دکتر علی محدث خراسانی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به خبر ناگوار درگذشت پروفسور مریم میرزاخانی، افزود: پروفسور مریم میرزاخانی یکی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف بود و برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و زمینه تحقیقاتی وی هندسه بوده است.
وی با بیان اینکه میرزاخانی جزو دانشجویان نخبه کشور بوده است، اظهار کرد: وی موفق به دریافت «جایزه فیلدز» شد که این جایزه جایگزین جایزه نوبل در حوزه ریاضی است؛ چراکه جایزه نوبل در همه حوزه‌های علمی اعطا می‌شود؛ ولی این جایزه در حوزه ریاضی وجود ندارد.
محدث خراسانی با تاکید بر اینکه این جایزه همه ساله به یک دانشمند جوان کمتر از ۴۰ سال اعطا می‌شود، ادامه داد: این جایزه به دانشمندانی که بتوانند تحولات جدیدی در علوم ریاضی ایجاد کنند، اعطا می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به سابقه درخشان پروفسور مریم میرزاخانی در حوزه ریاضی، خاطرنشان کرد: ریاضیات مادر علوم و مادر مهندسی است و در گذشته‌های دور مهندسان هندسه‌دان بودند و از این رو به این افراد مهندس می‌گفتند و در حال حاضر نیز علوم مهندسی شامل هندسه، ریاضی و کاربردهای آن در حوزه‌های مختلف است.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس کمپینی میان برخی از دانشگاه‌های کشور ایجاد شده است و ممکن است در آینده فعالیت این کمپین جدی شود. سوال این کمپین «مریم بعدی کیست؟» است. به این معنی که کشور پر از امثال «مریم میرزاخانی» است و نفر بعدی چه کسی خواهد بود.
محدث خراسانی با اشاره به پتانسیل موجود در کشور، گفت: این یک واقعیت است که امکانات و پتانسیل‌های زیادی در زمینه‌های نیروی انسانی، علمی و اساتید در کشور داریم. نمونه آن وضعیت دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که بر اساس رتبه‌بندی‌های معتبر مانند شانگهای و تایمز این دانشگاه در رشته ریاضیات در دنیا رتبه ۱۰۰ و در علوم کامپیوتر رتبه ۷۵ را کسب کرده است.
چالش‌های موجود و تصمیم‌گیری‌های غیر علمی
رییس دانشکده ریاضیات و علوم کامپیوتر با تاکید بر اینکه کسانی که در این زمینه فعال هستند، می‌دانند که کسب این رتبه چه معنایی دارد، یادآور شد: کشور این توان را دارد، چرا که جوانان بسیار با استعداد و باهوش و اساتید خوب و امکانات مناسبی در کشور داریم، ولی از سوی دیگر با چالش‌های دیگری مواجه هستیم.
وی یکی از این چالش‌ها را مشکل فرهنگ عمومی ذکر کرد و گفت: امسال از حدود ۹۰۰ هزار داوطلب آزمون سراسری تنها حدود ۱۵۰ هزار نفر در آزمون ریاضی شرکت کرده‌اند و این در حالی است که آنچه کشور را متحول می‌کند و در مسیر توسعه و پیشرفت قرار می‌دهد، رشته‌های ریاضی فیزیک و مهندسی است.
محدث خراسانی با اشاره مجدد به آمارهای شرکت‌کنندگان رشته ریاضی فیزیک در آزمون سراسری، تاکید کرد: این عدد نشان می‌دهد که مشکلی در فرهنگ عمومی داریم و باید در خصوص موضوع فرهنگ عمومی مردم، وضعیت معیشت مردم و اشتغال تامل شود که چرا جوانان و خانواده‌های آنها آینده رشته‌های ریاضی و فیزیک را تیره و تار می‌بینند.
وی مشکل دیگر را در مدیریت آموزش عالی و دانشگاه‌ها دانست و افزود: واقعیت این است که مدیریت حال حاضر در دانشگاه‌ها و آموزش عالی یک مدیریت غیر متمرکز و چند لایه است؛ به گونه‌ای که بیش از ۱۰ مرکز تصمیم‌گیر برای دانشگاه‌ها وجود دارد.
رییس دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر، مدیریت در دانشگاه‌ها و آموزش عالی را یک علم دانست و گفت: در دنیا بر روی مدیریت آموزش عالی و دانشگاه‌ها به طور جدی کار می‌شود و ما اجازه می‌دهیم که افراد غیر متخصص در مورد دانشگاه‌ها و آموزش عالی تصمیم‌گیری کنند.
وی اضافه کرد: اعتقاد من بر این است که اگر در این زمینه‌ها تامل شود، می‌توانیم «مریم میرزاخانی»های زیادی را به جامعه علمی دنیا عرضه کنیم.
نگرانی از خروج نخبگان
محدث خراسانی با اشاره به تفاوت سطح علوم در کشور و در دنیا، اظهار کرد: این درست است که سطح علمی ایران با سایر کشورهای توسعه یافته متفاوت است، ولی اینکه جوانی احساس کند که نمی‌تواند در کشور رشد کند و به آنچه که می‌خواهد دست یابد، معضلی است که باید به آن رسیدگی شود.
