تقلید خفاش از زنبور برای دوری از شکارچیان

گاهی برای پیش بردن کار باید خود را چیز دیگری جا زد.

در واقع، دست کم دربرابر شماری از حیوانات باید تظاهر به ترسناکی و خطرناکی کرد تا بتوان از خطر خورده شدن رهید.

وقتی جانوری خود را جانور بسیار خطرناک تر جلوه می دهد، زیست شناسان این پدیده را «تقلید بیتسی» (Batesian mimicry) می نامند و اکنون محققان این مورد را در گونه ای خفاش اروپایی که مانند زنبورگاوی وزوز می کند، ثبت کرده اند.

طبق گزارش این محققان که در نشریه «بیولوژی کنونی» (Current Biology) چاپ شده است، این اولین نمونه از تقلید صدای یک پستاندار از جانوری خطرناک تر است.

وقتی که محققان به هنگام مطالعه خفاش های گوش موشی بزرگ (mouse- eared bats) این جانوران را وارسی کردند، متوجه چیز عجیبی شدند: این خفاش ها مانند زنبورعسل یا زنبورگاوی وزوز می کردند. آنها این نظریه را مطرح کردند که این خفاش ها برای دور کردن شکارچیان احتمالی، ادای حشرات را درمی آورند.

آن ها برای آزمودن این نظریه، صدای حشره ای کمابیش ناخوشایند را، یعنی زنبورگاوی اروپایی که هم نیش می زند هم وزوز می کند، با امواج صدای وزوز این خفاش مقایسه کردند.

این محققان همچنین صدای وزوز خفاش ها، زنبورهای گاوی و زنبورهای عسل، و نیز صدای عادی خفاش را به عنوان نمونه کنترلی، با بلندگو برای چند جغد انبار و جغد جنگلی (دو شکارچی بالقوه خفاش) پخش کردند تا واکنش این پرندگان را بررسی کنند.

در بیانیه این محققان آمده است که بسیاری از جغدها وقتی صدای عادی خفاش را می شنیدند، خود را به بلندگو نزدیک تر می کردند که میتواند به معنای آن باشد که احساس می کردند با غذایی بالقوه سر و کار دارند.

ولی وقتی محققان صدای وزوز زنبورعسل، زنبورگاوی، و [وزوز] خفاش را پخش می کردند، بسياري از جغدها از بلندگو دور می شدند.

مقاله خاطرنشان می کند که واکنش متفاوت به صدای وزوز و صدای عادی خفاش در جغدهای وحشی صید شده که می توانستند از تجربه مواجهه با خفاش و زنبورگاوی برخوردار باشند، در قیاس با جغدهای به دنیا آمده در اسارت که نمی توانستند چنین تجربه ای را از سر گذرانده باشند، نمایان تر بود.

بررسی این گروه نشان داد که نمودار امواج صوتی وزوز خفاش و وزوز زنبورگاوی در گستره صداهایی که جغدها میتوانند بشنوند، مشابه بود.

طبق بیانیه این محققان، دقیقا مشخص نیست که چرا جغدها از صدای وزوز دوری می کنند؛ شاید به دلیل آنکه می ترسند گزیده شوند، یا بر فرض سعی دارند در مجموع از حشرات خطرناک حذر کنند.

ولی در این مقاله خاطرنشان شده است که این نتایج «نخستین نمونه شواهدی دال بر تقلید پستانداران از حشرات» را« قویا تائید می کند». آنان گفتند که این نتایج همچنین یکی از چند نمونه تقلید صدای حیوانی از حیوان دیگر است.

شواهد موثقی از انواع دیگر «تقلید بیتسی» وجود دارد. مثلا برخی قورباغه ها و پروانه های غیرسمی چنان تکامل یافته اند که شکل و رنگ گونه های سمی تر را تقلید می کنند و برخی شب پره ها حتی طوری تکامل یافته اند که خود را به رنگ زنبورگاوی های خطرناک تر درمی آورند.