زامبی ها وجود دارند! ۹ عاملی که باعث به وجود آمدن زامبی ها می شوند

زامبی ها یا همان مردگان متحرک، از گذشته جایگاه ویژه ای در فرهنگ عامه داشته اند، از داستان معروف «فرانکشتاین» مری شلی گرفته تا بسیاری از فیلم های ژانر وحشت و سریال های تلویزیونی ای مثل «مردگان متحرک» (The Walking Dead). حتی وایت واکرهای سریال «بازی تاج و تخت» (Game of Thrones) هم ارتشی از این موجودات گرد آورده اند، مردگانی که با نیروی جادو به حرکت درآمده اند و به فرمان وایت واکرها قتل عام می کنند.

زامبی عموماً به موجوداتی اطلاق می شود که نه به خواست خودشان، بلکه به روش هایی فرا طبیعی به حرکت در می آیند و گاهاً رفتارهای عجیبی دارند. گرچه بعید است آخرالزمان با خیزش زامبی ها رقم بخورد، اما ویروس ها و انگل های واقعی ای در طبیعت وجود دارند که می توانند حیوانات و حتی انسان ها را به چیزی شبیه به زامبی تبدیل کنند. در ادامه با این عوامل بیشتر آشنا خواهیم شد.

۱- بیماری گوزن زامبی

بیماری گوزن زامبی (Chronic Wasting Disease ‎/ Zombie Deer Disease) نوعی بیماری پریونی تخریب گر اعصاب است که در حیوانات سُم دار، مثل گوزن های شمالی و دیگر انواع گوزن دیده می شود. این بیماری مغز و سیستم عصبی حیوان را درگیر می کند. حیوان مبتلا با سرعت زیادی وزن کم می کند و در نتیجه بدن آن ضعیف می شود و تحلیل می رود. در نهایت حیوان، گیج و منگ، در حالی که آب دهانش جاری شده، مثل یک زامبی، سست و بی رمق، تلو تلو می خورد.

گرچه تا به حال هیچ موردی از سرایت این بیماری از گوزن ها به انسان گزارش نشده، اما کارشناسان از وقوع این اتفاق اظهار نگرانی کرده اند.

در گذشته مواردی از ابتلای انسان به بیماری های پریونی تخریب گر اعصاب رخ داده که جنون گاوی یکی از آن ها است. در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، مردم یکی از قبیله های بومی کشور پاپوآ گینه نو به این بیماری دچار شدند.

مردم این قبیله طبق آداب و رسوم خود، مغز مردگان خود را بیرون آورده و می خوردند، اما همین مسأله باعث شیوع بیماری جنون گاوی در این قبیله شد. از قرار معلوم، این بیماری از طریق یک مغز آلوده به بقیه سرایت کرده بود. افراد مبتلا توانایی کنترل دست و پا و عملکردهای بدن خود را از دست داده بودند.

۲- ویروس هاری

هاری نوعی بیماری ویروسی است که معمولاً از طریق نیش یا گاز یک حیوان مبتلا منتقل می شود. این بیماری زمانی سرایت پیدا می کند که آب دهان حیوان مبتلا وارد خون، چشم ها، بینی یا دهان حیوان دیگری شود.

بیماری هاری شروع نسبتاً بی سر و صدایی دارد و با علائمی شبیه به آنفولانزا آغاز می شود، با این حال این بیماری می تواند کشنده باشد. هاری اگر درمان نشود، ویروس آن باعث بروز التهاب در سیستم عصبی مرکزی بدن (مغز و ستون فقرات) می شود، مسأله ای که منجر به مشکلات فیزیکی شدیدی مثل فلج شدن، تشنج و گرفتگی های عضلانی ای می شود که می توانند حالتی غیر طبیعی به بدن دهند.

با پیشروی ویروس، رفتارهای حیوان مبتلا غیر طبیعی شده و در تعادل و هماهنگی حرکات بدن آن اختلال ایجاد می شود. بعد از آن، ترشح بزاق دهان بسیار زیاد شده و تنفس و بلع سخت می شود. در بعضی موارد هم، حیوان مبتلا رفتارهای پرخاشگرانه ای بروز می دهد یا حتی به خودش صدمه می زند.

