داوران پشت دروازه، مشکل روی مشکل

با شروع نیم‌فصل دوم در حالی ‌که فدراسیون و سازمان لیگ وعده استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی را داده بودند، تنها اقدام آنها برای کاهش اشتباهات داوری استفاده از دو داور اضافه‌تر با عنوان داور پشت دروازه بود. با گذشت چند هفته از اجرای این سیستم نه‌ تنها اعتراضات به داوری‌ها کمتر نشده، بلکه شدت هم گرفته و خیلی از مربیان معتقدند که داوران پشت دروازه هیچ کمکی به قضاوت بهتر تیم داوری نکرده‌اند. در بازی‌های اخیر کمتر دیده‌ایم که این داوران در تصمیمات کلیدی داور وسط تأثیرگذار باشند؛ اگرچه همواره در تمام دنیا هم از وجود چنین داورانی انتقاداتی صورت می‌گیرد و حتی برخی آنها را کم کار و نمایشی می‌دانند.

به همین بهانه با محمد فنایی، کارشناس داوری فوتبال ایران همکلام شدیم. او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «به هر حال باید از لیگ‌های اروپایی الگوبرداری کنیم. استفاده از داوران پشت دروازه هنوز در ایران جا نیفتاده و باید برای استفاده بهتر از این سیستم به داوران جرأت و جسارت تصمیم‌گیری بدهیم. باید به آنها بگوییم که نترس باشند تا بتوانند در شرایط خاص به داور وسط کمک کنند؛ البته نه این‌که دخالت داشته باشند. مسئولیت قضاوت در هر مسابقه با داور وسط است و تصمیم آخر را باید خودش بگیرد.»

وی همچنین می‌افزاید: «استفاده از داوران پشت دروازه برای مواقع ضروری است که موارد آن بارها اعلام شده است؛ مثلا این‌که توپ از خط دروازه عبور کند و کمک‌داور دید مناسبی نداشته باشد یا این‌که داور در تشخیص کرنر به اشتباه بیفتد. مورد دیگر درباره اعلام پنالتی است که داور پشت دروازه فقط در صورتی که اطمینان کامل داشته باشد، باید به داور وسط اعلام کند. این‌طور نیست که داور اعلام پنالتی کند و داور پشت دروازه هم بخواهد نظر بدهد. داوران پشت دروازه هنوز خیلی جا نیفتاد‌ه‌اند و نیاز به زمان بیشتری دارند. البته بودن آنها بی‌تأثیر هم نیست و شاید به مرور بتوانیم بیشتر به این سیستم عادت کنیم. از نظر فدراسیون شاید اعزام دو داور برای هر بازی هزینه بیشتری داشته باشد اما جامعه داوری آن‌قدر مظلوم بوده که این هزینه خیلی زیاد هم نیست.»

فنایی در پایان با اشاره به احتمال استفاده از VAR می‌گوید:   «فعلا تا زمانی که ابزار VAR در ایران نیست، استفاده از داوران پشت دروازه می‌تواند یک گام به جلو باشد. برای VAR علاوه بر این‌که باید ابزار و زیرساخت داشته باشیم، اول باید فرهنگسازی صورت بگیرد. این‌که هر تصمیمی گرفته شود، بخواهیم به سمت VAR برویم، درست نیست. هنوز خیلی راه داریم تا بخواهیم از کمک‌داور ویدیویی استفاده کنیم. ایران وسعت زیادی دارد و ورزشگاه‌ها امکانات استفاده از این سیستم را ندارند. حتی دیدید که در جام ملت‌های آسیا هم از مرحله یک‌چهارم نهایی این سیستم اجرا شد و گاهی اوقات هم نواقصی داشت. این‌که می‌گویند از یک ماه یا دو ماه بعد از VAR استفاده می‌کنیم، فقط در حد شعار است؛ چون استفاده از این سیستم ابزار زیادی می‌خواهد.»

باید دید با توجه به انتقادات و اعتراضاتی که از سوی تیم‌های لیگ برتری در هفته‌های اخیر صورت می‌گیرد و این روزها به اوج خود هم رسیده، فدراسیون چه راهکاری برای آینده دارد. آیا این داوران پشت دروازه از فصل بعد هم مورد استفاده قرار می‌گیرند یا ماجرای VAR به صورت جدی‌تر از سوی فدراسیون دنبال می‌شود و از لیگ نوزدهم شاهد سبک نوینی از داوری در فوتبال ایران هستیم.