به گزارش باشگاه خبرنگاران، لایه ازون در فاصله ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارد و مانند کرم ضد آفتاب از سطح زمین در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید محافظت می کند. لایه ازون در سال ۱۹۱۳ توسط دو فیزیک دان فرانسوی به نام شارل فابری و آنری بویسن کشف شد.
این لایه قدرت جذب ۹۵ تا ۹۹/۹ درصد پروتو های خورشید را دارد که موجب می شود شرایط زندگی برای ادامه حیات در زمین امکان پذیر باشد، این لایه پرتوهای فرابنفش (UV) ساطع شده از خورشید را دریافت و به پرتو های فرو سرخ تبدیل می کند.
در اوایل سال ۱۹۳۰، ترکیباتی به نام کلروفلوئوروکربن ها در آمریکا اختراع شدند و در صنعت و خانه مورد استفاده قرار گرفتند. این ترکیبات به استراتوسفر راه یافتند و عناصر کلر و برم موجود در آنها طی واکنش های شیمیایی موجب تخریب تدریجی لایهٔ ازون شدند. به ویژه، لایهٔ ازون بر فراز قطب جنوب به شدت کاهش یافته است. در اوایل سال ۱۹۷۰، پژوهشگران به بررسی اثر مواد شیمیایی مختلف روی لایهٔ اُزون شروع کردند؛ به ویژه سی اف سی ها که دارای کلر هستند.
اگر کلر از استخر های شنا، گیاهان صنعتی، نمک دریا و آتشفشان ها به استراتوسفر برسد، به آسانی با باران موجود در تروپوسفر ترکیب می شود؛ اما کلر هایی که در سی اف سی ها وجود دارند، به علت پایداری بسیار این ترکیبات، در آب باران حل نمی شوند و با گذشت زمان بسوی استراتوسفر حرکت می کنند و هیچ فرایند طبیعی نمی تواند مانع از این امر بشود.
این ترکیبات معمولاً از هوا سنگین تر هستند، ولی در فرایندی که حدود ۲ تا ۵ سال به طول می انجامد، به سمت بالا حرکت می کنند.
سطح ازون با تغییر فصل ها، وزش باد و تغییرات خورشید نیز تغییر می یابد. ۱۰ درصد ملکول های ازون هواکره در لایهٔ تروپوسفر قراردارند و بر خلاف ازون موجود در استراتوسفر، آلاینده به شمار می آیند.
در سال ۱۹۹۴، مجمع عمومی سازمان ملل موافقت خود را با تعیین روزی بعنوان روز حفاظت از لایهٔ ازون اعلام کرد. در نتیجه، ۱۶ سپتامبر به عنوان روز حفاظت از لایه ازون انتخاب شد. ۳۰ سال پس از امضای پیمان مونترال، تأیید شد که حفرهٔ لایهٔ ازون در حال ترمیم است. باتوجه به تأثیرات گاز های کاهش ازون، انتظار می رود تا اثرات شیمیایی این نوع گاز ها بین ۵۰ تا ۱۰۰ سال ادامه یابد.
در سال گذشته با شیوع پندمی کرونا (corona) به دلیل کاهش فعالیت انسان در پی شیوع ویروس کرونا و محدودیت های جهانی برای تولید مواد سمی، ترمیم لایه ازون رو به بهبود قرار دارد؛ همچنین لازم به ذکر است که بطور معمول هر شکاف یا سوراخ ایجاد شده روی سطح لایه ازون مدتی طولانی، مطابق با چند دهه را برای بهبود خود طی می کند.
از این رو میتوان گفت مشاهده ترمیم لایه ازون امری نادر و غیرمعمول است بودیم که بر اثر کاهش مصرف سوخت فسیلی و در نتیجه تولید گاز های گلخانه ای بوده است، ولی در چند ماه اخیر با توجه به برگشت وضعیت پاندمی به شرایط کنترل شده و فغالیت مشاغل و کارخانجات شاهد افزایش گاز های گلخانه ای و بزرگ شدن لایه ازون در قطب جنوب هستیم.
- 15
- 3
