ساندویچ‌ها؛ یکی از مقصران شگفت انگیز گرمایش زمین

دانشمندان دانشگاه منچستر یکی از مقصران شگفت‌انگیز گرمایش زمین را پیدا کرده‌اند؛ یعنی ساندویچ! اما چرا این خوشمزه‌های کوچک در معرض اتهام قرار گرفته‌اند؟ در اولین مطالعه، محققان بررسی عمیقی را روی انواع مختلف ساندویج در طول چرخه تولید آنها انجام داده‌اند و دریافته‌اند که ساندویچ‌های سه گوش یا مثلثی یا همان کلاب‌ها می‌توانند به تنهایی به اندازه ۸.۶ میلیون خودرو در بریتانیا گاز کربن منتشر کنند.

سال ۲۰۱۷، به عنوان گرم‌ترین سال کره زمین به ثبت رسیده است و بر اساس داده‌های اولیه برنامه کوپرنیک درباره تغییرات اقلیمی، دلیل این افزایش دما در سال ۲۰۱۷ تنها پدیده آب و هوایی ال نینو نبوده است، بلکه علاوه بر این پدیده، میزان دی‌اکسید‌کربن نیز به میزان ۲ درصد در این سال افزایش داشته است. تحقیقات نشان می‌دهند بین افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای موجود در اتمسفر با گرم شدن کره زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد. گازهایی که دی اکسید کربن بخش قابل توجهی از آن را تشکیل می‌دهد و عمدتاً از کاربرد سوخت‌های فسیلی ناشی می‌شود.

طبق گزارش پروژه جهانی کربن در خرداد ۱۳۹۶ چین با تولید سالانه ۱۰۳۵۷ میلیون تن دی‌اکسید کربن بزرگترین کشور آلوده کننده هوا و آمریکا با تولید سالانه ۵۴۱۴ میلیون تن در ردیف دوم و هند با تولید سالانه ۲۲۷۴ سوم و روسیه با تولید سالانه ۱۶۱۷ میلیون تن چهارم و ژاپن با تولید سالانه ۱۲۳۷ میلیون تن پنجم و آلمان با تولید سالانه ۷۹۸ میلیون تن ششم و ایران با تولید سالانه ۶۴۸ میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن در ردیف هفتم قرار دارد. اما آن طور که محققان دریافته‌اند سوزاندن سوخت‌های فسیلی تنها عامل تولید دی‌اکسید کربن نبوده است. ساندویچ‌های خوشمزه‌ای که موقع گرسنگی عموما به سراغ آن می‌رویم نیز به اندازه خودروهایی که سوارشان می‌شویم می‌توانند گازهای گلخانه‌ای را در اتمسفر زمین منتشر کنند. اما چگونه؟

ساندویچ‌ها از کجا آمدند؟

شاید برای آنکه پی به این راز شگفت انگیز ببریم که ساندویچ‌ها چگونه باعث گرم‌تر شدن زمین می‌شوند باید چرخی در تاریخ بزنیم و به این سوال پاسخ دهیم که اصلا ساندویچ‌ها چگونه اختراع شدند؟ در سال ۱۷۶۲ میلادی، دوک چهارم با اختراع ساندویچ دنیای آشپزی را لرزاند. او که نمی‌توانست در زمان شرط‌بندی از سر میز قمار بلند شود و غذا بخورد به خدمتکارانش دستور داد تا گوشت را میان دو تکه نان قرار دهند و نان‌ها را به یکدیگر بچسبانند. در آن زمان این ساندویچ مدرن تبدیل به یکی از محبوب‌ترین غذاهای مردم شد.

۱۱.۳ میلیارد دلار پول مردم بریتانیا خرج ساندویچ می‌شود

طبق آماری که انجمن ساندویچ بریتانیا منتشر کرده است، بریتانیا ۸ میلیارد پوند (۱۱.۳ میلیارد دلار) سالانه در ۱۱.۵ میلیارد ساندویچ صرف می‌کند که نیمی از آن در خانه تولید می‌شود و نیمی دیگر در مغازه‌ها، سوپرمارکت‌ها، کیوسک‌ها و ایستگاه‌های خدماتی عرضه می‌شود. تیم منچستر به منظور شناخت بیشتر اثرات زیست محیطی این کلیدها، بیش از ۴۰ نوع مختلف ساندویچ، دستورالعمل ها و ترکیب ها و نحوه ساخت، بسته بندی، حمل و نگهداری آنها را مورد بررسی قرار داد.

