگ برای بیتکوین تبدیل خواهد شد؟
۲۹ ژانویه (۱۰ بهمن سال گذشته) بود که رئیس بانک مرکزی ایران، ولی الله سیف رسما در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد، جمهوری اسلامی ایران دیگر از دلار آمریکا برای داد و ستدهای بین‌المللی استفاده نخواهد کرد. این تصمیم در واقع پاسخی بود به سیاست‌های رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، دونالد ترامپ، مبنی بر ممنوعیت سفر موقت ورود اتباع خارجی به این کشور، از جمله ایران بود.
یکی از عمده موضوعاتی که تحلیلگران در این مورد به آن پرداخته‌اند، ار لحاظ بازپرداخت قانونی، دلار پایه و اساس صنعت نفت در ایران است، چیزی که برآورد می‌شود، تقریبا ۴۱ میلیارد دلار درآمد نفتی را شامل می‌شود. به این ترتیب، جایگزینی دلار آمریکا می‌تواند پیامدهای سنگینی برای مقامات کشور داشته باشد.
صنعت بیتکوین ایران بازار چندان خوبی ندارد و دارای زیرساختی ضعیف است. BTXCapital، اولین ارز بیتکوینی است که در ماه اوت سال ۲۰۱۵ راه اندازی شد و به امید ایجاد امکانی برای فراهم کردن جایگزینی ایمن‌تر و قابل اعتمادتر برای پلتفرم‌های تجاری همچون، CoinAva و LocalBitcoins وارد ایران شد.
شرکت BTXCapital در اظهارنظری اعلام کرده، ایران با وجود ۵۰ میلیون کاربر اینترنت، پتانسیل تبدیل شدن به یکی از بازارهای بزرگ بیتکوین در سالهای آینده را دارد. گانش یونگ، مدیر عامل شرکت Draglet که وظیفه توسعه پلتفرم تبادل شرکت BTXCapital را بر عهده دارد، تاکید کرده، پذیرش بیتکوین توسط مردم ایران با چالش‌هایی همراه خواهد بود.
یونگ در مصاحبه‌ای در اشاره به این موضوع گفت:
پذیرش بیتکوین در ایران واقعا سخت است. روش‌های مختلفی برای خرید بیتکوین وجود دارد، اما روند آن بسیار پیچیده و میزان خرید (این ارز) هم بسیار ناچیز است. اما بازار آن بسیار گسترده است. جمعیت بزرگی با نسبت بالای اتصال به اینترنت به این معناست که پتانسیل بالایی برای یک بازار کاملا دست نخورده وجود دارد. پلتفرم ما تجارت را واقعا آسان می‌کند. همه کاری که باید انجام دهید، این است که ارز محلی را واریز کنید و وارد تجارت شوید.
در این مورد، هند نمونه‌ی خوبی محسوب می‌شود، چراکه مردم این کشور به دنبال ذخیره‌هایی به جز ارز و طلا بودند و بیتکوین این امکان را به وجود آورد تا مردم صاحب دارایی باشند که از بحران‌های اقتصادی و فجایع مالی مصون باشند. حال این احتمال وجود دارد که مردم ایران هم با توجه به تغییر و تحولات سیاسی-اقتصادی اخیر، به ارزهایی مانند بیتکوین که غیر متمرکز و به راحتی قابل انتقال هستند، توجه کنند.
خانواده‌ای هلندی تمام دارایی خود را به فروش رسانده‌اند تا در بیتکوین سرمایه‌گذاری کنند. این خانواده‌ی هلندی تقریبا همه اموال خود از جمله کسب و کار‌شان، خانه، دو خودرو و یک موتورسیکلت را فروخته‌اند و در بیتکوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند
سرمایه‌گذاری در بیتکوین
همین چند روز قبل خبری منتشر شد که عنوان می‌کرد که خانواده‌ای هلندی تمام دارایی خود را به فروش رسانده‌اند تا در بیتکوین سرمایه‌گذاری کنند. این خانواده‌ی هلندی تقریبا همه اموال خود از جمله کسب و کار‌شان، خانه، دو خودرو و یک موتورسیکلت را فروخته‌اند و در بیتکوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
ددی تایووتو به خبرگزاری فرانسه گفت:
ما همه چیز را در بیتکوین گذاشتیم، ما همه چیز را برای سرمایه‌گذاری در این ارز فروختیم.
این خانواده ۵ نفره (تایووتو و همسرش و سه دخترش) هم‌اکنون در یک کمپینگ عمومی زندگی می‌کنند. تایووتو که خود یک متخصص فناوری اطلاعات است و پیش از این صاحب یک شرکت با ۱۶ کارمند بوده، گفت:
بیتکوین، ارز آینده است. ما در یک انقلاب یا تکامل سیستم پولی سهیم می‌شویم. پیش‌بینی می‌کنم که تا سال ۲۰۲۰ ارزش بیتکوین احتمالا به ۲۵ هزار یورو هم برسد!
بهمن عبدی
- 19
- 5
