به گزارش ایسنا و به نقل از سیکر، تا خورشیدگرفتگی کاملی که قرار است ۲۱ اوت رخ دهد، تنها چند روز باقی مانده است. اخترشناسان اعلام کردند که جو خارجی خورشید هنگامی که پشت ماه قرار گرفته، به چه شکل خواهد بود.
خورشید یکی از ستارگان کهکشان راه شیری و تنها ستاره سامانه خورشیدی است که در مرکز آن جای دارد. میتوان گفت خورشید یک کُره کامل است که از پلاسمای داغ ساخته شده است و در میانه آن میدان مغناطیسی برقرار است.
این ستاره که قطری نزدیک به یک میلیون و ۳۹۲ هزار کیلومتر دارد، سرچشمه اصلی نور، انرژی، گرما و زندگی بر روی زمین است. قطر خورشید نزدیک به ۱۰۹ برابر قطر زمین و جرم آن ۳۳۰ هزار برابر جرم زمین است. به این ترتیب ۹۹٫۸۶ درصد جرم کل سامانه خورشیدی متعلق خورشید است.
انفجار نهایی یک ستاره سنگین را "ابرنواختر" مینامند ولی خورشید ما هیچگاه انفجاری این چنین را تجربه نخواهد کرد چرا که کمترین جرم مورد نیاز برای رخداد یک "ابرنواختر"، هشت برابر جرم خورشید ما است. از نظر شیمیایی سه چهارم جرم خورشید را هیدروژن و باقیمانده آن را بیشتر هلیم میسازد.
پس از هیدروژن و هلیم، عنصرهای سنگین از سازندگان دیگر خورشید اند که عبارتند از: اکسیژن، کربن، نئون، آهن و... . این عنصرها، سازندهٔ ۱.۶۹ درصد از جرم خورشید هستند که خود این مقدار ۵۶۲۵ برابر جرم زمین است.
خورشیدگرفتگی ۲۱ اوت در سراسر قاره آمریکا قابل مشاهده است و از "اورگان" تا "کارولینای شمالی" در امتداد و عرض ۱۱۳ کیلومتری به صورت کامل قابل رویت خواهد بود. رویتکنندگان در این مسیر قادر به تماشای کامل کسوف خواهند بود؛ زمانیکه ماه به طور کامل جلوی خورشید قرار میگیرد و سایهای بزرگ روی زمین میاندازد.
کسانی که خارج از این مسیر ۱۱۳ کیلومتری قرار دارند تنها شاهد یک خورشیدگرفتگی جزئی خواهند بود.
در طول این کسوف کامل، رصدکنندگان این شانس را دارند که جو خارجی درخشان خورشید که به "CORONA" (هاله) معروف است و به دلیل وجود میدان مغناطیسی فعال در خورشید پدید آمده را ببینند. فوارهها و جریانهای در حال وقوع در خورشید، در هاله خورشید نمایان میشوند، چرا که ماه بسیاری از نورهایی که از سطح خورشید ساطع میشود، میبلعد.
خورشید ستارهای فعال از دیدگاه مغناطیسی است. یک میدان مغناطیسی توانایی دارد که جهتش سال به سال اندکی تغییر میکند تا اینکه هر یازده سال وارونه میشود. میدان مغناطیسی خورشید دارای اثرهای بسیاری است که به مجموعه آنها فعالیت خورشیدی گفته میشود. از جمله آنها، لکههای خورشیدی بر سطح آن، "شرارههای خورشیدی" و دگرگونیها در بادهای خورشیدی است که باعث جابجایی ماده درون سامانه خورشید است.
فعالیتهای خورشید بر زمین هم اثر میگذارد. برای نمونه میتوان به "شفق قطبی زمین" که در ناحیههای نزدیک به قطب دیده میشود و یا دیدن شکست یا خرابی در موجهای رادیویی و توان الکتریکی اشاره کرد. گمان آن میرود که میدان مغناطیسی خورشید نقش مهمی در ساخت و کامل شدن سامانه خورشیدی داشته باشد. همچنین این فعالیتهای خورشیدی، ساختار بخش بیرونی هوای کره زمین را هم تغییر میدهند.
