خودکشی تکان‌دهنده یک دروازه‌بان افسرده

به گزارش ورزش سه، در سال ۲۰۰۹ رابرت انکه دروازه‌بان وقت باشگاه هانوفر آلمان دست به خودکشی زد. در آن روزها خودکشی انکه فوتبال آلمان و جامعه بین‌المللی فوتبال را در بهت و حیرت فروبرد به خصوص به این خاطر که کمی بعد مشخص شد علت خودکشی او ابتلایش به بیماری افسردگی بوده است. ترزا انکه، همسر رابرت از آن زمان تا امروز زندگی خود را وقف افزایش آگاهی عمومی درباره بیماری شایع افسردگی و خطرات آن کرده است.

ترزا انکه تقریبا هر روز از خیابانی عبور می‌کند که نام شوهر مرحومش را بر خود دارد. رابرت انکه اشتراسه یا خیابان رابرت انکه در شهر هانوفر خیابانی است که ترزا برای به مدرسه بردن دخترش لیلا هر روز از آن عبور می‌کند. خیابانی که مستقیما به ورزشگاه خانگی باشگاه هانوفر می‌رسد.

در همین استادیوم بود که هزاران هوادار هانوفر ده سال پیش برای شوهر ترزا هورا می‌کشیدند و برای او احترام زیادی قائل بودند. اما ده سال پیش در یک روز یکشنبه پاییزی چهل هزار نفر در این استادیوم جمع شدند تا با رابرت انکه برای همیشه خداحافظی کنند. رابرت انکه پنج روز پیش از آن در روز ۱۰ نوامبر ۲۰۰۹ در حالیکه تنها ۳۲ سال داشت در ایستگاه راه‌آهن الورسن به زندگی خود خاتمه داده بود.

ترزا بعد از مرگ همسرش به مدت شش سال در شهر کلن زندگی کرده ولی از دو سال پیش به هانوفر بازگشته و حالا در شهری زندگی می‌کند که شوهرش در آن به حیات خود خاتمه داده. ترزا در گفتگو با فوکوس گفت:" اوایل سخت بود چون خاطرات برایم واقعا دردناک بودند. برای همین از جاهایی که خاطرات را برایم زنده می‌کردند دوری می‌کردم. ولی انسان به همه چیز عادت می‌کند و بعد از مدتی همه چیز عادی می‌شود".

ده سال پیش خبر خودکشی رابرت انکه مثل موجی بزرگ همه آلمان را در بهت و حیرت فرو برد. مرگ او برای بسیاری از مردم غیر قابل باور بود. تا چند روز قبل انکه یکی از نامزدهای مهم پوشیدن پیراهن شماره یک آلمان در جام جهانی ۲۰۱۰ بود و در بازی هانوفر با هامبورگ که با نتیجه تساوی ۲-۲ به پایان رسیده بود از دروازه هانوفر محافظت کرده بود.

چیزی نگذشت که مردم به یاد آخرین مصاحبه تلویزیونی رابرت انکه افتادند و برای آن معانی جدیدی پیدا کردند. زمانی که انکه در آخرین جمله خود گفته بود:" همه چیز مرتب است. همه حرفها گفته شده".

ترزا انکه ۲۴ ساعت بعد از حادثه در یک کنفرانس خبری شرکت کرد و درباره افسردگی، رنجها، ترسها و وحشت رابرت از ناکامی و شکست گفت. ترزا از این گفت که رابرت می‌ترسیده به خاطر بیماری‌اش، مقامات لیلا، دختر ۹ ماهه‌ای که او و ترزا به فرزندخواندگی پذیرفته بودند را از آنها جدا کنند.

آنچه در روزهای بعد از مرگ رابرت انکه اتفاق افتاد در تاریخ ورزش آلمان بی‌سابقه بود. شدت واکنش مردم و غم و حزن آنها به حدی بود که تنها در زمان مرگ ستاره‌های بزرگ سینما یا موسیقی به چشم می‌خورد. تیم ملی آلمان با انتشار این خبر، دیدار دوستانه خود با شیلی را لغو کرد و اولیور بیرهوف مدیر تیم ملی در یک کنفرانس خبری به گریه افتاد و جلوی دوربین‌ها گریه کرد.

