به گزارش دنیای اقتصاد، مراکز خرید کامپیوتر این روزها صورت جدیدی از واحدهای فروش را به خود می‌بینند؛ ویترین‌های خالی و اما پستوهایی که از لپ‌تاپ‌های کارکرده و قدیمی یا تعمیرشده پر شده‌اند. لپ‌تاپ‌هایی با ویژگی‌هایی متفاوت که در نگاه اول نه خیلی ارزان و نه خیلی گران به نظر می‌رسند.
در خنکای پاییز بازار وسایل دست دوم گرم و گرم‌تر شده، به ویژه بازار لپ‌تاپ‌های کار کرده و دست دومی که دست مردم و فروشنده‌های خرد می‌چرخد. این بازار پس از آن اوج گرفته که قیمت دستگاه‌هایی همچون لپ‌تاپ و تبلت بعد از گرانی دلار رو به افزایش گذاشت و قدرت خرید مردم در طبقه متوسط و پایین جامعه کاهش یافت. اما در سوی دیگر ماجرا سایتهای خرید و فروش کالای دست دوم قرار گرفته‌اند که نگاهی به آنها از حکایت عجیب قیمت‌های نجومی که فروشنده‌های خانگی تعیین کرده‌اند خبر می‌دهد.
قیمت‌هایی که تابع هیچ قانونی نیستند و تنها عرضه و تقاضاست که می‌تواند افت و خیز قیمت را در این بازار کنترل کند. حمید توسلی یک فعال بازار سخت‌افزار است که درباره چگونگی نحوه تعیین قیمت در این بازار به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «چیزی جز عرضه و تقاضا نمی‌تواند در چنین بازاری عامل قیمت‌گذاری باشد.
در بازاری که حتی منابع واردکنندگان نیز کاهش یافته چراکه نرخ لپ‌تاپ تنها در یک سال گذشته دو تا سه برابر شده و در این سمت درآمد مردم و تاجران هم کمتر شده چراکه هیچ کدام از این دو طیف افزایش درآمدی را تجربه نکرده‌اند.»
او به این موضوع اشاره می‌کند که کاهش ورود کالا از گمرک و انبار شدن کالاهایی که در گمرک منتظر ترخیص هستند و نیز کاهش یافتن توان واردکننده‌ای که امسال نمی‌تواند با بودجه سال قبل به تعداد سال قبل جنس وارد کند باعث شده تا کالا در بازار کم و کمتر شود و بازار موازی دست دوم رونق پیدا کند. او ادامه می‌دهد: «مشکل کمبود کالا و رکود حاکم در این بازار باعث شده بخش فروشگاهی دائما در حال بسته شدن باشد و مشتری به بازاردست دوم برود، چراکه این نیاز وجود دارد و ما در فصل شروع به کار دانشگاه‌ها و قبولی‌ها در کنکور هستیم.» به اعتقاد او تنها چیزی که می‌تواند روند افزایش و کاهش قیمت‌ها را کنترل کند، رقابت در عرضه است.
اجاره لپ‌تاپ
در رهگذر دیدن آگهی‌ها در بازار دست دوم می‌توان به موارد عجیب‌تری هم برخورد کرد؛ «اجاره لپ‌تاپ». چندین فروشگاه فروش لپ‌تاپ دست دوم به خریداران خود پیشنهاد خرید لپ‌تاپ‌های یک میلیون و ۵۰۰ تومانی داده‌اند که در ازای باز پس آوردن آن چند ماه بعد از خرید می‌توانند با پرداخت درصدی از مبلغ کل قیمت لپ‌تاپ دستگاه را کرایه کنند.
آگهی یکی از فروشگاه‌ها با چنین متنی منتشر شده است: «مشتریان عزیز می‌توانند با خرید هر لپ‌تاپ کارکرده از ما، تا ۶ماه از تاریخ فاکتور، لپ‌تاپ را با کسر فقط ۱۵ درصد عودت دهند و مبلغ خود را اخذ کنند. به‌عنوان مثال با خرید یک لپ‌تاپ کارکرده یک میلیون و ۵۰۰هزار تومانی بعد از چندین ماه استفاده، لپ‌تاپ را پس داده و مبلغ یک میلیون و ۲۷۵ تومان دریافت کنند.» به نظر می‌رسد مخاطب این آگهی دانش‌آموزان و دانشجویانی هستند که در یک بازه زمانی مشخص نیاز به استفاده از لپ‌تاپ دارند اما هزینه کافی برای خرید آن را ندارند، این افراد با اجاره کردن لپ‌تاپ به نوعی از پرداخت میلیونی خرید لپ‌تاپ می‌گریزند.
بررسی و ارزیابی در تلگرام
فروشنده‌ای که در عین حال خریدار لپ‌تاپ دست دوم نیز هست می‌گوید برای خرید لپ‌تاپ شخصی باید ابتدا عکس و تمام مشخصات دستگاه به حساب تلگرام شماره‌ای که در آگهی مشخص شده فرستاده شود. او پس از بررسی و ارزشیابی لپ‌تاپ مورد نظر قیمتی را تعیین می‌کند و پس از آن و در صورت رضایت دو طرف وارد معامله می‌شوند. مسیری که درآن مشتری که ممکن است خریدار یا فروشنده باشد بسته به شرایط و نیاز مالی ناگزیر از رد یا قبول پیشنهادهای قیمتی است که دریافت می‌کند. در این میان اما آنچه مشخص است ظهور دلالان بی‌شمار است که به واسطه بازار ایجاد شده در حال داد و ستد و جمع آوری سود حاصل از بی‌ثباتی بازار هستند.
رونق تعمیرات
داد فروشنده دیگری که در شرق تهران به‌صورت آنلاین به خرید و فروش لپ‌تاپ کارکرده مشغول است هم از کسادی بازار دستگاه‌های آکبند بلند است و می‌گوید که در ازای بازار رسمی، خرید و فروش لپ‌تاپ‌های تعمیر شده و کارکرده یا تعمیرات لپ‌تاپ‌های معیوب بالا گرفته است. او درباره قیمت‌هایی که به‌صورت شخصی در سایتهای خرید و فروش تعیین می‌شوند، می‌گوید: «کسانی که نجومی قیمت می‌دهند به ندرت مشتری پیدا می‌کنند، همین حالا به ۱۰ نفرشان زنگ بزنید می‌بینید که هیچ کدامشان نتوانسته‌اند دستگاهشان را بفروشند.»
نکته مهم‌تری که در بازار لپ‌تاپ‌های کارکرده حقوق مصرف‌کننده را تهدید می‌کند گارانتی‌های کوتاه‌مدت و بعضا بدون گارانتی دستگاه‌ها، مهلت تست بدون هیچ ضمانت مشخصی و ظاهر شدن مشکلات فنی اندکی پس از خرید این دسته از محصولات است که خریداران به دلیل ناتوانی در تامین بودجه خطرات آن را به جان می‌خرند.
لیدا ایاز
- 12
- 5
