موشک‌های هایپرسونیک جایگزین موشک‌های بالستیک

به گزارش همشهری آنلاین، «همه‌چیز در چشم به‌هم‌زدنی اتفاق افتاد. مثل این بود که شهابی سهمگین به ناگاه بالای سرتان ظاهر شده باشد. هیچ‌کدام‌ از رادارهای دفاع هوایی ردی از موشک نگرفته بودند، تنها در آخرین ثانیه‌ها بود که موشک درحالی‌که شیرجه‌ی پایانی خود را شروع می‌کرد.

در آسمان آبی بالای سرمان رخ نشان داد. موشک کوچک با سرعتی باورنکردنی به زمین خورد، حتی پیش از انتشار درخشش کور‌کننده‌ی انفجار، زمین زیر پایمان موج برداشته بود»؛ این سناریوی ترسناک آینده‌ای است که در آن ممکن است موشک‌های جدید ابرصوتی دوربرد جای موشک‌های بالستیک امروزی را گرفته باشند.

همین چند وقت پیش بود که خبر رسید چین و روسیه در حال ‌توسعه‌ی نسل جدیدی از موشک‌های هایپرسونیک (ماورای صوتی) هستند.

آمریکایی‌ها هم گفتند که حتما موشک ماورای‌صوتی خودشان را خواهند ساخت؛ تسلیحاتی نوظهور که برای همیشه می‌توانند چهره‌ی کنونی جنگ‌هایمان را تغییر دهند.

موشک‌هایی با برد و سرعت سرسام‌آور موشک‌های بالستیک، اما با دقت مثال‌زدنی موشک‌های کروز که می‌توانند موجب انقراض موشک‌های بالستیک و کروز امروزی شوند.

ایده‌ی موشک‌های ماورای‌صوت یا هایپرسونیک به‌خودی‌خود چیز جدیدی نیست، در واقع از نیم‌قرن پیش ایده‌ی چنین سلاحی وجود داشت، با این‌ حال تا امروز به خاطر محدودیت‌های تکنولوژی و سرمایه‌گذاری به ‌جایی نرسیده بود.

اما حالا به نظر می‌رسد که باید به‌زودی شاهد ظهور نسل جدیدی از تسلیحات تاکتیکی باشیم؛ تسلیحاتی که می‌توانند به دوران موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و بمب‌افکن‌های پنهانکار اتمی پایان دهند. اما همه‌ی این‌ها چگونه ممکن است؟‌

موشک‌های ماورای‌صوتی یا هایپرسونیک طراحی ‌شده‌اند تا به سلطه‌ی قدیمی موشک‌های بالستیک برای همیشه پایان دهند.

همان‌گونه که اشاره کردیم این موشک‌ها قرار است سرعت سرسام‌آور موشک بالستیک را با دقت و مانورپذیری موشک‌های کروز ترکیب کنند.

موشک‌هایی با سرعتی بین پنج تا ۲۵هزار کیلومتر در ساعت که به‌راحتی خواهند توانست هر نقطه‌ای از دنیا را هدف قرار دهند. این تسلیحات نوظهور فعلا دو نوع اصلی دارند.

نوع اول

گلایدر هایپرسونیک یا اختصارا HGV خوانده‌ می‌شود و نوع دوم موشک‌های کروز هایپرسونیک (اختصارا HCM) هستند. گلایدر ماورای‌صوتی یا هایپرسونیک (که نمونه‌های بارز آن پروژه‌ی فالکن ایالات‌متحده‌ی آمریکا و WU-14 چین هستند) در حقیقت نوعی هواگرد بدون موتور است که برای رسیدن به ارتفاعی بین چهل تا صدکیلومتری اتمسفر طراحی ‌شده است. 

