ضرر مالی فیلترینگ تلگرام برای کشور ؛ حداقل روزانه ۱.۵ میلیارد تومان!

چند روزی است که تلگرام و اینستاگرام فیلتر شده و بحث‌های مختلفی درباره درست یا غلط بودن این تصمیم عنوان می‌شود. برخی از کارشناسان به ضررهای مالی این موضوع اشاره می‌کنند، اما واقعا ضرر مالی فیلترینگ تلگرام برای کشور چقدر خواهد بود؟

تلگرام محبوب‌ترین پیام‌رسان در ایران است. این شبکه اجتماعی در سال ۲۰۱۵ وارد ایران شد و به سرعت در بین کاربران ایرانی گسترش پیدا کرد. پیش از آنکه تلگرام وارد کشور شود، بسیاری افراد از وایبر، لاین، وی‌چت و برخی از شبکه‌های اجتماعی چون توییتر و فیس بوک استفاده می‌کردند، اما به دلایل امنیتی و برخی مسایل در سیاست‌گذاری‌های داخلی، برخی از آنها مسدود شده و از دسترس کاربران ایرانی خارج گردید و تلگرام در این فضا وارد کشور شد.

این برنامه طراحی ساده‌ای دارد و به لطف عملکرد آسان، سرعت و امنیت بالای آن، به سرعت توانست در بین ایرانیان جای خود را باز کند. عضو شدن بیش از ۴۰ میلیون کاربر و اختصاص یافتن ۴۰ درصد از پهنای باند اینترنت ایران خود گویای نفوذ این پیام‌رسان در بین کاربران ایرانی است.

اضافه کردن سوپر گروه و کانال ‌به این اپلیکیشن برخی از جنبه‌های سوشال مدیا را در آن تقویت کرد و به سرعت کانال‌های زیادی در این پلتفرم راه‌اندازی شد. از طنزها و ویدیوهای خنده‌دار گرفته تا انتشار مطالب فرهنگی و هنری و موسیقی به سرعت در بین افراد جامعه منتشر شده و بسیاری از مردم با درک این شرایط و پتانسیل بالای آن برای درآمدزایی، شروع به سرمایه‌گذاری بر روی آن کردند.

شرکت های مختلف ایرانی با استفاده از این پلتفرم کانال‌هایی را ایجاد کرده و تولیدات و برنامه‌های مختلف خود را در آن به اشتراک گذاشتند. بسیاری از افراد از این فضا بهره برده و محصولات دست‌سازشان را در آن به نمایش گذاشته و به مانند یک فروشگاه اینترنتی از ان استفاده کردند و بسیاری از خبرگزاری‌ها نیز با انتشار اخبار در کانال‌های خبری خود، شروع به عضو گیری کردند. آمار بالای اعضای این کانال‌ها، باعث بوجود آمدن راه جدیدی برای کسب درآمد از طریق تبلیغات شد.

ضرر مالی فیلترینگ تلگرام چقدر است؟

تقریبا یکسال قبل با استفاده از آماری که از یک تحقیقات میدانی منتشر شد، درآمد ماهیانه کانال‌های تلگرامی به شرح زیر اعلام گردید:

کانال‌های تلگرامی با بیش از یک میلیون عضو حدود ۸۰ میلیون تومان

کانال‌های تلگرامی با ۵۰۰ هزار تا یک میلیون عضو حدود ۵۰ میلیون تومان

کانال‌های تلگرامی با ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار عضو حدود ۲۵ میلیون تومان

کانال‌های تلگرامی با ۵۰ تا ۱۰۰ هزار عضو حدود ۵ میلیون تومان

اکثر این کانال‌ها از راه تبلیغات چنین درآمدی را به دست می‌آورند، اما این تنها راه کسب درآمد از تلگرام نیست.فروشگاه‌های پوشاک، لوازم خانگی، تلفن همراه و هر کسب و کار دیگری که به ذهنتان می‌رسد، در تلگرام کانال‌هایی را راه اندازی کردند. عملا تلگرام در همین عمر کوتاه خود به یک بازارچه آنلاین تبدیل شد و بخشی از جامعه، آن را به عنوان محلی برای کسب درآمد خود قرار دادند.

نظربازار در تحلیل خود و به نقل از تکراسا که در شهریورماه امسال از رفتار کاربران ایرانی در تلگرام منتشر کرد، به سود ۲۳.۳ میلیون دلاری آن در ایران اشاره داشت و درآمد کسب و کارهای تلگرامی را ۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان در ماه اعلام کرد. با تقسیم این عدد بر ۳۰ می‌توان به رقم ۲۵۳ میلیون تومان در روز رسید (این آمار مربوط به یکسال گذشته است).

رضا الفت نسب، سخنگوی انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی در پاسخ به این که چه حجمی از فروشگاه‌ها و فروشندگان اینترنتی ایران در تلگرام مشغول به کار هستند، می‌گوید: بر اساس آمارهای به دست آمده چیزی در حدود ۳۰۰ هزار فروشنده اینترنتی در ایران داریم. از این تعداد حدود ۴۰ هزار وب‌سایت فروشگاهی آنلاین ثبت شده وجود دارد و ما پیش بینی می‌کنیم که چیزی در همین حدود، یعنی ۴۰ هزار وب‌سایت ثبت نشده نیز داشته باشیم که جمعا ۸۰ تا ۱۰۰ هزار وب‌سایت خواهند بود و بقیه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.

اگرچه بنا به گفته سخنگوی کسب و کارهای مجازی این آمار رسمی نیست و نمی‌توان به درستی به آن استناد کرد؛ اما با یک جمع و تفریق ساده به عدد ۲۰۰ هزار فروشنده آنلاین در خارج از شبکه جهانی وب می‌رسیم.