"کرونا " بیش از یک هاله درخشان نور است و به طرز باورنکردنی داغ است. به طوری که میتواند به دمای ۳.۴۹ میلیون درجه سلسیوس برسد و ساختار پیچیدهای دارد که توسط خطوط میدان مغناطیسی خورشید ایجاد شده است.
اخترشناسان در تاریخ ۲۵ ژوئیه با استفاده از اندازهگیریهای رصدخانه ملی آمریکا (NSO/NISP) توانستند شکل میدان مغناطیسی هالهای را که نشان دهنده یک جهت چرخش خورشید یا ۲۷.۲۷۵۳ روز زمینی است را قبل از کسوف کامل ۲۱ اوت مدلسازی کنند.
"گوردون پتری" اخترشناس "NSO" در بیانیهای اعلام کرد: از آنجایی که ما دقیقا یک چرخش خورشیدی از کسوف عقب هستیم، میتوانیم مشاهدات امروز خود را برای پیشبینی ساختار "کرونا" در بیست و یکم اوت به کار بگیریم. "کرونا" از الان تا لحظه وقوع کسوف زیاد تغییر نخواهد کرد، مگر آنکه خوش شانس باشیم و یک منطقه بزرگ فعال در خورشید به وجود بیاید.
وی افزود: ما انتظار داریم ساختارهای ضعیف و مستقیمی را که از قطبهای جنوبی و شمالی خورشید بیرون میآیند، ببینیم. اینها همان "شفقهای قطبی" هستند. همچنین قادریم حبابهای مواد درخشانتر که به استوا نزدیک هستند را ببینیم. اینها نیز در واقع همان "شرارههای خورشیدی" هستند.
خورشیدگرفتگی یا کسوف وقتی رخ میدهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه از دید قسمتهایی از کره زمین، قرص ماه روی قسمتی از قرص خورشید را بپوشاند.
این پدیده هنگامی رخ میدهد که زمین و ماه و خورشید به ترتیب در یک خط راست یا تقریبا در یک خط راست قرار بگیرند و این شرایط تنها در زمان مقارنه یا محاق ماه ممکن است برقرار گردد. گرفتگی کلی خورشید، یکی از منظرههای بسیار زیبای طبیعت است.
کسوف کامل نیز هنگامی رخ میدهد که اندازه ظاهری ماه از سطح زمین اندکی بزرگتر از اندازه ظاهری خورشید دیده شود. در این وضعیت، در مکانهایی از کره زمین که به خط واصل مرکز خورشید و مرکز ماه خیلی نزدیک هستند، تمام سطح خورشید توسط روی تاریک ماه پوشانده میشود.
در خورشیدگرفتگی کامل (کسوف کامل) زمین، ماه و خورشید در یک راستا قرار میگیرند، در این حالت کل قرص خورشید در پشت ماه پنهان میشود. سایه ماه فقط چند کیلومتر از سطح زمین را در بر میگیرد و به موازات حرکت ماه در مدار خود، یک مسیر طولانی منحنی شکل را روی زمین میپیماید. تنها کسانی میتوانند گرفتگی خورشید را ببینند که در جایی از این مسیر باریک و طولانی واقع باشند.
در هر نقطه، مدت گرفتگی کامل، بیشتر از دو تا پنج دقیقه طول نمیکشد. هرچه گرفتگی کامل نزدیکتر میشود، آسمان تاریکتر میشود و ستارگان بیشتری پدیدار میشوند. هنگامی که قرص خورشید کاملا پوشانده میشود، هاله سفید رنگ درخشانی در اطراف ماه میدرخشد.
این همان هاله یا "کرونا" یا اصطلاحا "تاج" است که بصورت هالهای از گازهای رقیق و داغ از خورشید جریان دارند. در کنار قرص سیاه ماه، حلقه باریک و سرخ رنگی از گازهای خورشید به چشم میخورد که "فامسپهر" نام دارد.
نسخه اصلی و کامل این مقاله در "Space.com" منتشر شده است.
- 19
- 2