خود گلایدر به‌وسیله‌ی یک موشک قاره‌پیما پرتاب می‌شود و پس از رها شدن در لبه‌ی جو، به‌سوی هدف خود راهی می‌شود. به‌این‌ترتیب می‌توان تا آخرین لحظات پرواز گلایدر و پیش از شیرجه به‌سوی هدف، هدف نهایی آن را محرمانه نگاه داشت.

وقتی‌که موشک به نزدیکی هدف خود رسید، ممکن است همانند موشک‌های کروز، مانوری احترازی را برای اجتناب از پدافند هوایی انجام دهد و درنهایت خود را به نقطه‌ی هدف بکوبد. انتظار می‌رود که چنین موشکی سرعتی بین هشت تا ۲۰ ماخ داشته باشد.

نوع دوم

نوع دوم یعنی موشک‌های کروز ماورای‌صوتی که نمونه‌ي مشهور آن طرح آزمایشی ایکس-۵۱ شرکت «بویینگ» بود، از یک بوستر سوخت جامد برای شتاب‌گیری تا سرعت چهار ماخ کمک می‌گیرند.

وقتی‌که موشک به‌سرعت ماورای‌صوت (فراتر از پنج ماخ) رسید، بوستر از موشک جدا می‌شود و موتور اسکرمجت (نوعی موتور جت که در سرعت‌های ماورای‌صوتی کار می‌کند) موشک به کار می‌افتد.

به‌این‌ترتیب درون جو، موشک به‌سرعت کروز ماورای‌صوتی مشخصی می‌رسد که بیشتر طول پرواز با همین سرعت سپری می‌شود.

این نوع موشک ماورای‌صوتی در ارتفاعی به‌مراتب بالاتر از هواپیماها پرواز می‌کند، اما همچنان ارتفاع پرواز آن از ارتفاع پرواز گلایدرهای ماورای‌صوتی یا موشک‌های بالستیک کمتر است، چون برای پرواز و استفاده از موتورهای اسکرمجت خود همچنان به هوا نیاز دارد.

با این‌ حال همانند گلایدرهای ماورای‌صوت، این موشک‌ها هم در هنگام رسیدن به محدوده‌ی هدف درگیر مانور احتیاطی برای احتراز از پدافند هوایی می‌شوند و پس از ارتفاع گرفتن اولیه به‌سوی هدف خود شیرجه می‌روند.

ارتفاع پرواز این موشک‌ها هم از ده‌ها کیلومتر تا صدکیلومتری جو را شامل می‌شود.

ویژگی مهم دیگر این موشک‌های کروز ماورای‌صوتی این است آن‌ها می‌توانند هم کلاهک هسته‌ای و هم کلاهک متعارف را با خود حمل کنند و به‌این‌ترتیب برخلاف موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، تسلیحاتی اختصاصا استراتژیک نیستند.

تفاوت با موشک‌های بالستیک

تفاوت مهم موشک‌های ماورای‌صوتی با موشک‌های بالستیک در این است که موشک‌های بالستیک با وجود سرعت مشابه، در ارتفاعی به‌مراتب بالاتر از آن‌ها پرواز می‌کنند.

به‌علاوه موشک‌های بالستیک مسیر دوار مشخصی را می‌پیمایند و در طول آن چندان دچار تغییر مسیر نمی‌شوند و این یعنی مسیر حرکت و هدف آن‌ها بسیار قابل پیش‌بینی است.

علاوه بر این، چون موشک‌های بالستیک در ارتفاع بالاتری پرواز می‌کنند، راحت‌تر هم با سیستم‌های دفاع ضدموشکی شناسایی می‌شوند.

ضمن آن‌که موتور راکتی این موشک‌ها هنگام پرتاب دود و آتش قابل‌توجهی از خود منتشر می‌کنند که به‌راحتی به‌وسیله‌ی ماهواره‌ها قابل‌شناسایی هستند.

این در حالی است که موشک‌های هایپرسونیک عملا چنین مشکلاتی ندارند و همین موضوع موجب می‌شود تا به‌مراتب پنهانکارتر باشند.