باشگاه آرسنال از اظهارات اخیر مسعود اوزیل در اینستاگرام کناره گرفت؛ هافبک آلمانی که اصالت ترک دارد و مسلمان است، در اینستاگرام به شدت از رفتار دولت چین با جمعیت اویغورها در منطقه شمال غربی شین جیانگ انتقاد کرده و از طرف دیگر به مسلمانان هم خرده گرفته که چرا به اندازه کافی برای برجسته شدن این موضوع در رسانه‌ها فعالیت نکرده‌اند.
مشخص است باشگاه لندنی نخواسته با کشوری که منافع اقتصادی زیادی از همکاری با آن عایدش می‌شود، وارد درگیری شده و اعلام کرده دیدگاه‌های اوزیل مربوط به خودش است و آرسنال وارد ماجراهای سیاسی نمی‌شود.
اما اوزیل هم به موج اعتراض به رفتار چینی‌ها با اویغورها پیوسته؛ اقلیتی ترک زبان و مسلمان که مورد آزار و بدرفتاری مقامات چینی به دلیل قومیت و مذهب قرار گرفته است.
حدود ۱۰ میلیون نفر در استان شین جیانگ زندگی می‌کنند و برخی رسانه‌ها خبر داده‌اند در سال‌های اخیر بیش از یک میلیون نفر از اویغورها، قزاق‌ها و سایر اقلیت‌های مسلمان به اردوگاه‌ها فرستاده شده‌اند. اوزیل در پست خود به فهرستی از جنایات دولت چین در قبال اویغورها از جمله سوزاندن قرآن‌ها و بستن مساجدشان و همچنین کشتن مردانشان و اجبار زنان برای ازدواج با مردان چینی اشاره کرده.
این نخستین بار نیست که تعرض به قومیت و مذهب عده‌ای با فوتبال آمیخته می‌شود. عرفان حزیم حالا ۲۱ ساله شده، سال گذشته به خاطر سفرهای فوتبالی به دبی و اسپانیا برای تمرین و آموزش در استان خود شین جیانگ مجبور شد مدتی را در اردوگاه‌های تحت نظر دولت چین سپری کند. او بعد از ۱۱ ماه حضور در اردوگاه آزاد شد و به تیم دسته دومی شانژی چانگان پیوست در حالی که قبل از بازداشت و فرستاده شدن به اردوگاه برای تیم جیانگسو سونینگ در سوپرلیگ چین بازی می‌کرد.
باید دید او که در سطوح پایه فوتبال استعدادهای فراوانی از خود بروز داده بعد از دوری ناخواسته از ورزش می‌تواند دوباره در بالاترین سطح فوتبال چین بازی کند یا نه اما این یک نمونه از مواردی است که ورق می‌تواند کاملاً علیه بازیکنان حاضر در شین جیانگ برگردد.
یک مربی خارجی در تیم زیر ۱۹ سال چین در اردوی تمرینی در نخستین انتخاب، حزیم را انتخاب کرده و گفته بود او یک سر و گردن از بقیه بازیکنان بالاتر است اما همکار چینی‌اش به او توصیه کرده حزیم را انتخاب نکند چون چندان هم بازیکن خوبی نیست. وقتی هم که مربی بر خلاف این مشاوره، تصمیم به دعوت او می‌گیرد از او می‌خواهند خطش بزند چون به عنوان یک اهل شین جیانگ در گرفتن ویزا و همراهی تیم در سفرهای خارجی با مشکل مواجه می‌شود؛ این نکته جالب ماجرا است چون سفر خارجی دقیقاً همان چیزی است که به خاطرش او را به اردوگاه فرستادند.
به هر حال مربی خارجی حرفش را به کرسی نشاند و از او دعوت کرد؛ حزیم هم بازی‌های خوبی به نمایش گذاشت و در دیدار با تیم زیر ۱۹ سال ترکیه یکی از زیباترین گل‌های سال را با قیچی برگردان به ثمر رساند. شش ماه بعد او زندانی بود.
دسته دوم چین اگرچه استاندارد بالایی ندارد اما او زمان دارد و امیدوار است بتواند با بازگشت به فرم ایده‌آل سابق باز هم از این گل‌های فوق‌العاده بزند.
بحبوحه جام جهانی
در حالی که جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه در جریان بود و همه به این رقابت‌های مهم توجه داشتند، بسیاری حواسشان نبود از اینکه جای چه کسانی در زمین فوتبال خالی است. اتحادیه فوتبالیست‌های حرفه‌ای (FIFPro) بیانیه‌ای منتشر کرد و خواهان آزادی عرفان حزیم شد که شش ماه قبل به بهانه یک سفر کاملاً فوتبالی دستگیر و به اردوگاه فرستاده شده بود، آنها خواسته بودند او هر چه زودتر آزاد شود تا به خانواده‌اش برگردد و بتواند دوران حرفه‌ای خود در فوتبال را ادامه دهد. او چند هفته قبل از دستگیری با لیونل مسی سلفی گرفته بود و این عکس را در فضای مجازی منتشر کرده بود. با وجود جایگاهش در فوتبال بومی و اینکه یکی از استعدادهای فوتبال چین به شمار می‌رفت اما شهرت او مانع از رفتنش به اردوگاه نشد.
