کشف پنی سیلین:
الکساندر فلمینگ را بیشتر به عنوان کاشف آنتی بیوتیک پنی سیلین می شناسند، این باکتریشناس اسکاتلندی در ۶ آگوست ۱۸۸۱ در مزرعه لوچفیلد در نزدیکی دارول ایرشایر واقع در جنوب غربی اسکاتلند به دنیا آمد. پدر و مادر او کشاورز بودند و با توجه به سبک زندگی و دوران کودکی که پشت سر گذاشته است از او یک دانشمند تیپیکال ساخته شده است زیرا توانایی او برای مشاهده و درک جهان طبیعی در سنین پایین افزایش یافت و الکساندر را به یک نابغه در ابتکارات فنی و مشاهدات خلاقانه تبدیل کرد. همانند بسیاری از دانشمندان و محققان کودکی سختی را پشت سر گذاشته است.
الکساندر در هفت سالگی پدر خود را از دست داد و مادرش عهده دار بزرگ کردن و چهار خواهر و برادر دیگر شد. زمانی که به سن نوجوانی رسید برای ادامه تحصیل خود به یک مدرسه در لندن همراه برادرش راهی شد و همزمان برای گذران زندگی و هزینه های زندگی اش در یک شرکت کشتیرانی کار می کرد.
زمانی که وارد دانشگاه شد قصد داشت در رشته جراحی ادامه دهد اما پیشنهاد کار در یک آزمایشگاه او را تا آخر عمر در این مکان پایبند کرد.
جنگ جهانی اول؛ نقطه ای پرتاب:
می توان گفت حضور الکساندر فلمینگ در جنگ جهانی اول به عنوان یک پزشک نظامی؛ ایشان را برای کشف پنی سیلین تشویق کرد. او مسئول مداوا و التام بخشیدن به زخم های سربازان زخمی در حین جنگ بود، این زخم ها دچار عفونت می شدند به همین دلیل یکی از دغدغه های این پزشک مسئول زخم های عفونی بود، این دغدغه به مرور زمان رنگ بیشتری به خود گرفت زیرا در آن زمان مواد ضدعفونی کننده به جای اینکه عفونت را بهبود دهند بیشتر خود سلول های بدن را تخریب می کردند. همین عامل سبب شد او به دنبال ماده برود که بتواند عفونت زخم ها را برطرف کند و البته سلول و بافت های بدن را بدون آسیب بگذارد.
لیزوزیم؛ مقدمه کشف پنی سیلین:
شاید بتوان مقدمه کشف پنی سیلین را به یکی از نخستین کشف های فلمینگ نسبت داد؛ و آن کشف ماده ای به نام لیزوزیم بود که در حین کار روی عفونت زخم ها کشف شد. این آنزیم در مخاط و اشک وجود دارد اما مشکلی که سد راه بود تاثیر این ماده بر برخی میکروب ها بود، به طوری که برخی را تخریب کرده و در برابر برخی که به انسان آسیب میرساند بدون تاثیر خاصی بود.
همین عامل سبب شد که در سال ۱۹۲۳ الکساندر فلمینگ به جایگاهی مهم و شناخته شده به عنوان یک باکتریشناس دست پیدا کند، اما باید اشاره کرد کشف پنی سیلین در سال ۱۹۲۸ توانست انقلابی عظیم در صنعت داروسازی ایجاد کند و او را در طول تاریخ به شهرتی غیرقابل انکار رساند.
کشف پنی سیلین:
همانطور که اشاره شد کشف این معجزه دارویی در سال ۱۹۲۸ اتفاق افتاد. زمانی که او ظرف کشت باکتری های استافیلوکوک را در معرض هوا قرار داد؛ کپک هایی را مشاهده کرد که در برخی قسمت ها ایجاد شده اند و دقیقا در همان قسمت هایی که کپک دیده می شود؛ باکتری از بین رفته است.
در همین حین او متوجه شد که کپک دارای پادزهری است که توانایی از بین بردن باکتری های استافیلوک را دارد. او با خود اندیشید که همین پادزهر توانایی از نجات دادن بسیاری از انسان ها را در برابر بسیاری از بیماری های کشنده دارد. اسم ماده کشف شده پنی سیلیوم نوتانیوم گذاشته شد، اما باید اشاره کرد تا ۱۰ سال بعد راهی برای استخراج این ماده و پالایش آن کشف نشد.
جداسازی پنی سیلین:
بعد از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ الکساندر فلمینگ به همراه هاوارد والتر فلوری؛ آسیبشناس استرالیایی و ارنست بوریس زین، بیوشیمی دان اهل انگلیس نوانستند راهی را برای جداسازی و تصفیه پنیسیلین پیدا کنند. در نتیجه استفاده از این داروی شفابخش در سراسر دنیا گسترش پیدا کرد و جایزه مشترک نوبل فیزیولوژی و پزشکی را برای این دانشمندان به ارمغان آورد، البته باید اشاره کرد متاسفانه؛ بحث بر روی اینکه چه کسی باید بیشترین اعتبار را برای پنی سیلین کسب کند روابط سه دانشمند را تیره کرد.
