۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره بینایی انسان

 بینایی چیزی بیش از نگاه کردن به اشیاست. نعمت بینایی یک اعجاز پیچیده از شاهکارهای فوق العاده و اسرارآمیز است: از رنگ هایی که فقط اشخاص خاصی می‌توانند ببینند تا رنگی که هیچکس نمی‌تواند ببیند، سازگاری قابل توجه ناشنوا‌ها تا رویای کوررنگ ها، همه این‌ها فقط برخی از چیزهایی هستند که باعث شگفتی دریچه روح می‌شوند.

چینی چشم آبی

یک پسر چینی با چشمان آبی آسمانی می‌تواند در تاریکی مطلق ببیند و بنویسد. به گفته گزارشگران و معلمان «نونگ یوسوی» که او را آزمایش کرده اند، او می‌تواند یک پرسشنامه را در تاریکی پر کند و در حضور چراغ قوه چشمانش به رنگ سبز درخشانی درمی آید. چشمان گربه هم در شب به همین شکل نور را منعکس می‌کند. این باعث می‌شود که برخی فکر کنند نونگ با جهشی فوق العاده متولد شده است: تیزبینی در شب که هرگز در انسان‌ها دیده نشده بود. اما دانشمندان گربه‌ای بودن چشم او را تایید نمی‌کنند و معتقدند این جهش یک شبه اتفاق نمی‌افتد. اگرچه توانایی بی نظیر او قابل قبول است، اما می‌تواند ساختگی هم باشد. در هرصورت چشمان آبی او باتوجه به نژادش همچنان مسحور کننده است و دانشمندان معتقدند ممکن است نوعی آلبینیسم باشد.

دیدن ستاره‌ها

دیدن ستاره، فلاش، تجربه اختلالات بینایی مثل میگرن ها، یا دیدن نور پس از مالش پلک ها، همه این‌ها به علت فشار یا تحریک شبکیه چشم ایجاد می‌شود. چشم از یک مایع ژلاتینی غلیظ پر شده که که آن را گرد نگه می‌دارد. گاهی این ژله می‌توانند شبکیه را فشرده کند و مرکز آن مسئول ایجاد تصاویری در مغز شود. وقتی چشم‌ها را محکم می‌مالید، یا هنگام عطسه شدیدی که شبکیه را می‌لرزاند یا تحریک اعصاب بینایی، و یا حتی زمانی که فرد خیلی سریع از جای خود بلند می‌شود این اتفاق می‌افتد. وقتی شخص سریع بلند می‌شود فشار خون سریع پایین می‌آید و اکسیژن به مغز نمی‌رسد و روی بینایی چشم تاثیر می‌گذارد. هر پیامی از شبکیه توسط مغز به شکل نور تفسیر می‌شود، این نور می‌تواند واقعی باشد یا نباشد.

تفاوت جنسیتی

مردان و زنان به طور متفاوتی به اشیا نگاه می‌کنند. وقتی هردوی آن‌ها یک فیلم را می‌بینند مردان به جزئیات و حرکات کوچک و زنان به تفاوت رنگ‌ها و چگونگی تغییر آن‌ها دقت می‌کنند. هم چنین در یک مکالمه آن‌ها به طور متفاوتی تمرکز می‌کنند. مردان در حال صحبت به لب‌های شخص مقابل نگاه می‌کنند و حرکات پشت سر گوینده راحت‌تر حواس آن‌ها را پرت می‌کند. درحالی که زنان به گفته‌های شخص گوش می‌کنند و نگاهشان متناوبا بین چشم‌ها و بدن گوینده جابجا می‌شود. برخی افراد هم توجه بصری خود را تقسیم می‌کنند.

سرعت رنگ

بینایی زنبور‌ها واقعا شگفت انگیز است. این موجودات کوچک می‌توانند سه تا چهار برابر سریع‌تر از انسان‌ها رنگ را تشخیص دهند. در نگاه اول به نظر می‌رسد این یک توانایی اضافی است. بیشتر اشیا یک رنگ دائمی دارند و این نوع بینایی انرژی زیادی مصرف می‌کند. این عسل سازان کوچک از این توانایی خود برای پیدا کردن گل‌ها استفاده می‌کنند و به این وسیله می‌توانند رنگ‌های خاصی را با دقت تشخیص دهند. هرچند گل‌ها و گلبرگ‌ها هر ثانیه تغییر رنگ نمی‌دهند، محققان معتقدند که این توانایی در مواجهه با نور چشمک زن به زنبور‌ها کمک می‌کند. پرواز سریع در میان بوته‌ها باعث می‌شود رنگ‌ها به علت تغییر نور و سایه سریع تغییر کنند. در چنین مواردی بینایی رنگ سریع به زنبور‌ها امکان می‌دهد هر تغییر رنگ ناگهانی در سایه‌ها را تشخیص دهند.

بینایی ناشنوایان

اشخاصی که مادرزادی ناشنوا متولد می‌شوند بینایی محیطی دارند که به نور و حرکات حساس‌تر است. این می‌تواند یکی از انطباق پذیری‌های مغز باشد. وقتی کسی به چیزی نگاه می‌کند، اطلاعات در دو مسیر در مغز پردازش می‌شوند. یکی موقعیت و حرکت شیء را تخمین می‌زند و دیگری به شناسایی آن می‌پردازد. در آزمایش حرکت یابی، مسیر اول فعالیت پیشرفته تری را در ناشنوایان نشان می‌دهد و به همین دلیل است که بینایی محیطی در ان‌ها قوی‌تر است.