اینکه چه اتفاقی در اردوهای دولت چین رخ می‌دهد چندان مشخص نیست اما شهادت کسانی که از این اردوگاه‌ها بیرون آمده‌اند می‌گوید این اردوگاه‌ها - که در شهرهای کوچک و روستاها برگزار می‌شود - با سیم خاردار، سیستم هشدار و پلیس مسلح محافظت می‌شود. آنها می‌گویند بدون محاکمه به این اردوگاه‌ها فرستاده شده و مجبور شده‌اند از باورهایشان برگردند و به حزب کمونیست چین ادای وفاداری کنند. برخی نیز ادعا می‌کنند مسلمانان را مجبور می‌کنند که گوشت خوک و شراب بخورند تا ثابت شود دیگر «افراطی» نیستند.
خطر شهرت
اویغورهایی که روابط خارجی دارند یا از شهرت برخوردار هستند، هدف اصلی این مجازات‌های سیاسی به شمار می‌روند. یک ماه بعد از دستگیری حزیم، آلباجان آووت آیوپ، موزیسین معروف اویغور که با ترانه‌های دوزبانه خود مخاطبان چینی و اویغور بسیاری دارد، گم شد و شهرت او نیز نفعی برایش نداشت.
با وجود انتقاد شدید جامعه بین‌الملل، دولت پکن اصرار دارد این اردوگاه‌ها مراکز آموزشی حرفه‌ای هستند که برای مبارزه با افراط‌گرایی مذهبی و ایجاد ثبات در کشور لازم و ضروری هستند.
جین بونین، نویسنده و مترجمی است که هزارها نام و مشخصات از افرادی که گمان می‌شود در اردوگاه‌ها باشند، در پایگاه اطلاعاتی قربانیان شین جیانگ جمع‌آوری کرده. تا به حال تعدادی آزاد شده‌اند اما عده زیادی در حبس خانگی به سر می‌برند یا باید کار اجباری انجام دهند، برای برخی حتی ارتباط با نزدیکان هم ممنوع شده است. بونین که مدت زیادی در شین جیانگ زندگی کرده و روی زبان اویغور تحقیقات زیادی انجام داده، می‌گوید: «حزیم یکی از نخستن آدم‌های مشهوری بود که آزاد شد، شاید هم کسانی باشند که ما اطلاعاتی درباره‌شان نداریم.»
حزیم بعد از آزادی در ویبو (Weibo) که فضای مجازی چینی‌ها و معادل توییتر است، پست گذاشت و از دولت و حزب کمونیست به خاطر اینکه آزادش کرده و فرصت داده به رویاهایش برسد، تشکر کرده: «بدون سیاست‌های دولت و حزب هیچ چینی زندگی شاد امروزی را نخواهد داشت». این پایان ۱۱ ماه سکوت در اکانت حزیم بود در حالی که در آخرین پست قبلی او عکس‌هایی از سفرش به دبی گذاشته شده بود. با ناپدید شدن او هواداران در این باره اظهار نگرانی کرده و از او خواسته بودند زودتر از خود خبری منتشر کند.
او که از ۱۵ سالگی به طور حرفه‌ای فوتبال بازی کرده، در سال ۲۰۱۷ با زدن آن گل فوق‌العاده در تیم زیر ۱۹ سال چین به شهرت رسید و دو ماه بعد قراردادی پنج ساله با تیم جیانگسو سونینگ بست.
بونین ادامه می‌دهد: «حزیم به خاطر شهرتش آزاد شده و تا وقتی که فوتبالیست مولدی برای باشگاهش باشد و بتواند لبخند بزند و وانمود کند همه چیز خوب است، مجاز است به کارش ادامه دهد. آیا این آزادی است؟ نه و آسیب روانی که چنین رفتاری با خود به همراه خواهد داشت، فوق‌العاده خواهد بود.»
شهرت ذاکر، رئیس دولت شین جیانگ و بالاترین مقام اویغور چین با حمایت از تصمیم دولت گفته برخی از کارآموزان و هنرآموزان حاضر در این اردوگاه‌ها به استانداردهای لازم رسیده‌اند و به محض تکمیل دوره‌های خود آزاد می‌شوند. دولت هم وظیفه سختی بر عهده دارد و باید برای آنها زمینه فعالیت لازم را ایجاد کند و فاصله میان تئوری تا عمل را از بین ببرد.
سید علی بلندنظر
- 15
- 6