راکون ها، راسوها، روباه ها، کایوت ها و بعضی از گونه های خفاش می توانند ناقل ویروس هاری باشد و آن را به سگ ها، گربه ها و حتی انسان ها منتقل کنند.

هر ساله ۵۵ هزار نفر در سراسر دنیا بر اثر بیماری هاری از دنیا می روند. خوشبختانه واکسن هاری که بعد از ابتلا به بیماری استفاده می شود، کاملاً مؤثر است، البته در صورتی که واکسن قبل از ظهور نشانه های جدی بیماری تزریق شود.

۳- بیماری خواب آفریقایی

بیماری خواب آفریقایی (African Sleeping Sickness) در اثر انگل هایی به وجود می آید که از طریق نیش مگس های تسه تسه در آفریقا منتقل می شوند. این بیماری می تواند گونه های مختلفی از پستانداران را مبتلا کند، از جمله گاوها، گوسفندها، فیل ها، گوزن های دم سفید آفریقای جنوبی و نخستی سانان (شامل میمون ها، گوریل ها و انسان ها). حیوان مبتلا سست و بی رمق و لاغر و ضعیف می شود، موهایش می ریزد و تا زمانی که انگل در بدنش حضور داشته باشد، ضعیف تر و ضعیف تر می شود.

برجسته ترین نشانه ی بیماری خواب، که نام بیماری هم از آن گرفته شده، با حمله ی انگل به مغز به وجود می آید: موجود مبتلا نه می تواند شب ها بخوابد و نه می تواند در طول روز بیدار بماند.

انسان ها هم می توانند به این بیماری مبتلا شوند؛ افراد مبتلا دچار تب و دردهای عضلانی می شوند و در صورتی که بیماری درمان نشود، دچار زوال عقل می شوند، اخلاق و خصوصیات رفتاری آن ها تغییر می کند و در راه رفتن و حفظ تعادل دچار مشکل می شوند. هیچ واکسنی برای پیشگیری از بیماری خواب وجود ندارد، اما داروهای متعددی برای درمان افراد مبتلا ساخته شده.

تمرکز کردن برای افراد مبتلا به بیماری خواب سخت می شود؛ زود رنج می شوند، جویده جویده صحبت می کنند و دست از غذا خوردن می کشند. این بیماری عفونی، عواقب ترسناکی دارد، به طوری که بسیاری از قربانیان خود را ابتدا به حالتی زامبی مانند تنزل می دهد، سپس به کما می برد و در نهایت به کام مرگ می کشاند.

۴- قارچ های انگلی

یک نوع قارچ به نام Ophiocordyceps unilateralis که در جنگل های برزیل یافت می شود، با در درست گرفتن کنترل مغز مورچه های نجار، خود را تکثیر و شیوع پیدا می کند.

طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۴، این قارچ های انگلی با استفاده از هاگ های کشنده ی خود، مورچه ها را آلوده می کنند. از این هاگ ها مواد شیمیایی ای آزاد می شود که قارچ های انگلی را قادر می سازد کنترل سیستم عصبی حشره ی بینوا را در دست بگیرند.

این قارچ انگلی مورچه را مجبور می کند تا از یک گیاه بالا برود و خود را دقیقاً به همان ارتفاع و رطوبتی برساند که قارچ برای رشد خود به آن احتیاج دارد. سپس، قبل از آنکه مورچه را از پای درآورد، آن را مجبور می کند با آرواره هایش یک برگ را محکم نگه دارد.

بعد از مرگ مورچه، قارچ درون بدن حشره ی مرده رشد می کند و در نهایت، یک ساقه ی بلند از سر مورچه بیرون می زند. این ساقه، هاگ های جدیدی را در محیط منتشر می کند که مورچه های دیگر را هم آلوده خواهند کرد.

۵- زنبورهای جواهر

زنبورهای جواهر می توانند کنترل رفتار سوسک های حمام را در دست بگیرند و آن ها را مجبور به خدمت به خودشان کنند.

طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۴، این زنبورها ابتدا با یک نیش، قربانی خود را فلج می کنند، سپس یک بار دیگر سوسک بی دفاع را نیش می زنند و این بار با دقت و ظرافت یک جراح کارکشته، نیش خود را در مغز سوسک فرو می برند.

