شواهد جدید حاکی است که یکی دو قمر از ۲۷ قمر شناخته شده سیاره اورانوس ممکن است در بر دارنده اقیانوس های مایع در زیر سطح سنگی و یخی خود باشند که به دور اورانوس می چرخند.
به گزارش ایرنا از پایگاه خبری «ساینس الرت»، دو قمر موسوم به «میراندا» و «آریل» دو مظنون اصلی در خصوص پراکندن پلاسما در فضای پیرامون اورانوس هستند که این قمرها ممکن است صحنه فوران ستون های اقیانوسی باشند.
فضاپیمای «وویجر۲» تنها فضاپیمایی است که تا کنون از کنار سیاره اورانوس رد شده است و داده های به دست آمده از این ماموریت فضایی که در مسیر خود حدود ۴۰ سال پیش از کنار اورانوس عبور کرده است ، دلایل کافی برای دانشمندان ایجاد کرده تا یک ماموریت دیگر به سمت اورانوس ترتیب دهند.
« ایان کوهن» ستاره شناس از لابراتوار فیزیک کاربردی «جانز هاپکینز» می گوید: اکنون چند سال است که بر این نکته تاکید کرده ایم که سنجش ذرات پرانرژی و میدان الکترومغناطیسی نه تنها برای شناخت محیط فضا بلکه همچنین برای کمک به تحقیقات علوم سیارات حائز اهمیت است. این مساله حتی در مورد داده هایی که قدمتشان از عمر من بیشتر است نیز صادق است.
کوهن و تیم تحقیقاتی او یافته های خود را روز ۱۶ مارس در پنجاه و چهارمین کنفرانس علوم سیارت و قمری ارائه کرده اند که مقاله آن نیز به زودی انتشار خواهد یافت.
هنگامی که وویجر- ۲ در سال ۱۹۸۶ سفر خود از کنار سیاره اورانوس پرواز کرد، ابزار سنجش ذرات انرژی پایین آن داده های عجیبی را ثبت کرد:ذرات بارداری که به نظر می رسید در مناطق خاصی از میدان مغناطیسی (magnetosphere) اورانوس محبوس شده اند. آنها می بایست به سمت بیرون گسترش پیدا کرده باشند ولی محدود به منطقه استوایی اورانوس در نزدیکی مدارهای دو قمر «میراندا» و «آریل» باقی مانده بودند.
در آن زمان ، دانشمندان اعتقاد داشتند که این وضعیت عجیب حاکی از تزریق الکترون های پرانرژی از منبعی مانند یک خُردطوفان (substorm) در میدان مغناطیسی اورانوس است. اما کوهن و همکارانش با بررسی های دقیق تر دریافتند که این الکترون ها خصوصیات مورد انتظار از یک تزریق خردطوفان را نشان نمی دهد.
این موجب شد که احتمالات زيادي مطرح شود. زیرا اکنون دانشمندان به سر دایره اول برگشته و تلاش داشتند تا بفهمند که این الکترون ها از کجا آمده اند. یک نکته جالب برای دانشمندان همانا زاویه بُردار سرعت الکترون ها نسبت به میدان مغناطیسی بود.
به منظور حفظ این زاویه مشاهده شده توسط وویجر- ۲ یک منبع مداوم از الکترون ها مورد نیاز بوده است. یعنی منبعی که آنقدر قابل ملاحظه بوده باشد که بتواند بر پراکنده شدن ها و از دست رفتن های روی داده به علت امواج پلاسما در میدان مغناطیسی سیاره غلبه کرده باشد.
این تیم تحقیقاتی از طریق مدل سازی مشخص کرد که بدون وجود منبعی با چنین ماهیتی، در نقطه درست و در زاویه درست، زاویه توزیع الکترون ها تنها ظرف مدت چند ساعت یک شکل می شد.
این محققان با بررسی دقیق تر داده های وویجر- ۲ درصدد یافتن چنین منبعی بر آمد. مدل سازی آنها یک حداکثر( ماکزیمم) روشن و غیر قابل انکار را در فضای بین قمرهای میراندا و آریل نشان داد که حاکی از وجود یک منبع از یون های پرانرژی در آن منطقه بود.
در مورد اینکه چه چیزی ممکن است تولید کننده این یون ها بوده باشد، در ۳۷ سالی که از عبور وویجر- ۲ از اورانوس گذشته است، دانشمندان به پیشرفت هایی در این زمینه رسیده اند. وویجر۲ در فضای اطراف سیاره زحل نیز پدیده مشابهی ردیابی کرده بود که سال ها بعد کشف و مشخص شد توسط آب فشان های یخی (icy geysers) در یک قمر اقیانوسی با نام «انکلادوس» (Enceladus) تولید شده است و مشاهدات مشابه دیگری نیز به کشف قمر اقیانوسی «اروپا» (Europa) در پیرامون سیاره« مشتری» منجر شد.
به گفته کوهن، این امر نامعمولی نیست که سنجش های ذرات پرانرژی مقدمه ای بر کشف جهان های اقیانوسی باشد.
این که کدام قمر اورانوس منبع این پدیده و جهان اقیانوسی جدید است – قمر میراندا کوچکترین در میان پنج قمر بزرگ اورانوس یا آریل روشن ترین قمر این سیاره – در حال حاضر احتمال هر کدام ۵۰- ۵۰ است و ممکن است هر کدام از آنها یا حتی هر دوی آنها باشند. هر دوی این قمرها به تازگی علائمی از تجدیدسطح زمین شناختی نشان داده اند که میتواند مطابق با وجود فوران مواد مایع از درون آن ها باشد.
ولی تا کنون تنها یک مجموعه از داده ها (مربوط به ماموریت وویجر۲) در اختیار دانشمندان قرار دارد. دانشمندان علوم سیارات بطور فزاینده ای حامی اجرای یک ماموریت دیگر مختص بررسی اورانوس و احتمالا همراه با سیاره« نپتون» هستند. پدیده های عجیبی در دنیای این سیارات در انتظار دانشمندان و علاقمندان علوم فضایی است که وجود اقمار اقیانوسی تنها تزیینات روی کیک آن ها به شمار می رود.
اورانوس از سیارات موسوم به «غول گازی» منظومه خورشیدی است. غول گازی به سیاره های بزرگی گفته می شود که عمدتا از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده و به آن ها«ستاره های ناکام» هم گفته می شود. زیرا دارای عناصر بنیادین همانند ستاره ها هستند. در دهه ۱۹۹۰ میلادی مشخص شد که دو اورانوس (Uranus) و نپتون در واقع کلاس متمایزی از سیاره های بزرگ هستند که عمدتا از مواد سنگین و فرّار تشکیل شده اند که به این مواد اصطلاحا «یخ» گفته می شود.
- 16
- 6
