به گزارش ایسنا به نقل از اسپیس، رصدخانه فضایی جدید سازمان ناسا با فناوری پیشرفته و دمای پایین، یک قدم به جمع آوری دانش جدید و جالب از کیهان نزدیک شده است.
تلسکوپ فضایی "جیمز وب" در تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و تاکنون زمان خود را در فضا صرف اجرای یک توالی پیچیده از مراحل استقرار برای باز شدن و رسیدن به پیکربندی نهایی خود صرف کرده است. بر اساس بیانیه ناسا، این تلسکوپ روز پنج شنبه ۶ ژانویه ۲۰۲۲، ساعاتی پس از استقرار آینه ثانویه خود، مرحله دیگری از این مراحل را در حدود ساعت ۸:۴۸ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی( ۱۷:۱۸ به وقت ایران) که استقرار رادیاتوری به نام "ADIR" بود، به انجام رساند.
این رادیاتور یک قطعه ۱.۲ متری در ۲.۴ متری است که به پشت "جیمز وب" متصل شده و با تسمه های فویل آلومینیومی به ابزار آن متصل می شود. به گفته ناسا، این رادیاتور با سلول های لانه زنبوری با سطحی فوق العاده سیاه پوشیده شده است که به این مکانیزم اجازه می دهد تا گرما را از ابزار رصدخانه دور کرده و به سمت فضا بفرستد.
طبق جدول زمانی ناسا برای مراحل استقرار "جیمز وب"، رادیاتور "ADIR" توسط چهار قفل در پیکربندی تلسکوپ قرار گرفت که سه قفل آن اندکی پس از پرتاب باز شدند و قفل نهایی طی فرآیند استقرار ۱۵ دقیقه ای این رادیاتور باز شد و این قطعه به آرایش نهایی خود رسید.
این رادیاتور یک قطعه کلیدی از فن آوری خنک کننده است که به رصدخانه امکان می دهد سیگنال های فروسرخ ضعیف را به خوبی دریافت کند. از آنجایی که نور فروسرخ با گرما همراه است، ابزار فروسرخ باید به شکل باورنکردنی سرد بمانند. رادیاتور "وب"، همراه با آفتابگیر بزرگ آن و قرارگیری این تلسکوپ در مداری که در سایه زمین و در سمت مخالف زمین از خورشید است، گرما را از ابزار حساس "جیمز وب" دور نگه می دارد.
همان طور که اشاره شد، استقرار "ADIR" یک روز پس از آن رخ می دهد که تیم عملیات" جیمز وب" با موفقیت آینه ثانویه آن را که روی ساختاری سه پایه مانند در مقابل آینه اصلی طلایی نگه داشته شده است، مستقر کرد.
اکنون مرحله کار بعدی، باز کردن دو پنل جانبی آینه اصلی است. آینه اولیه "جیمز وب" شامل ۱۸ بخش مجزا است، اما این آینه در حالت نهایی آن قدر بزرگ است که در موشکی که تلسکوپ را پرتاب کرد، جا نمی شد، بنابراین دو پنل جانبی سه بخشی در حالت تاخورده قرار گرفتند تا پس از پرتاب، در فضا باز شوند.
تیم عملیات" جیمز وب" یک روز را صرف باز کردن و بستن هر پنل جانبی خواهد کرد و با این روند انتظار میرود امروز جمعه ۷ ژانویه فرآیند استقرار پنل چپ آینه اصلی آغاز شود و روز شنبه ۸ ژانویه نیز پنل سمت راست مشتقر شود، اگرچه هر دو فرآیند می توانند در صورت صلاحدید تیم عملیات، به تعویق انداخت.
ناسا گفته است که پخش زنده ای از کنترل مأموریت استقرار بال آینه دوم را انجام خواهد داد و بعداز تکمیل این فرآیند، یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار خواهد کرد.
آینه اصلی ۶.۵ متری "وب" از ۱۸ بخش شش ضلعی تشکیل شده است که از یک بخش مرکزی و دو بخش جانبی کوچک تر تشکیل شده است. دو بخش جانبی آن پیش از پرتاب به سمت پشت آینه تا شده اند تا بتوان این آینه را درون کپسول محافظ موشک آریان ۵ قرار داد. راه اندازی آینه اصلی شامل باز کردن این دو بخش جانبی و محکم کردن آن ها سر جایشان است.
