در تاریخ ۳۰ مرداد ۹۶ برابر با ۲۱ آگوست ۲۰۱۷، ساکنین ایالات متحده آمریکا شاهد وقوع پدیده‌ی خورشیدگرفتگی کامل خواهند بود.
از سال ۱۹۱۸ تا کنون، سابقه نداشته که یک خورشیدگرفتگی کامل از سرتاسر ایالات متحده عبور کند؛ به همین دلیل، دانشمندان و مردم، این پدیده را «گرفتگی بزرگ آمریکایی» نام‌گذاری کرده‌اند و همگی برای رصد آن هیجان دارند.
طبق معمول، ناسا نیز از هیجان مردم استفاده کرده و یک سرگرمی جالب راه انداخته است؛ ناسا تصمیم گرفته که به پرسش‌های مردم پیرامون این پدیده‌ی نادر، پاسخ دهد. ناسا، چهارشنبه شب در بخش AMA (هر چیزی را از من بپرسید) وب‌سایت ردیت، یک بحث و تبادل علمی را راه‌اندازی کرد و از مردم خواست تا هر پرسشی که در مورد پدیده‌ی خورشیدگرفتگی کامل دارند، بپرسند و پاسخ خود را مستقیماً از دانشمندان ناسا دریافت کنند.
کاربران پرسش‌های علمی بسیار جالبی را مطرح کردند و دانشمندان ناسا نیز به طور کامل به آنها پاسخ دادند؛ اما برخی از پرسش‌ها با وجود سادگی، ذهن بسیاری را درگیر کرده بودند. در ادامه برخی از این پرسش‌ها را می‌خوانید.
آیا واقعاً من بینایی خود را از دست می‌دهم؟
همه‌ی ما معمولاً هیچ‌گاه مستقیماً به خورشید نگاه نمی‌کنیم؛ اما برخی از افراد هستند که هنوز هم در مورد عواقب نگاه مستقیم به خورشید، دچار شک و تردید هستند.
یکی از کاربران، گفته است که آیا در صورت نگاه مستقیم به خورشید در زمان گرفتگی، بینایی خود را از دست می‌دهد؟ جِی هِرمان، دانشمند اتمسفرشناس از ناسا، قاطعانه پاسخ مثبت داده و می‌گوید:
اگر این آزمایش را انجام دادید، حتماً با من تماس بگیرید. جدی می‌گویم، اصلاً این آزمایش را انجام ندهید. در زمان گرفتگی کامل، می‌توانید تا ۱.۵ دقیقه به صورت مستقیم به خورشید نگاه کنید؛ اما زمانی که ماه کنار می‌رود و ذره‌ای از نور خورشید مشخص می‌شود، هیچ‌گاه به آن نگاه نکنید. جدی می‌گویم، به هیچ عنوان به صورت مستقیم به آن نگاه نکنید.
ستاره‌شناسی به نام بیل کوک نیز به این پرسش، پاسخ داده است؛ زیرا خودش به دلیل مشاهده‌ی مستقیم خورشیدگرفتگی دچار آسیب چشمی شده است. وی در این خصوص می‌گوید:
شما می‌توانید بدون آن‌که دردی احساس کنید به چشمان خود آسیب بزنید. من این موضوع را به خوبی می‌دانم؛ زیرا خودم آن را تجربه کرده‌ام. در جریان خورشیدگرفتگی کامل سال ۱۹۷۹، من بدون آن‌که از چشمان خود در برابر نور خورشید محافظت کنم، به آن مستقیماً نگاه کردم و همین باعث شد که به شبکیه چشم من آسیب جدی وارد شود.
با توجه به این توضیحات، لازم است که به هنگام وقوع خورشیدگرفتگی، برای مشاهده‌ی این پدیده‌ی بسیار زیبا از محافظ چشم استفاده کنید.
آیا حیوانات بینایی خود را از دست می‌دهند؟ آیا آنها دچار ترس خواهند شد؟
یکی از کاربران، در مورد اسب‌های خود نگران است و امیدوار است که به صورت مستقیم به آسمان نگاه نکنند. وی پرسش خود را این‌گونه مطرح کرده است:
یک پرسش ساده و شاید بی معنی دارم. آیا حیوانات نیز در جریان وقوع خورشیدگرفتگی کامل دچار آسیب چشمی خواهند شد؟ آیا آنها نیز به دنبال نگاه کردن به آسمان هستند؟ من دو راس اسب دارم که دائما در مزرعه هستند و نمی‌خواهم که آنها آسیب ببینند.
بیل کوک از ناسا می‌گوید زمانی که در یک چراگاه به همراه تعداد زیادی اسب حضور داشته، پدیده‌ی خورشیدگرفتگی را تجربه کرده و اسب‌ها نیز بینایی خود را از دست نداده‌اند، فقط اندکی سردرگم شده‌اند.
بسیاری از مردم در پرسش‌های خود به حیوانات اشاره کرده‌اند و در مورد سلامت آنها هنگام خورشیدگرفتگی نگران بوده‌اند. این موضوع بسیار جالبی است و پژوهشگران نیز به مردم می‌گویند که به هنگام خورشیدگرفتگی، رفتار حیوانات را به دقت بررسی کنند؛ زیرا خورشیدگرفتگی کامل، پدیده‌ای نادر است و فرصتی اندک را برای مطالعه روی رفتار حیوانات فراهم می‌کند.