یک روز بعد از مرگ رابرت، ۳۵۰۰ نفر در مقابل کلیسای مارکت‌کیرشه در این شهر تجمع کردند تا به یاد او دعا کنند. بعد از آن ۳۵هزار نفر سوگوار به یاد انکه در شهر هانوفر دست به  راهپیمایی زدند. مراسم رسمی تشییع جنازه که در روزهای بعد برگزار شد بزرگترین مراسم تشییع جنازه در آلمان از زمان مرگ کنراد آدنائر صدراعظم مشهور این کشور بود. تئو سوانسیگر، رئیس وقت فدراسیون فوتبال آلمان در این مراسم سخنرانی مهمی ایراد کرد و در آن جمله‌ای گفت که در آلمان بسیار مورد توجه قرار گرفت: "فوتبال همه چیز نیست".

رابرت انکه در آلمان به یک قهرمان تبدیل شد. تصویر او به عنوان قربانی سیستم بی‌رحم فوتبال حرفه‌ای همچنان در یاد و خاطره آلمانی‌ها همچون یک اسطوره زنده است. اما ترزا انکه با این تصویرمخالف است و می‌گوید چیزی که رابرت را در هم شکسته فوتبال نبوده. ترزا به نشریه فوکوس گفت:" رابرت آدم غمگینی نبود. او بیمار بود و به بیماری افسردگی دچار بود. البته رابرت آدم برونگرایی نبود ولی اهل شوخی و بذله‌گویی بود و اگر با او همصحبت می‌شدید کیف می‌کردید".

اما یکی از قدمهای مهمی که ترزا بعد از سوگواری برای رابرت برداشت، بنیانگذاری بنیاد رابرت انکه در سال ۲۰۱۰ بود. اسپانسرهای فدراسیون فوتبال آلمان، لیگ فوتبال آلمان و باشگاه هانوفر به  حمایت از ترزا پرداختند و حمایت مالی از این بنیاد را به عهده گرفتند. ترزا به عنوان مدیر اجرایی ارشد این بنیاد منصوب شد و تا امروز در این پست فعالیت می‌کند. فعالیت  ترزا بیش از هر چیز به مصاحبه با رسانه‌ها و تلاش برای آگاهی‌بخشی و افزایش آگاهی عمومی درباره بیماری مهم افسردگی خلاصه می‌شود.

ترزا انکه معتقد است بعد از مرگ رابرت، نوع مواجهه افکار عمومی با بیماری افسردگی به کلی تغییر کرده است. ترزا البته می‌گوید فوتبال تغییری نکرده و نخواهد کرد ولی به گفته او:" افسردگی حالا به موضوعی بزرگ و عمومی تبدیل شده. ولی حالا فقط در آلمان ۷۰ روانشناس ورزشی مشغول فعالیت هستند و هر کس که دچار مشکلی مشابه رابرت باشد می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد".

ترزا می‌گوید نسبت به بقیه زنانی که همسران خود را به خاطر افسردگی از دست داده‌اند از یک مزیت برخوردار است. مزیت اینکه رابرت به دلیل محبوبیتی که نزد هواداران فوتبال و کل جامعه آلمان دارد همچنان زنده است و او احساس می‌کند همسرش همچنان در کنار او قرار دارد. ترزا در این باره می‌گوید:" رابی همچنان بخش بزرگی از زندگی من است. رسانه‌ها و مردم هنوز به او فکر می‌کنند. زندگی کردن در این شرایط برای من راحت‌تر است چون می‌دانم کسی رابرت را فراموش نمی‌کند".

اما والنتین مارسکر، روانپزشکی که پیش از مرگ رابرت انکه با او کار می‌کرده و ده سال پیش در کنفرانس خبری بعد از مرگ رابرت در کنار همسرش ترزا نشسته بود می‌گوید نسبت به تغییر وضعیت برخورد با افسردگی در ورزش حرفه‌ای آنقدرها خوشبین نیست. او در این باره می‌گوید:" سیستم متاسفانه هنوز در وضعیت سال ۲۰۰۹ قرار دارد. حتی وجود مربیان روحی- روانی و روانشناسان ورزشی هم کمک چندانی به بهبود وضعیت نمی‌کند. رویهم‌رفته ما با یک سوتفاهم بزرگ روبرو هستیم. هدف ورزش حرفه‌ای، سلامت نیست. در این ورزش تنها پول و پیشرفت حرفه‌ای است که اهمیت دارد".