وی با بیان اینکه این مشکل از دیگر چالش‌های موجود در کشور است، ادامه داد: برای نسل ما لازمه دسترسی به مقاله و یا کتاب «سفر کردن» بود، ولی امروزه کسی که در پشت میز خود و در هر نقطه‌ای از جهان نشسته باشد، به لحاظ دسترسی به منابع و مقالات علمی تفاوتی برای او وجود ندارد، پس این موضوع قابل تامل است که چرا جوانان احساس نمی‌کنند که به رشد قابل قبولی رسیده‌اند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، افزود: پروفسور میرزاخانی برای کشور افتخار بزرگی بود و عملکرد ایشان نشان داد که در کشور افراد توانمندی را داریم که می‌توانند «مریم»های آینده باشند و باید قدر این توانمندی کشور را بدانیم و از مجامع علمی حمایت شود تا بتوانند این افراد را پرورش دهند.
وی به برخی از افراد توانمند در کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دانشجویانی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به تحصیل بوده و واقعا افراد نابغه و بی‌نظیری هستند، ولی به قدری دست و پای آنها به دلیل مشکلات معیشت و آینده تیره و اشتغال بسته شده و در بندهای روزمرگی گرفتار شده‌اند که مجالی برای تفکر آنها وجود ندارد.
فراغت فکری موردی که به آن بها داده نمی‌شود
محدث خراسانی با اشاره به امکانات موجود در دانشگاه‌های سایر کشورها، تاکید کرد: ایجاد فراغت فکری تنها اقدامی است که از سوی دانشگاه‌های پیشرفته برای دانشجویان صورت می‌گیرد، وگرنه اساتیدی که در این دانشگاه‌ها مشغول به فعالیت هستند، هیچ تفاوت جدی با اساتید داخلی ندارند و چه بسا که در برخی مواقع اساتید ایرانی هستند که برای تدریس به این دانشگاه‌ها می‌روند.
وی با بیان اینکه با امکانات موجود می‌توان گام‌های موثر برداشت، گفت: تنها موردی که در دانشگاه‌های کشور وجود ندارد، «فراغت» فکری، ذهنی و معیشتی است و باید برای آن فکری شود؛ چراکه با تنگ‌نظری و عدم تحمل و وسعت نظر آن را دریغ می‌کنیم.
رییس دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: چنین رویکردی موجب می‌شود که بسیاری از جوانان کشور احساس کنند که نمی‌توانند در کشور به رشد مورد نظر برسند.
حضور محققان ریاضی در همه حوزه‌های مهندسی
وی با اشاره به اشتغال فارغ‌التصیلان رشته‌های ریاضی، یادآور شد: فردی که در هر مقطعی از رشته ریاضی فارغ‌التحصیل می‌شود، پایه‌ای قوی برای هر نوع تحقیق در هر زمینه‌ای را دارد.
محدث خراسانی، مدل‌سازی، طراحی یک سیستم و یا توسعه طراحی و تحلیل یک سیستم را از توانمندی‌های تحصیل‌کردگان رشته ریاضی نام برد و گفت: علاوه بر آن در تمام تحقیقات حوزه‌های مختلف مهندسی و توسعه به یک همکار متخصص نیاز است.
وی با بیان اینکه تصور عموم بر این است که فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه مانند شیمی، ریاضی و فیزیک تنها می‌توانند استاد دانشگاه شوند، تاکید کرد: این در حالی است که علوم مهندسی شامل علوم پایه و کاربردهای آن است؛ از این رو در پروژه‌های تحقیقاتی و بنیادی نیاز به همکار متخصص ریاضی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر ادامه داد: یکی از دلایلی که خیلی از تحقیقات به نتیجه جدی نمی‌رسد، عدم توجه به حضور متخصصان علوم پایه است و به همین دلیل تحقیقات، پایه قوی علمی پیدا نمی‌کند.
محدث خراسانی اضافه کرد: از این رو این تصور که فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه تنها در بخش آموزشی مشغول به فعالیت می‌شوند، غلط است؛ چراکه فردی که در رشته ریاضیات تحصیل کرده است، در همه حوزه‌ها می‌تواند وارد شود و در هر تحقیق، توسعه، اجرای پروژه و مطالعه‌ای می‌تواند مشارکت داشته باشد.
به گفته وی، یک مهندس با مباحث ابتدایی ریاضیات آشنایی دارد؛ ولی اطلاعات آنها برای اجرای پروژه‌ها کافی نیست و نیاز به اطلاعات قوی در حوزه ریاضیات دارد.
رییس دانشکده ریاضیات دانشگاه امیرکبیر تصریح کرد: در سایر کشورها از آنجایی که کارگروهی انجام می‌شود، قدر فارغ‌التحصیلان رشته‌های ریاضی را می‌دانند، ولی در ایران مدیریتی که بتواند زمینه لازم را برای انجام کارگروهی فراهم کند، وجود ندارد که دلیل آن وجود مدیریت چند لایه و منابع تصمیم‌گیر متعدد است.
- 18
- 6
