قدیمی ترین عناصر جامد موجود در منظومه شمسی، عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" (CAI) هستند که این عناصر نیز قطرات فلزی کوچکی هستند که سال ها پس از تشکیل در درون شهاب سنگ ها قرار گرفته اند. سن عناصر مذکور با سن منظومه شمسی در نظر گرفته می شوند اما این موضوع که دقیقاً آنها با کدام گروه از ستارگان مطابقت دارند، مشخص نیست.
به گزارش ایسنا به نقل از تک اکسپلوریست، محققان آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور (Lawrence Livermore National Laboratory) مشهور به LLNL آمریکا در مطالعه اخیرشان با بررسی ایزوتوپ های عنصر مولیبدن (molybdenum، نماد:Mo) موجود در شهاب سنگ ها، اظهار کردند که خورشید و منظومه شمسی ما طی یک مدت زمان کوتاه ۲۰۰ هزار ساله تشکیل شده اند.
با مشاهده سایر سیستم های ستاره ای که از نظر شکل گیری مشابه سیستم منظومه شمسی ما هستند و با انجام اندازه گیری های دقیق محققان گفتند که احتمالاً حدود ۱- ۲ میلیون سال طول میکشد تا یک ابر از هم پاشیده شود و یک ستاره متولد شود. این نخستین مطالعه ای است که طی آن محققان اعداد مربوط به منظومه شمسی (Solar System) ما را ارائه می دهند.
"گرگ برنکا" (Greg Brennecka) کیهان شیمیدان آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور و نویسنده اصلی این مطالعه گفت:نتایج این مطالعه نشان می دهد این فروپاشی که منجر به شکل شکل گیری منظومه شمسی شده، خیلی سریع و در کمتر از ۲۰۰ هزار سال اتفاق افتاده است. اگر بخواهیم این زمان را بر اساس طول عمر انسان مقایسه کنیم باید شکل گیری منظومه شمسی با بارداری یک خانم در عرض ۱۲ ساعت (به جای ۹ ماه) مقایسه شود که این امر نشان دهنده سریع بودن این روند است.
اندازه اجزای عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" در یک محیط با درجه حرارت بالا (بیش از ۱۳۰۰ کلوین)، احتمالاً در نزدیکی خورشید جوان از میکرومتر تا سانتیمتر متغیر بوده است. سپس این عناصر به خارج از آن محیط و به منطقه ای که شهاب سنگ (Meteorite) های کندریت کربن دار تشکیل شده است و مکانی که امروزه این عناصر در آن جا یافت شده اند منتقل شده اند. اکثر عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" ۴.۵۶۷ میلیارد سال پیش و در بازه زمانی ۴۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ساله تشکیل شده اند.
در این مطالعه دانشمندان مقدار ایزوتوپ مولیبدن( Mo) و عناصر کمیاب انواع عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" (CAI) گرفته شده از شهاب سنگ های کندریت کربن دار از جمله " آلنده" (Allende) که بزرگترین کندریت کربن دار موجود در زمین است را اندازه‌گیری کردند. آن ها دریافتند که ترکیبات ایزوتوپی مولیبدن از عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" (CAI)، طیف وسیعی از مواد را که در قرص پیش سیاره ای قرار گرفته اند، می پوشانند و این اجزا احتمالاً در بازه زمانی فروپاشی ابر شکل گرفته اند.
از آنجا که مدت زمان برافزایش ستارگان (۱- ۲ میلیون سال) بسیار بیشتر از تشکیل عناصر" غنی از کلسیم- آلومینیوم" است، پژوهشگران توانستند تشخیص دهند که تشکیل کدامیک از عناصر "غنی از کلسیم- آلومینیوم" یک مرحله نجومی را در شکل گیری منظومه شمسی ثبت کرده است و در نهایت هم توانستند دریابند آن موادی که منظومه شمسی را ایجاد کرده اند با چه سرعتی رشد کرده اند.
در اختر فیزیک واژه برافزایش (Accretion) حداقل در مورد دو فرایند مختلف به کار رفته است. نخستین و معمول ترین کاربرد برافزایش به فرایند رشد اجسام پرجرم از طریق جذب گرانشی مادهٔ بیشتر- معمولاً گازی شکل- در یک قرص برافزایشی اشاره دارد.
وجود قرص های برافزایشی در اطراف ستاره های کوچک یا بقایای ستاره ای در ستارگان دوتایی و همچنین اطراف سیاهچاله هایی که در مرکز کهکشان های مارپیچی قرار دارند، بسیار معمول است. در کنار این کاربرد در نظریه سحابی، برافزایش به برخورد و چسبیدن الکترواستاتیک ذرات میکروسکوپی غبار و یخ سرد شده در قرص های پیش سیاره ای یا سیستم های پیش سیاره ای غول های گازی، اشاره دارد که در نهایت به پیدایش سیاره های خرد منجر می شود که ذرات کوچک و سیارات خرد دیگر را جذب می کنند.
- 11
- 2