آزمایش دیگر نشان می‌دهد که ناشنوایان می‌توانند از حس لامسه خود برای افزایش دقت بینایی خود استفاده کنند. یک فلاش در نزدیکی چشم دو گروه مورد مطالعه قرار داده شد، شرکت کنندگان شنوا دو بوق کوتاه شنیدند و ناشنوایان دو فوت روی صورتشان حس کردند. در گربه‌های ناشنوا نیز بخش شنوایی مغز بینایی محیطی آن‌ها را تقویت کرده است.

چرا سه بعدی می‌بینیم

بینایی سه بعدی به ما کمک می‌کند عمق را درک کنیم. هر چشم یک شیء را از زاویه متفاوتی می‌بیند. اختلاف دید دو چشمی به مغز کمک می‌کند عمق را اندازه گیری کند. این برای ما حیاتی است، اما تنها راه دیدن جهان به صورت سه بعدی نیست. پدیده اختلاف منظر به اختلاف در سرعت اشیا گفته می شود وقتی از مقابل آن‌ها عبور می‌کنید. این پدیده را هنگام رانندگی بیشتر درک می‌کنید، درختان نزدیک سریع از مقابل شما عبور می‌کند در حالی که یک برج رادیویی در فاصله دور با سرعت حلزون حرکت می‌کند. یکی دیگر از روش‌های محاسبه عمق شامل اندازه اشیا، توانایی دیدن جزئیات در اشیای نزدیک، خطوط موازی که همگرا به نظر می‌رسند و طریقه قرارگیری اشیا در ارتباط با هم است.

رنگ‌های ممنوعه

رنگ هایی وجود دارند که انسان‌ها نمی‌توانند ببینند. این کوررنگی نیست بلکه چیزی است که در مورد همه اتفاق می‌افتد. رنگ‌های ممنوعه رنگ‌های دوتایی هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، زیرا فرکانس یکدیگر را خنثی می‌کنند. آن‌ها قرمز-سبز و زرد-آبی هستند. همان سلول‌های شبکیه که هنگام دیدن قرمز فعال می‌شوند هنگام دیدن سبز غیرفعال می‌شوند. آن‌ها نمی‌توانند همزمان با هم روی دهند بنابراین نمی‌توانند با هم به عنوان یک رنگ درک شوند. همین اتفاق درمورد زرد و آبی هم می‌افتد. محققان به دو گروه تقسیم می‌شوند. آن هایی که معتقدند رنگ‌های ممنوعه می‌توانند تولید شده و در آزمایش‌های تصویری خاصی توسط انسان درک شوند. گروهی که معتقدند سایه‌های میانه‌ای از رنگ‌های شناخته شده وجود دارند اما رنگ‌های ممنوعه واقعی نیستند.

قلمروی خاکستری

محققان علت اینکه دنیا برای افراد مبتلا به افسردگی خاکستری به نظر می‌رسد را کشف کرده اند. یک بررسی نشان می‌دهد که شبکیه بیماران مبتلا به افسردگی شدید در مقایسه با اشخاص سالم واکنش کمتری به خصوص به تضاد سیاه و سفید نشان می‌دهد. این موضوع حتی در مورد افرادی که داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کردند هم صدق می‌کرد. محققان معتقدند که ارتباط بین افسردگی و بینایی می‌تواند ماده دوپامین باشد. بینایی تضاد سالم به سلول‌های خاصی از شبکیه به نام «سلول‌های آماکرین» بستگی دارد. آن‌ها سلول‌های مغز و شبکیه را با هم مرتبط می‌کنند. دوپامین برای کارکرد درست این سلول‌ها نیاز است. فقدان این ماده باعث از بین رفتن شادابی و کاهش اثربخشی سلول‌های آماکرین می‌شود. به همین دلیل است که هنگام افسردگی همه چیز مثل عکس‌های قدیمی دیده می‌شود.

مناظری که کوررنگ‌ها در خواب می‌بینند

اشخاص مبتلا به کوررنگی می‌توانند خواب‌های رنگی ببینند و مقدار آن بستگی به زمان کوررنگ شدن فرد دارد. وقتی کسی با کوررنگی متولد شود که دنیا را به رنگ‌های سیاه، سفید و خاکستری ببیند، محیط خواب هایش نیز به همین رنگ خواهد بود. اما اگر بعد‌ها کوررنگ شود گذشته رنگارنگش را در خواب‌ها می‌بیند. افراد با اشکال مختلف کوررنگی مثل ناتوانی در تشخیص سبز‌ها و قرمز‌ها با همان طیف رنگی خودشان خواب می‌بینند. برای مثال آن‌ها به جای قرمز سبز می‌بینند، زیرا واقعیت بیداریشان نیز بدین رنگ است. هم چنین بسیار غیرعادی است که کسانی که بینایی عادی دارند خواب‌های سیاه و سفید ببینند. اینکه خواب‌های رنگی را به ندرت به یاد می‌آوریم به این دلیل است که هنگام خواب بیشتر به کاری که می‌کنیم یا رسیدن به مقصد تمرکز داریم نه رنگ ها.

زنان رنگین کمانی

برخی زنان نسبت به بقیه رنگ‌های بیشتری می‌بینند رنگ هایی که بیشتر ما حتی نمی‌توانیم مقایسه کنیم. این افراد تتراکرومات نامیده می‌شوند و می‌توانند جایی که دیگران فقط یک رنگ را می‌بینند چند رنگ مختلف را تشخیص دهند. این ویژگی به نظر می‌رسد منحصر به زنان است.

ترجمه از الهام مظفری