به گزارش ایسنا، این کشف پیشرفتی است که مسیر زیستی تعیین جنسیت در خزندگان را بیش از پیش روشن می کند.
زیست شناسان بیش از پنج دهه این موضوع را می دانستند که در بسياري از خزندگان و ماهی ها، جنسیت جنین در حال رشد، به دمای محیط بستگی دارد ولی زمینه و سازوکار دقیق رخ دادن آن فرایند ناشناخته بود.
درباره اژدهای ریش دار نیز کارشناسان می دانستند که نر یا ماده شدن جنین به یک یا دو مسیر بستگی دارد؛ یکی تعیین جنسیت طبیعی کروموزوم های جنسی خزنده بر اساس ژن های آن و دیگری مسیری که در دماهای بالا، طی فرایند رشد فعال می شود.
اکنون محققان دانشگاه کانبرا در استرالیا در جریان مطالعه ای جدید، این فرایند را که «تعیین جنسیت وابسته به دما در مارمولک های اژدهای ریش دار» خوانده می شود، تحلیل و بررسی کردند.
بر اساس اعلام آن ها، جنس نر این گونه جانوری، کروموزوم های جنسی همسان و یک جوری (ZZ) در سلول های خود دارند در حالی که ماده ها دو کروموزوم جنسی متفاوت (ZW) دارند. با این حال، این نکته که جنین نر در صورت گرم بودن دما به شکل جنین ماده رشد می کند و نیز روند دقیق چگونگی رشد جنین ماده، تاکنون ناشناخته بود.
کارشناسان در این بررسی، ژنوم تعدادی اژدهای ریش دار را که از تخم بیرون نیامده بودند توالی یابی کردند که این خزندگان یا ۱) در دمای به قدر کافی سرد پرورش داده شده بودند تا جنین های دارای کروموزوم ZZ به شکل نر متولد شوند یا ۲) همین جنین ها (یعنی با کروموزوم همسان) در دمای به قدر کافی گرم پرورش داده شده بودند تا به شکل جنس ماده متولد شوند.
دانشمندان این نتایج را با داده هایی مقایسه کردند که در آن، جنسیت با ژن های درون کروموزوم های ZW تعیین می شد.
بر اساس آن نتایج، دانشمندان چگونگی رشد دو نوع جنس ماده را (آن هایی که جنسیت شان بر مبنای دما و آن هایی که جنسیت شان بر اساس کروموزوم هاشان تعیین شده بود) با یکدیگر مقایسه کردند.
یافته های فوق این موضوع را روشن می کند که مجموعه متفاوت ژن ها در ابتدا در هر دو نوع جنس ماده فعال هستند ولی سپس مسیرهای بیوشیمیایی تحت کنترل این ژن ها، همگرا میشوند تا در جنین مارمولک ها تخمدان تولید شود. به این ترتیب در جنین های نر که داخل تخم در حال رشد هستند، تحت دمای گرم در محیط پرورش، تخم دان تولید می شود.
به گفته محققان، از جمله سارا وایتلی از دانشگاه کانبرا، این مطالعه نخستین تحقیقی است که نشان می دهد دو راه برای شکل گیری تخمدان در اژدهای ریش دار ماده وجود دارد و این یافته ها، راه را برای آزمایش های آینده به منظور درک نقش هر ژن در سنجش دما و کنترل رشد جنسیتی، باز می کند.
دکتر وایتلی در سخنانی می گوید: این یافته جدید ما را به درک چگونگیِ نقش و تاثیر دما در تعیین جنسیت نزدیک تر می کند و دستاورد شگفت آوری در عرصه زیست شناسی است چرا که در شرایطی که زمین به سمت گرم تر شدن میروند، آگاهی از این فرایندهای بیولوژیکی شاید بتواند به جلوگیری از نابودي گونه های حساس تر کمک کند.
- 19
- 2