اگر هوا ابری باشد چه می‌شود؟
تماشای خورشیدگرفتگی نیز همانند هر پدیده‌ی سماوی دیگری، نیازمند آسمانی پاک است. بدترین اتفاقی که ممکن است در جریان خورشیدگرفتگی رخ دهد، وجود پوشش‌هایی از ابر در آسمان است. با وجود اینکه دسترسی مستقیم به دانشمندان ناسا اتفاقی نادر است؛ اما برخی از کاربران ردیت فقط گزارش آب و هوا را از آنها می‌خواستند.
با توجه به گفته‌های بیل کوک، اگر در هنگام وقوع خورشیدگرفتگی شما در مکانی باشید که پوشش‌هایی از ابر در آسمان باشد، بازهم می‌توانید چیزهایی را تجربه کنید. وی در این خصوص می‌گوید:
اگر شما در مسیر خورشیدگرفتگی کامل قرار داشته باشید، مشاهده می‌کنید که به هنگام وقوع این پدیده، همه‌جا همچون شب تاریک خواهد شد؛ اما این تاریکی کمی تفاوت داشته و عجیب‌تر به نظر می‌رسد.
اگر نتوانم آن را مشاهده کنم، چه تجربه‌ای را از دست داده‌ام؟
یکی از کاربران قصد ندارد که به همراه خانواده به اورِگان که در مسیر خورشیدگرفتگی کامل قرار دارد سفر کند و می‌خواهد بداند که اگر سفر نکند و موفق به مشاهده‌ی خورشیدگرفتگی کامل نشود، چه تجربه‌ای را از دست می‌دهد.
نوح پترو، زمین‌شناس ناسا، با پاسخی که به این پرسش داده، سعی کرده که آنها را به انجام این سفر متقاعد کند:
شما واقعاً تجربه‌ای خارق‌العاده و بی‌نظیر را از دست خواهید داد. خورشیدگرفتگی‌های کامل، پدیده‌های بسیار نادری هستند؛ بنابراین اگر شما توانایی دیدن آنها را داشته باشید و این کار را انجام ندهید، شاید هرگز فرصتی برای رصد یک خورشیدگرفتگی کامل دیگر نداشته باشید. خورشیدگرفتگی بعدی، در سال ۲۰۲۴ در ایالات متحده رخ می‌دهد؛ اما این‌بار در اورِگان نمی‌توان آن را مشاهده کرد.
چه زمانی برای آخرین‌بار خورشیدگرفتگی کامل رخ می‌دهد؟
از زمانی که انسان‌ها تمدن خود را در سرتاسر این سیاره گسترش دادند، ما شاهد گزارش‌هایی از خورشیدگرفتگی کامل بوده‌ایم و اولین گزارش از وقوع خورشیدگرفتگی کامل نیز در سال ۳۴۰۰ پیش از میلاد مسیح به ثبت رسیده است. متأسفانه این پدیده‌ی سماوی بسیار زیبا، تا ابد دوام نمی‌آورد و بالاخره از یک روزی به بعد، هیچ‌گاه خورشیدگرفتگی کامل رخ نخواهد داد. بسیاری از کاربران ردیت از این موضوع آگاه هستند؛ اما می‌خواهند بدانند که آخرین خورشیدگرفتگی کامل، دقیقاً چه زمانی رخ می‌دهد.
میتزی آدامز، دانشمند خورشیدشناس ناسا می‌گوید:
خوشبختانه به نظر می‌رسد که ما برای تجربه‌ی خورشیدگرفتگی‌های کامل، فرصت کافی داریم. چیزی در حدود ۶۰۰ میلیون سال دیگر، زمین برای آخرین‌بار شاهد خورشیدگرفتگی کامل خواهد بود.
آیا من می‌توانم از این پدیده برای متقاعد کردن دوست زمین تخت‌گرای خود استفاده کنم؟
یکی از کاربران ردیت می‌خواهد بداند که آیا در جریان وقوع این پدیده، شواهدی وجود دارند که بتوانند افراد زمین تخت‌گرا را متقاعد کنند که زمین تخت نبوده و کروی است. افراد زمین تخت‌گرا بر این باورند که تمامی تصاویری که از فضا تهیه شده‌اند و زمین را کروی نشان می‌دهند، ساختگی و دروغ هستند.
جِی هرمان به این پرسش، پاسخی طعنه‌دار داده است؛
البته که زمین تخت است؛ زیرا اگر تخت نبود شما از روی آن سقوط می‌کردید. ما در حال کار روی یک مشکل هستیم و آن هم این است که اگر زمین تخت است، آن‌گاه خورشید هر روز کجا می‌رود؟
همان‌طوری که بیل کوک نیز اشاره می‌کند، شما نمی‌توانید با فرد زمین تخت‌گرایی که به تصاویر زمین از فضا باور ندارد، کار خاصی کنید.
یکی از کاربران نیز از ناسا بابت تمام تلاش‌هایی که در جهت پیشرفت علم و دانش بشریت انجام می‌دهد تشکر کرده است:
من می‌خواهم از شما و تمام همکارانتان تشکر کنم تا مطمئن شوم این مسابقه‌ی بشریت برای یادگیری و اکتشاف هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود. شما دانشمندان باید سوپراستارهای واقعی باشید.
نظر شما در مورد پرسش‌های مطرح شده چیست؟ آیا پرسش شما نیز میان آنها است؟
اهورا کیانی
- 12
- 2
