پومپی (Pompeii) یک شهر قدیمی در جنوب ایتالیا و در نزدیک شهر ناپل کنونی قرار داشته است. این شهر بر روی دامنه های کوه آتشفشانی وزوو بنا شده بود و اینک در فهرست میراث فرهنگی یونسکو وابسته به سازمان ملل متحد قرار دارد.
پومپی در دوران باستان تنها نام یک شهر نبود، بلکه نمادی از آبادانی و عمران به شمار می رفت. کاوشگران و باستان شناسان امروز با بررسی آثار به جای مانده از این شهر، بسیار متعجب شده اند؛ زیرا آبادانی و زیبایی این شهر و خانه های لوکس و پر زرق و برق آن حتی برای انسان معاصر هم می تواند شگفت انگیز باشد. پومپی دیدگاه پژوهندگان تاریخ را درباره ی پیشرفت های اقتصادی و معیشتی انسان های باستان دستخوش تحول و دگرگونی نمود.
این شهر از سیستم منظم معماری، سیستم آبرسانی و لوله کشی، انشعاب آب و فاضلاب برخوردار بود، بازارها، آمفی تئاترها، باشگاه های ورزشی، معابد، ساختمان های شیک و فاخر حکومتی، دیوارهای کاشی کاری شده ی زیبا که سرانگشتان توانای هنرمندان امپراتوری روم باستان آنها را بنا کرده بودند، نشان دهنده ی زندگی مرفه و پُر نعمت اهالی شهر افسانه ای پومپی بود. پومپی برای ثروتمندان منطقه ییلاقی و نقطه گردشگری به شمار می رفت که ثروت های قابل توجه خود را به این منطقه سرازیر می کردند.
این منطقه از اروپا از خاک حاصلخیزی بهره مند بود، به طوری که می گویند مردم پومپی زمین هایشان را سه بار در سال می کاشتند و برداشت می کردند.
زلزله ی بزرگ سال ۶۲ میلادی شهر پومپی
در سال ۶۲ میلادی در حالیکه مردم پومپی در یکی از معابد برای خدایان خود جشن گرفته بودند، ناگهان صدایی مهیب و کر کننده که منبع آن را نمی دانستند زمین را لرزاند، مردم با سراسیمگی و آشفتگی به درون خانه ها و معابد می گریختند، خانه ها یکی پس از دیگری آوار می شدند و بر اثر واژگون شدن چراغ های روغنی خانه ها، آتش بخش وسیعی از شهر را در خود فرو برده بود، لرزش ها تا چندین بار ادامه یافت و تمام خانه های شهر را ویران نمود. بسیاری از مردم شهر به درون گسل ها و شکاف های عمیق زمین افتادند و جان خود را از دست دادند. این زلزله و بی نظمی پس از آن سبب شد تا دزدها، راهزنان و متجاوزان به این شهر بروند و تا مدت های مدیدی پس از آن، پومپی روی آرامش را به خود ندید. با وجود حجم ویرانی ها، بسیاری از اهالی پومپی به شهر بازگشتند تا خاطره ی روزهای حاصلخیزی و ثروت را دوباره زنده کنند و از سال ۶۲ تا ۷۹ میلادی، یعنی به مدت ۱۷ سال آنها خرابی ها را دوباره ساختند و بناهای مجلل و پرزرق و برق را بار دیگر بنا کردند.
آتشفشان وزوو مرگ می پراکند
در سال ۷۹ میلادی ، ناگهان بر روی زمین پومپی شکاف های بزرگ و عمیقی به وجود آمد، آب های آرام خلیج به امواج سرکش و خروشان بزرگی تبدیل شده بودند. حیوانات و پرندگان هم بر اثر تغییر شرایط آب و هوایی مضطرب و سرگردان از سویی به سوی دیگر می گریختند و کنترل همه چیز از دست رفته بود.
با وجود این اغلب مردم شهر پومپی در خانه های خود خوابیده و در حال استراحت بودند و بسیاری دیگر به امور روزمره خود اشتغال داشتند، آنها در شب پیش از چنین حادثه ای در حال عبادت الهه ی (Vulcanalia) خدای آتش،و کوه های آتشفشانی در روم باستان بودند، و پس از آن شراب خورده و تا پاسی از شب به خوشگذرانی پرداخته بودند و خواب عمیقی آنها را در خود فرو برده بود.
پس از فوران آتشفشان گروهی فرار کردند و گروه دیگر نیز بر این باور بودند که سقف سنگی خانه هایشان آنها را محفوظ خواهد داشت. اما این طور نبود گدازه ها و خاکستر آتشفشان وزوو آن ها را درون خانه هایشان مدفون کرد و بسیاری نیز بر اثر گازهای سمی و مهلک کوه آتشفشانی جان خود را از دست دادند.
بنابراین شهر پومپی به دلیل فعالیت آتشفشانی کوه وزوو که ۲۸ ساعت ادامه داشت به زیر ۶ متر کوهی از مواد مذاب و خاکستر آتشفشانی رفت. حادثه آنقدر ناگهانی روی داد که همه چیز در شهر به همان حالت که در طول زندگی روزمره بود دست نخورده ماند و امروز دقیقا به همان گونه که دو هزار سال پیش بودند باقی است. گویی زمان منجمد شده است.
دانشمندان امروزه نمی دانند دقیقا چه تعداد از اهالی شهر در زیر خاکستر آتشفشان مدفون شده اند، علاوه بر پومپی سه شهر رومی دیگر نیز که در دامنه کوه های وزوو قرار گرفته بودند از صحنه روزگار محو شدند که از جمله آنها شهر هِرکولانیوم بود.
اجساد به دست آمده آنها را در حال فرار نشان می دهد. شهر پومپی در سال ۱۷۴۸ کشف شد و از آن پس به نقطه ی گردشگری پربازدیدی برای گردشگران تبدیل شده است.
پومپی و نقاشی هایی که باستان شناسان را حیرت زده کرد
وقتی شهر پومپی با گذشت زمان از زیر خاک بیرون آمد و کاوشگران شهر را کشف کردند، از دیدن نقاشی های روی دیوارهای به جای مانده ی شهر بسیار شگفت زده شدند، تصاویر رفتارهای زشت و غیر اخلاقی بر روی بسیاری از دیوارهای پومپی نقاشی شده بود. نقاشی های بی پروا از رفتارهای جنسی به شکل آشکار و واضح بر روی دیوارها به چشم میخوردند، تصاویری که در نهایت استهجان بودند.
شواهد و قرائن نشان میداد که شهر پومپی در دوران شکوفایی خود و زمانی که ثروت بسیاری به سوی آن گسیل شده بود پر از خانه های فساد و فحشا بوده است، که در نهایت گدازه های آتشفشان وزوو برای همیشه در آنها را تخته کرد و از صحنه ی روزگار محو نمود. این تصاویر آنچنان در روند تحقیقات تاریخی اطلاعات قابل توجهی را در اختیار باستان شناسان قرار دادند که امروز گفتن نام شهر باستانی پومپی، انحطاط اخلاقی را به ذهن متبادر می کند.
- 12
- 5