تولید و تجاریسازی این دارو ، توانست نقشی مهم در نجات جان زخمی های ناشی از جنگ ایفاء نماید. این اقدام ارزنده، موجب شد تا میلیون ها نفر از مردم و سربازان درگیر در جنگ از چنگال بیماریهای عفونی رها شوند و جان دوباره ای بگیرند.
احترام نسل بشر به الکساندر فلمینگ نه تنها به کشف پنی سیلین و نجات جان میلیونها بیمار مربوط است، بلکه به تلاش هایی که این دانشمند در جهت اطمینان از قرار گرفتن این دارو در تاریخ مناسب به دست تمام مردم جهان هم مربوط می شود. همین عامل سبب شد که فلمینگ جایگاهی ارزشمند و مهم در بین مخترعین و نوآوران، علیالخصوص در حوزه پزشکی به دست آورد.
با وجودی که اختراع این دارو و همچنین دسترسی به مجوز بهره برداری از آن می توانست از فلمینگ فردی فوق العاده ثروتمند بسازد اما برای این دانشمند دانستن اینکه این دارو می تواند بر بسیاری از بیماری ها مانند؛ سیفلیس، گانگرن و سل درمانی موثر باشد و باعث غلبه بر آنها شود، ارزشی بیشتر از مادیات داشت.
بعد از کشف پنی سیلین:
در سال ۱۹۴۶ یعنی بعد از کشف پنی سیلین الکساندر فلمینگ به عنوان مدیر بخش تلقیح سنت مری به جای استاد خود رایت قرار گرفت به همین دلیل نام موسسه به رایت فلمینگ تغییر پیدا کرد. در همان اسل با وجود موفقیتی که به دست آورده بود همسر خود را از دست داد، اما در سال ۱۹۵۳ یعنی دو سال قبل از مرگ خود با آمالیا کوتسوریس_وورکا؛ میکروبیولوژیست یونانی مجددا ازدواج کرد.
در ابتدای تدریس فلمینگ مدرسی خجالتی و مردی فقیر بود، اما در دهه آخر زندگی خود به طلف کشف پنی سیلین به عنوان سفیر جهانی در پیشرفت علوم مختلف و علم پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفت و به عنوان شناخته شده ترین دانشمندان جهان نام برده شد.
اکساندر فلمینگ در ۱۱ مارس ۱۹۵۵ در لندن از دنیا رفت و جهان از ادامه وجود چنین دانشمندی بی نصیب شد.
مقالات و افتخارات الکساندر فلمینگ:
این دانشمند بزرگ مقالات بسیاری درمورد باکتریشناسی، شیمیدرمانی و ایمنیشناسی منتشر کرده است، و به دنبال فعالیتها و دستاوردهایش در سال ۱۹۴۴ موفق به دریافت نشان شوالیه و نامیده شدنش بهعنوان "سِر الکساندر فلمینگ" شد.
در سال ۱۹۹۹ نام الکساندر فلمینگ نام الکساندر فلمینگ در میان فهرست ۱۰۰ فرد مهم قرن بیستم در مجله تایمز برده شد و نام او در بین مهمترین افراد اسکاتلندی تاریخ پس از نام رابرت برنز و ویلیام والاس عنوان شد.
شوک منجر به مرگ در اثر پنی سیلین:
در کنار تمام خصوصایت خوبی که پنی سیلین در درمان و بهبود سریع به خود اختصاص داده است؛ یک ویژگی منفی هم به چشم می خورد که سبب شده پزشکان در چندسال گذشته کمتر از قبل برای درمان بیماران خود استفاده کنند.
پنی سیلین هم مانند سایر داروهای هم ردیف خود در دسته آنتی بیوتیک ها قرار می گیرد، به همین دلیل بسیاری از کارشناسان معتقد هستند تقریبا تمامی آنها می توانند حساسیت تزریقی از خود نشان دهند و پنی سیلین هم از این قاعده مستثنی نیست.
از مهمترین این حساسیت تزریقی می توان به شوک آنافیلاکسی اشاره کرد. با وجودی که حساسیت به این داروی مهم یک در صدهزار نفر تخمین زده شده است اما باز هم می تواند به دلیل واکنش حساسیتی خطرناک باشد، به همین دلیل در تجویز آن باید موارد احتیاط در نظر گرفته شوند.
پزشکی درباره پنی سیلین اینگونه عنوان می کند: بسیاری از افراد گمان می کنند با انجام تست پیش از تزریق این دارو می توان به آلرژیک بودن یا نبودن آن برای بیماران مطمئن شد اما در میان باید توجه کرد که روش های تست این دارو هم یک روش منسوخ شده محسوب می شوند، زیرا اگر فردی به این دارو حساسیت داشته باشد با همان مقدار کم در حین تست هم می تواند به عوارض آن دچار شود.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 19
- 3