معمای این مجسمۀ ۳۵ هزار ساله؛ اسب، خرس یا شیر؟

به گزارش فرادید، باستان‌شناسان اخیراً حین کاوش‌هایشان در غار باستانی Hohle Fels در کوه‌های آلپ سوابی نزدیک شلکلینگن آلمان، قطعه‌ای از یک تندیسه عاج حکاکی‌شده را پیدا کردند که یکی از معروف‌ترین آثار هنری عصر یخبندان را کامل کرد.

کاشف به عمل آمد این قطعه تندیسه، تکه‌ای از یک مجسمه است که بیش از ۲۰ سال پیش در این سایت باستانی پیدا شده بود. آن مجسمۀ ناقص که در سال ۱۹۹۹ پیدا شد، به عنوان نخستین مجسمه‌ی عاج یافت‌شده در Hohle Fels مشهور شد و تصور میشد بخشی از بدن یک «اسب» است.

اما حالا با کشف این قطعۀ تازه، محققان ارزیابی قبلی را دربارۀ اسب بودن این مجسمه زیر سوال برده‌اند. پروفسور کونارد روز پنجشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی در مورد این «یافته خارق‌العاده» گفت: «ما هنوز نمی‌توانیم با قطعیت گونه‌ی حیوان به تصویرکشیده‌شده را شناسایی کنیم، اما حدس می‌زنیم شیر یا خرس غار باشد.» 

بخش‌هایی از این تندیسه در لایه‌هایی از فرهنگ پارینه‌سنگی اوریگناسین به دست آمده و طبق تخمین باستان‌شناسان حدود ۳۵۰۰۰ سال پیش حکاکی شده است.

خود پروفسور کونارد این اثر هنری دوران پارینه سنگی فوقانی را پیکر خرس می‌داند: «این تندیسه اکنون بدن عظیمی دارد، در قد شانه، قوز مشخص خرس را دارد و به نظر می‌رسد که حالتش نوع دویدن خرس را تقلید کرده است» 

پروفسور کونارد اذعان می‌کند که حتی همکارانی هم هستند که ویژگی‌های تشریحی و فیزیولوژیکی شیر غار را به این تندیسه نسبت داده‌اند: «همیشه ارزیابی تصاویر عصر یخبندان با قطعیت آسان نیست، به‌ویژه زمانی که به شکل تکه‌تکه به جا مانده باشند. بنابراین منطقی به نظر می‌رسد در سال‌های آینده به طور خاص به دنبال قسمت‌های گم شده این حیوان باشیم.» 

در واقع، تندیس این حیوان اکنون از پنج قطعه کشف‌شده تشکیل شده که در سال‌های مختلف حفاری به دست آمده‌اند: اندکی پس از آن، قطعه‌ی کوچکی از «گونه» میان یافته‌های عاج شناسایی شد و با سر یافت‌شده در سال ۱۹۹۹ تطبیق داده شد که از ناحیه گردن جدا شده بود. به این ترتیب این یافته بیست سال در موزه ماقبل تاریخ در بلاوبویرن (urmu) نگهداری شد. 

قطعه‌ی جدید

یافته فعلی عاج که ۳.۹۹ سانتی‌متر طول، ۲.۴۹ سانتی‌متر ارتفاع و ۰.۵۵ سانتی‌متر ضخامت دارد و از یک طرف دارای چندین الگوی خطی ظریف و حکاکی‌شده‌ی آگاهانه است، مدت کوتاهی پس از حفاری به عنوان شانه‌ی راست و قفسه سینه حیوان شناسایی و به آن متصل شد. 

این امر موجب شد محققان به دنبال بخش‌های دیگر این مجسمه میان یافته‌های متعدد از جنس عاج در Hohle Fels باشند. 

قسمت کوچک دیگری از سمت راست بدن را می‌توان بر اساس حکاکی‌های آن پیدا کرد. این تکه‌ی کوچک نیم‌تنه که به تندیسه متصل است، مانند سایر قطعات، دارای خطوطی بسیار ظریف با پرداخت مشابه است که به وضوح نشان‌دهنده‌ی انسجام ترکیباتش است. به احتمال زیاد قطعه دیگری نیز متعلق به این تندیسه باشد: شاید بخشی از پای جلوی چپ باشد، اما نمی‌تواند مستقیماً به بقیه بدن متصل شود. 

مجسمه عاج تکمیل‌شده اکنون به urmu بازگشته است، جایی که در معرض دید عموم قرار گرفته است. دکتر استفانی کولبل، مدیرعامل موزه ماقبل تاریخ در بلاوبویرن (urmu) می‌گوید: «این تندیسه به ما و بازدیدکنندگان‌مان نشان می‌دهد که کار باستان‌شناسی تمام نشده است». 

در ساختمان مجاور موزه، یافته‌هایHohle Fels با جزئیات دقیق مطالعه می‌شوند. دکتر کولبل می‌گوید: «دیدن حفارها حین کار با ذره‌بین و موچین بسیار جالب است و جالب‌تر این که بفهمیم هیچ چیز در این مدت طولانی گم نشده است و می‌توانیم به کامل شدن آن در آینده امیدوار باشیم.»