رصد سیاه چاله‌ای که ۱ سال غیب شده بود

اخترشناسان از رصد یک سیاه چاله که ظرف یک سال غیب و دوباره ظاهر شد، در شگفتی فرو رفته اند.

به گزارش ایسنا به نقل از نیو اطلس، سیاهچاله ها بر خلاف نامشان اکثراً در آسمان بسیار درخشان دیده میشوند که این به علت حلقه داغ و درخشان متشکل از گرد و غبار و گاز موسوم به " تاج" (Corona) است که آن ها را احاطه کرده است.

اینک اخترشناسان با کمال تعجب شاهد ناپدید شدن تاج یک سیاهچاله هستند که ناگهان ناپدید شد و میزان عجیب و غریب بودن این اتفاق چند ماه بعد با ظاهر شدن دوباره این تاج بیشتر شد.

این سیاه چاله یک ابرسیاه چاله هیولا است که در مرکز یک کهکشان در فاصله ۱۰۰ میلیون سال نوری از ما قرار دارد و بسیار خاص است، چرا که متعلق به طبقه ای به اسم "هسته های فعال کهکشانی" (AGN) است که بنظر میرسد درخشش فوق العاده آن ها به علت بلعیدن مداوم مواد اطراف توسط آن ها است.

ماجرا از مارس ۲۰۱۸ شروع شد، زمانی که یک هسته فعال کهکشانی با اسم "۱ES ۱۹۲۷+ ۶۵۴" بطور ناگهانی شعله‌ور شد و ۴۰ بار درخشان تر از حد معمول خود درخشید. تلسکوپ "ASSASN" این تلألو را مشاهده کرد که اخترشناسان را واداشت تا تلسکوپ های دیگر را به سمت آن نشانه بروند.

دانشمندان در حالیکه آنرا با طیف های اشعه ایکس، نور مرئی و ماوراء بنفش مشاهده می کردند، ناگهان دریافتند که در کمال تعجب درخشندگی آن در حال کاهش است و میزان روشنایی آن با ضریب ۱۰ هزار کاهش می یابد تا این که به جایی رسید که دیگر به هیچ وجه قابل تشخیص نبود. دانشمندان تا به حال هرگز شاهد چنین شعله وری سریعی نبودند.

"ارین کارا" سرپرست این تحقیق می گوید:ما انتظار داریم که تغییر درخشندگی در این حد، در بازه های زمانی هزاران تا میلیون ها سال رخ دهد. ولی در این جرم، ما شاهد آن هستیم که درخشندگی آن طی یک سال ۱۰ هزار بار کم تر شد و حتی در هشت ساعت با ضریب ۱۰۰ تغییر کرد که تا به حال چنین چیزی دیده نشده بود و کاملا ناشناخته است و ذهن را مشغول می کند.

ولی این پایان ماجرا نبود، چرا‌که چند ماه بعد، نور این سیاه چاله مجدداً شکوفا شد و تقریبا به درخشش اصلی خود بازگشت که باز هم چنین رویدادی تا به حال دیده نشده بود.

اخترشناسان بر این باورند که تاج سیاه چاله که منبع نور است، بطور جدّي دچار اختلال شده و حتی امکان دارد نابود شده باشد. این فرضیه افت و بازگشت نور آنرا توجیه می کند، زیرا دیسک سیاه چاله میتواند بعداً خودش را اصلاح کند و دوباره مورد مصرف سیاه چاله قرار بگیرد.

حتی اگر این چنین باشد، چه نوع فاجعه ای میتواند چنین تخریبی ایجاد کند؟ یکی از فرضیه هایی که پژوهشگران مطرح کردند این بود که یک ستاره بسیار به سیاه چاله نزدیک شده و توسط آن از هم گسیخته است و شعله‌ور شدن و درخشندگی اولیه میتواند در اثر تخریب ستاره ایجاد شده باشد و شدت آن واقعه میتواند مواد را از تاج بیرون بیاورد تا داخل سیاه چاله فرو رود. سپس با گذشت زمان، بیشتر آن ساخته شده و در نهایت هسته فعال کهکشانی را تغذیه کرده و به آن اجازه داده تا بار دیگر روشن شود.

"کارا" می گوید: بنظر میرسد این اولین باری است که می بینیم تاج سیاه چاله ناپدید می شود، ولی بعد از آن خود را بازسازی می کند و ما این را در زمان واقعی مشاهده می کنیم. این رویداد در درجه اول برای درک چگونگی داغ شدن و تغذیه تاج سیاه چاله بسیار مهم خواهد بود.

اخترشناسان هم چنان به این جرم کیهانی توجه دارند، چرا که ممکن است کار دیگری که بطور معمول امکان پذیر نیست و تا به حال دیده نشده، انجام دهد.

این تحقیق در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.