علاوه بر این، آنها زباله‌های تولید شده در ساخت این ساندویچ‌ها، و همچنین ساندویچ‌های قدیمی، فاسد شده و یا به سادگی که به دور انداخته شده‌اند را مورد بررسی قرار داده‌اند. آنچه که محققان دریافتند این بود که ساندویچ ها با هم برابر نیستند و برخی از ارقام دارای ضایعات کربن بیشتری نسبت به دیگری هستند. نتایج این تحقیقات نشان داده است که بالاترین ردپای کربن در ساندویچ‌های آماده شده، بسته بندی شده، ساندویچ تمام روزه یافت شد.

تولید کربن هر ساندویچ برابر حرکت یک خودرو در ۱۲ مایل

براساس نتایج تحقیقی که در مجله تولید و مصرف پایدار منتشر شده، عموما ساندویچ‌ها شامل مواد غذایی نظیر تخم مرغ، گوشت گاو و سوسیس است و تا زمانی که همه آنها تولید شوند، بسته بندی شوند، در یخچال نگهداری شوند، فروخته شده و از آنها ساندویچ تهیه شود و این ساندویچ تمامی مراحل بسته‌بندی، نگهداری در یخچال را طی کند تا فروخته شود و توسط مشتری خورده شود، تخمین زده می شود که به آنها ۱،۴۴۱ گرم (۳.۱۸ پوند) دی اکسید کربن اضافه شود که این مقدار کربن تولید شده به اندازه کربنی است که یک خودرو در ۱۲ مایل (۱۹ کیلومتر) تولید می‌کند. در مقابل، کوچکترین ردپای کربن در یک ساندویچ ژامبون و پنیر خانگی دیده می‌شود. براساس تحقیقات به عمل آمده به طور کلی، ساندویچ‌های خانگی به طور بالقوه انتشار گازهای کربن را کاهش می‌دهد.

به گفته این تیم تحقیقاتی، عوامل متعددی بر کاهش و افزایش کربن در ساندویچ‌ها تاثیر گذارند. مواد تشکیل دهنده ساندویچ‌ها یکی از این عوامل است؛ موادی مانند گوشت به طور کلی و مخصوصا گوشت خوک، پنیر، آفتابگردان، کاهو و گوجه‌های گوشتی، رد پای گازهای کربن را در ساندویچ‌ها پر رنگ‌تر می‌کند. تولید این مواد و همچنین نان و چاشنی‌ها می‌تواند ۳۷ تا ۶۷ درصد دی اکسید کربن تولید کند.

سایر عوامل عبارتند از بسته‌بندی که ۸.۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای را سبب می‌شود، حمل و نقل (به ویژه در کامیون‌های یخچال‌دار) سهم ۴ درصدی از تولید گاز کربن را برعهده دارد و همچنین سردسازی و خنک نگهداشتن ساندویچ‌ها در یخچال در فروشگاه‌ها ۲۵ درصد دیگر از تولید کربن را شامل می‌شود.

محققان ادعا می‌کنند که یک اتفاق ساده که تحت عنوان اصلاح سیستم فروش به تاریخ از آن یاد می‌کنند می‌تواند از هدر رفتن هر ساله بیش از ۲۰۰۰ تن ساندویچ در بریتانیا جلوگیری کند. گروهی از محققان معتقدند که «ما باید برچسب غذا‌های آماده را تغییر دهیم تا تاریخ استفاده را افزایش دهد، زیرا برچسب‌های روی مواد غذایی از جمله ساندویچ‌های آماده معمولا کاملا محافظه کارانه هستند.» آنها می‌گویند: «‌ساندویچ‌های تجاری تحت آزمایش سختی قرار می‌گیرند و به طور معمول برای مصرف بیش از مدت تعیین شده در تاریخ روی برچسب قابل مصرف هستند.»

زهرا داستانی