معمای «سنگ‌های متحرک» درّۀ مرگ

به گزارش فرادید، هر معمایی یک راه حل درست دارد و با به کارگیری درست روش علمی، آن راه حل در نهایت آشکار می‌شود. یکی از معماهای دیرینه‌ای که با همین روش حل شد، معمای سنگ‌های روان دره مرگ در آمریکا بود.

در پارک ملی دره مرگ واقع در مرز بسیار گرم میان کالیفرنیا و نوادا، زمین صاف و خشکی به نام «رِیسِترَک پلایا» وجود دارد. نام این محل برگرفته از سنگ‌های بزرگ و سنگینی است که در سراسر آن پراکنده هستند. این سنگ‌ها اغلب مسیرهای مشخصی از حرکت را از خود بر روی زمین به جای می‌گذارند انگار که به صورت خود به خود مکانشان را تغییر داده باشند.

این «سنگ‌های روان» از دهه ۱۹۰۰ موضوع تحقیقات علمی بوده‌اند و دانشمندان از علت جابجا شدن این توده‌های سنگین سنگ جامد کاملاً متحیر بودند تا این که سال ۲۰۱۴، بالاخره پاسخی برای این معما پیدا شد. 

جادوی سنگ‌های روان 

از نگاه معمولی، این سنگ‌های سنگین که رِیسترک پلایا را پوشانده‌اند، نباید قادر به جابجایی افقی باشند زیرا زمین این ناحیه تقریبا مسطح است. ممکن است سنگ‌ها در آغاز، از سطح صخره‌های مجاور بیافتند، اما زمانی که روی سطح صاف قرار می‌گیرند، نباید حرکت کنند، حداقل نه بدون کمک چیزی که آن‌ها را به حرکت درآورد.

حالا کاشف به عمل آمده است که در واقع چیزی آن‌ها را به حرکت درآورده است، اما آن چیز با چشم غیرمسلح قابل رویت نیست. 

سال ۲۰۱۴، محققان با استفاده از ترکیبی از فیلمبرداری گاه گذشت (تایم لپس) و حسگرهای کوچکی که به خود سنگ‌ها متصل شده بود، نه تنها توانستند برای نخستین بار در تاریخ، تصویر واقعی حرکت آن‌ها را ثبت کنند، بلکه دریابند چه چیزی باعث حرکت آن‌ها می‌شده: «یخ». 

نکته‌ای درباره آب و هوای بیابانی وجود دارد و آن این است که در طول روز، وقتی هوا بسیار گرم است، در طول شب، ارتفاع هموار و نبود پوشش، سبب سرد شدن شدید هوا میشود. به ندرت اتفاق می‌افتد که در طول زمستان در دره مرگ و در نتیجه روی سنگ‌ها باران ببارد. همین باران کم، سطح بسیار نازکی از یخ را روی زمین شکل می‌دهد. با طلوع خورشید و بالا رفتن دما، این یخ آب میشود و زمین اطرافش را گل‌آلود میکند. اما تکه یخی که زیر سنگ است مدتی بیشتر آنجا می‌ماند. اینجاست که تنها یک باد ملایم کافیست تا سنگی که یخ زیر آن است به حرکت درآید. 

حل معما 

دلیل این که چرا هیچ کس جابجایی سنگ‌ها را به چشم ندیده، این است که حرکت آن‌ها بسیار کند است، آن قدر کند که حتی محسوس نیست. 

با وزش یک باد جزئی و وجود یخی که زیر سنگ است، سنگ حداکثر بین یک تا چهار متر در دقیقه و هربار تنها برای ۱۵ دقیقه به حرکت می‌افتد. بنابراین تا کسی بخواهد این حرکت را به چشم ببیند، حرکت سنگ متوقف شده است. افزون بر این، اگر تمام سنگ‌های این منطقه همزمان حرکت کنند، ممکن است جابجایی آن‌ها را ناشی از تشعشعات خورشید در بیابان بدانید. 

با اینکه معمای سنگ‌های روان حل شده است، این معما تا به امروز هنوز یکی از مهمترین دلایل جذابیت دره مرگ برای بازدیدکنندگان آن بوده است.