تابناک در اسفندماه سال گذشته نتایج نظر سنجی را منتشر کرد که بر روی تعداد مشخصی از افراد به عنوان یک جامعه آماری انجام شد. نتایج نشان داد که محبوبیت تلگرام و اینستاگرام به شدت رو به افزایش است و دیگر شبکه‌های اجتماعی رو به افول هستند. بنابراین به جرات می‌توان گفت، بخش اعظم کسانی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند به تلگرام و اینستاگرام مربوط می‌شود (در زمان نگارش این مطلب مشخص شد که اینستاگرام رفع فیلتر شد).

الفت نسب می‌گوید با توجه به آماری که به صورت غیر رسمی و از طریق درگاه‌های پرداخت و دیگر کانال‌های مربوط به دستمان می‌رسد، چیزی در حدود ۱۰۰ هزار کانال تلگرامی را می‌توان در نظر گرفت که از طریق این پلتفرم امرار معاش می‌کنند.

با این تفاسیر، حداقل ۱۰۰ هزار کانال تلگرامی به کسب و کار در فضای مجازی ایران مشغولند و از این راه کسب درآمد می‌کنند. با توجه به آمار مالی منتشر شده از کانال‌هایی با تعداد اعضای بالا، گفته‌های برخی فعالان این حوزه و میانگینی از کسب و کارهای کوچک تا فروشندگان بزرگ موجود در تلگرام، درآمد میانگین ماهیانه حدود ۵۰۰ هزار تومان، رقم معقولی به نظر می‌رسد.

بر این اساس، درآمد افراد فعال در پیام‌رسان تلگرام حداقل به چیزی در حدود ۵۰ میلیارد تومان در ماه خواهد رسید که با تقسیم آن بر تعداد روزهای هر ماه می‌توان گفت که در حال حاضر، درآمد حاصل از تلگرام برای این افراد حداقل ۱.۵ میلیارد تومان در هر روز برآورد می‌شود! این حداقل ضرر مالی فیلتر شدن تلگرام است. توسعه دهندگان بات‌های تلگرام و افراد یا شرکت‌هایی که به شکل غیر مستقیم از این پلتفرم نفع می‌برند (مانند شرکت‌های تبلیغاتی مبتنی بر تلگرام، سازمان پست کشور و…) را نیز به این جمع اضافه کنید.

این اعداد می‌توانند جابجا شده و تغییر پیدا کنند، آمارهای رسمی، ارقامی پایین‌تر و یا حتی بالاتری را نشان دهند، اما یک چیز مسلما تغییر نخواهد کرد؛ افراد بسیاری از طریق تلگرام امرار معاش کرده و نان خانواده خود را از این راه به دست می‌آورند.

در میان آنها افراد کم توان و بعضا ناتوانی وجود دارند که تنها از طریق پست گذاشتن در کانال‌های تلگرامی خود و جذب تبلیغات روزگار می‌گذرانند، زنان و مردان بسیاری لوازم دست‌ساز خود را در آن به فروش رسانده و شرکت‌ها برای به‌روز کردن کانال‌های تلگرامی خود، اشخاصی را استخدام می‌کنند. با فیلترینگ تلگرام عملا آینده این افراد در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.

ضررهای مالی فیلترینگ تلگرام تنها بخشی از این ماجراست. در همین مدت کوتاه که از عمر این پیام‌رسان می‌گذرد، افراد بسیاری با درست کردن گروه‌های خانوادگی از احوال هم باخبر شده و رابطه خود را به این شکل حفظ کرده‌اند.شاید بتوان این کانال‌ها را به صله رحم در عصر ارتباطات تشبیه کرد! فیلتر شدن تلگرام، این روابط را تحت تاثیر قرار داده و این دیگر موضوعی است که باید کارشناسان جامعه شناسی و یا نخبگان روانشناسی درباره آن ظهار نظر کنند.

ایجاد اشتغال برای افراد یک جامعه از مهمترین و اصلی‌ترین دغدغه‌های سیاستمداران است. این دولت است که وظیفه دارد تا با ارائه راهکارهایی درست، فضا را برای کارآفرینی مهیا کرده و آینده “امیدوار کننده‌ای” را برایشان ترسیم کند.

شاید در چنین شرایط اقتصادی، نتوان کار خاصی انجام داد؛ اما حداقل می‌توان با تصمیماتی درست کار را برای کارآفرینان تلگرامی سخت‌تر از این نکرد. شاید برخی مواقع تصمیم درست این باشد که هیچ تصمیمی نگیریم!

به نظر می‌رسد که کارآفرینان ایرانی هنرمندترین افراد این جامعه‌اند. وقتی وضعیت و ثباتی در قوانین و تصمیمات اتخاذ شده وجود نداشته باشد، یک کارآفرین را مجبور می‌کند تا با ترس و لرز قدم‌های بعدی خود را بردارد. این افراد مجبورند تا هر لحظه خود را با شرایط وفق داده و با تغییر اوضاع سریعا به دنبال یک راه حل جدید بگردند. عدم ثبات قوانین برای کارآفرینان به مانند یک سم مهلک عمل می‌کند.

آی تی حوزه صفر و یک هاست، اما قوانین آن نباید در صفر و یک خلاصه شود. صنعت آی تی را می‌توان در سیاست وارد کرد و از آن بهره‌های فراوانی برد، اما شاید سیاسی کردن آن به نفع هیچ کس نباشد.

امید اصغرزاده