نام آینه دوم "وب" از آن جهت انتخاب شده است که این آینه دومین سطح پس از آینه اصلی است که نور در راه رسیدن به چهار جز علمی "وب" به آن برخورد می کند. این تلسکوپ به مطالعه جهان در نور فروسرخ خواهد پرداخت. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، این تلسکوپ با گذشت یک ماه از پرتاب به پیکربندی و مدار نهایی خود می رسد.
این تلسکوپ در نقطه لاگرانژ ۲ در مدار خورشید قرار خواهد گرفت و فاصله آن از زمین ۱.۵ میلیون کیلومتر خواهد بود. راه اندازی و نصب همه ی تجهیزات "وب" حدود ۶ ماه به طول می انجامد و بعداز آن باید منتظر دریافت اولین داده های آن باشیم.
"وب" به چهار ابزار علمی برای کمک به مشاهدات خود مجهز شده است. اینها شامل دوربین مادون قرمز نزدیک (NIRCam)، طیف نگار مادون قرمز نزدیک (NIRSpec)، ابزار مادون قرمز میانی( MIRI) و حسگر هدایت دقیق/تصویرگر مادون قرمز نزدیک و طیف نگار بدون شکاف (FGS- NIRISS) هستند. تلسکوپ فضایی جیمز وب حاصل تلاش مشترک ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا است.
ناسا با همکاري آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی کانادا، دهه هاست در حال کار بر روی این تلسکوپ است و بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای ساخت "جیمز وب" هزینه کرده است.
هدف اصلی این تلسکوپ، بررسی چگونگی شکل گیری و تکامل کهکشان ها پس از "مه بانگ" است و قصد دارد با نگاهی به اعماق کیهان تصاویری از اولین کهکشان هایی که تاکنون شکل گرفته اند، ثبت کند. دوربین های فروسرخ این تلسکوپ به قدری قدرتمند و دقیق هستند که می توانند حضور یک خر زنبور را از فاصله ۲۴۰ هزار مایلی (فاصله بین زمین و ماه) تشخیص دهند. "جیمز وب" همچنین به اخترشناسان کمک خواهد کرد تا اسرار جهان را درک کنند.
"جیمز وب" ۱۰۰ برابر قدرتمندتر از هابل است. همچنین وب از نور فروسرخ استفاده می کند و دارای طول موج هایی است که میتواند از میان ابرهای غباری نیز که ممکن است از دید هابلِ متکی به نور مرئی جا مانده باشد، گذر کند. وب باید عمیق تر از پیش کیهان را رصد کند و کهکشان هایی را که پس از مه بانگ شکل گرفتند، شناسایی کند. شناسایی این کهکشان ها به دلیل دور دست بودن و نور کم برای هابل چندان امکان پذیر نیست.
نمی توان گفت "وب" جایگزین "هابل" خواهد شد، چرا‌که "هابل" همچنان در حال رصد کیهان است و ناسا امیدوار است تا چند سال دیگر، احتمالا تا دهه ۲۰۳۰ نیز بتواند از آن استفاده کند. "هابل" یکی از بزرگترین و پرکاربردترین تلسکوپ ها به شمار می آید. "وب" اغلب به عنوان جانشین یا جایگزین هابل توصیف می شود، ولی به رغم تعداد انگشت شماری مشکل در طول این سالها، ابزارهای علمی" هابل" همچنان قوی هستند و این دو تلسکوپ بزرگ قرار است با هم (البته دور از یکدیگر) در فضا مشاهداتی را انجام دهند. "هابل" میتواند نورهای محدوده طول موج حدود ۲۰۰ نانومتر (nm) تا ۲.۴ میکرون را ببیند، در حالیکه برد "وب" از حدود ۶۰۰ نانومتر تا ۲۸ میکرون خواهد بود." جیمز وب" برخلاف "هابل" در مدار زمین قرار نمی گیرد، بلکه در مدار خورشید و در نقطه ی لاگرانژی دو در فاصله بین ۳۷۴ هزار تا ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت. نقاط لاگرانژی (Lagrangian points) پنج نقطه میان دو جسم بزرگ هستند که در آن نیروی جاذبه دو جسم همدیگر را خنثی می کند.
- 15
- 6