زنبور با این کار کنترل سوسک را به طور کامل در دست می گیرد. حشره ی قربانی درنهایت توانایی حرکت را باز می یابد، اما دیگر کنترل حرکاتش در دست خودش نیست، بلکه زنبور است که بدن و مغز او را کنترل می کند.

سپس، زنبور درون شکم سوسک زامبی شده، تخم گذاری می کند.

گونه های دیگری از زنبورها هم هستند که بعد از نیش زدن سوسک های حمام، درون بدن قربانی خود تخم ریزی می کنند، اما زنبورهای جواهر پلیدترین روش را برای کنترل مغز حشره ی قربانی دارند.

۶- کرم های انگلی

حشرات گلوله ای (حشراتی که می توانند خود را به صورت گلوله دربیاورند) که اسم دقیق تر آن ها شپشک چوب است، گاهی ناخواسته میزبان کرم های انگلی ای به نام Acanthocephala می شوند و خود را طعمه ی پرندگان می کنند.

این انگل ها برای آنکه به طور کامل رشد کنند باید درون دستگاه گوارش پرندگان قرار گیرند. بنابراین، کنترل مغز حشره ی بخت برگشته ای را در دست می گیرند، درون آن رشد می کنند و حشره را مجبور می کنند که خودش را به راحتی در دسترس پرندگان قرار دهد.

کرم انگلی، حشره را مجبور می کند به جای آنکه زیر یک سنگ یا کنده پنهان شود، در نور روز به یک فضای باز برود. علاوه بر این، انگل، حشره را که بدنی تیره رنگ دارد مجبور می کند روی یک سطح روشن پرسه بزند تا پرنده ها راحت تر بتوانند آن را تشخیص دهند. سپس حشره که دیگر کنترل مغزش را ندارد، منتظر می ماند تا یک پرنده آن را ببلعد و در نهایت انگل موفق می شود به محیطی که مناسب رشدش است راه پیدا کند.

۷- زنبورهای اکوادوری

طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۸، یک نوع زنبور اکوادوری به نام Zatypota وجود دارد که درون شکم گونه ای از عنکبوت های اجتماعی به نام Anelosimus eximius تخم گذاری می کند.

این نوع عنکبوت ها با دیگر اعضای خانواده ی خود لانه های مشترکی دارند و در تمامی کارها، از شکار و فرزند پروری گرفته تا تغذیه ی فرزندان، با همدیگر همکاری می کنند. اما وقتی گرفتار یکی از این زنبورهای اکوادوری شوند، رفتارشان به کلی تغییر می کند.

بعد از آنکه لاروهای زنبور درون شکم عنکبوت، از تخم های خود بیرون آمدند، خود را به عنکبوت می چسبانند و آن را مجبور می کنند که از لانه ی مشترکش دور شود. بعد از آن، عنکبوت با تارهایش، به دور خودش پیله می پیچد، سپس لاروها آنقدر از خون عنکبوت قربانی تغذیه می کنند تا عنکبوت می میرد.

۸- زنبورهای کاستاریکا

نوعی زنبور در کاستاریکا به نام Hymenoepimecis argyraphaga وجود دارد که درون شکم عنکبوت های تیله ای بافنده تخم گذاری می کند. لاروهای زنبور بعد از بیرون آمدن از تخم، هفته ها از بدن عنکبوت تغذیه می کنند، سپس مواد شیمیایی ای به درون بدن میزبان خود تزریق می کنند که آن را مجبور می کند تار بسیار محکمی ببافد.

با تکمیل شدن تار، لاروها عنکبوت را از پای در می آورند و آن را می خورند. سپس، از استحکام تارهای عنکبوت برای محکم کردن پیله ی خود استفاده می کنند. این پیله های نرم و گرم، لاروها را از موجودات شکارچی در امان نگه می دارد.

۹- بارناکل ها

لاروهای بارناکل های Sacculina carcini به جای چسبیدن به صخره ها، به شکم خرچنگ ها می چسبند. این لاروها نوعی انگل را وارد بدن خرچنگ می کنند که به آرامی سرتاسر بدن آن را می گیرد و مغز آن را تحت کنترل خود در می آورد.

سپس، بارناکل، خرچنگ را عقیم کرده و بدن آن را به محلی برای رشد یک بارناکل جدید تبدیل می کند. در نهایت، انگل، خرچنگ را از پای در می آورد.