مازوت به صورت برشی از برج تقطیر نفت خام به صورت محصول برج تقطیر بدست میآیدمازوت
مازت یا نفت کوره و یا مازوت یکی از هیدروکربن های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا و بنزین و نفت سفید بدست می آید و چون سیاه رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می شود. این ماده ارزان ترین ماده سوختنی برای کوره ها، حمام ها و تنور نانوایی ها و موتورهای دیزلی و بعضی نیروگاه ها است.
نقش مازوت در ایجاد آلودگی هوا
هر ساله با ورود به فصولِ سرد سال یعنی پاییز و زمستان و آغاز روند کاهش دما در کلانشهرها، من جمله تهران، این شهر با بحران آلودگی هوا بیش از پیش دست به گریبان می شود، در این بین یکی از کانون های بزرگ انتشار آلاینده در شهر تهران نیز نیروگاه ها هستند که در بعضی مواقع با مصرف سوخت "مازوت" به جای گاز سبب تشدید آلودگی هوای تهران می شوند.
از سوی دیگر با توجه به قرارگیری در فصول سرد سال شاهد پدیده ای به نام "وارنگی هوا" نیز هستیم که بر شدت آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور، به ویژه شهر تهران می افزاید ولی نکته قابل تأمل در این زمینه، سوخت نیروگاه هاست، چون با شدت گرفتن مصرف گازِ خانگی، نیروگاه ها هم برای تأمین برق مورد نیاز، ناگزیر به استفاده از سوخت "مازوت" هستند که آثار مخرب و بلندمدتی برای هوای شهرها به دنبال دارد. مصرف گازوییل و مازوت بالاخص در فصول سرد سال بهمراه بروز پدیده وارونگی هوا تأثير بالایی در آلودگی هوا دارند.
مازوت به علت رنگ سیاهی که دارد اصطلاحاً به نفت سیاه هم شناخته می شودمضرات سوخت مازوت بر سلامت و تندرستی افراد
مشکلات و آلودگی های ناشی از سوخت مازوت و تبعات آن نه تنها گریبان گیر هوا می شود بلکه از نظر کارشناسان و دوستداران محیط زیست، تأثير مستقیم بر زندگی فردی و اجتماعی دارد که در ادامه به شرح برخی از این عوارض میپردازیم:
۱. تأثیر مازوت بر آلودگی هوا به مراتب بسیار بیشتر از آلودگی منابع آب و خاک است چون از طریق تنفس بر سلامتی انسانها و حیوانات اثر می گذارد.
۲. برآورد شده است که مازوت در طول سال از نظر ریالی حدود ۲ هزار میلیارد تومان خسارت های ناشی از گوگرد و بیماری های قلبی عروقی، تنفسی و برونشیت دارد.
۳. یکی از عوارض آسیب زایی بالای آلاینده مازوت بر تندرستی افراد، اینست که می تواند علاوه بر ایجاد عوامل تحریک زا در راه های هوایی، به بروز بیماری های دیررس و مزمن نیز منجر شود که این مسئله میتواند بسیار خطرناک تر از آسیب های حاد آن باشد.
۴. یکی دیگر از عوارض ناشی از مازوت استفاده شده در نیروگاه ها باران های اسیدی میباشد که این باران ها سبب تخریب جنگل ها و محیط زیست می شود. ذرات ریز معلق در هوا که از گاز های سولفور دی اکسید و اکسید نیتروژن تشکیل میشوند، اثرات مخرب و ثابت شده ای روی سلامت تنفس انسان دارند. اگر میزان حجم این مواد در هوا فزونی یابد، که البته در زمان باران های اسیدی شدید این اتفاق می افتد؛ افراد سالم هم علاوه بر سردرد امکان دارد عارضه های نفس تنگی و یا برونشیت، گرفتگی نایچه های ریه، را از خود نشان دهند.
ترکیبات شیمایی مازوت
نفت کوره بعنوان نفت سنگین، نفت دریایی یا مازوت نامیده می شود. این سوخت به صورت برشی از برج تقطیر نفت خام به صورت محصول برج تقطیر یا باقی مانده برج تقطیر به دست می آید. بطور کلی مازوت هر سوخت مایعی است که در بویلرها یا کوره ها برای تولید گرما استفاده میشود یا در موتور ها برای تولید نیرو مورد استفاده قرار می گیرد غیراز سوخت هایی که نقطه فلش آنها ۴۲ درجه سانتیگراد است و سوخت هایی که در مشعل های پشم یا کتان سوزانده می شوند. نفت گاز از هیدروکربن ها با زنجیره های طولانی اختصاصا الکان ها، سیکلوالکان ها و اروماتیک های ساخته می شود.
کلمه سوخت گاز همچنین بطور سختگیرانه تر برای سوخت های صنعتی سنگین که از نفت خام به دست می آید و سنگین تر از نفتا و بنزین هستند، بکار برده می شود. مولکول های کوچکتر مثل پروپان، نفتا و بنزین برای خودروها مورد استفاده قرار می گیرد، سوخت جت که دمای جوش نسبتا پایین دارد، در مراحل ابتدایی برج تقطیر بدست آمده و جدا می شود. محصولات نفتی سنگین مثل سوخت دیزل و روغن های روانکاری فراریت بسیار کمتری دارند و با سرعت پایین تری از برج تقطیر جدا میشوند، در حالیکه مازوت دقیقا پایین بشکه ها است، در فرآیند تقطیر نفت خام محصول چگال تر از بانکرها موجودی کربن سیاه و باقی مانده بیتومونس (اسفالتین) میباشد، که برای آسفالت کردن جاده ها و عایق بندی سقف ها مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد مازوت
کاربرد مازوت عمدتاً بعنوان سوخت اصلی در نیروگاه های برق و سوخت کشتی هاست. از این جهت به نفت کوره اصطلاحاً سوخت بانکر (Bunker) نیز می گویند چون هنگامی که کشتی ها با سوخت زغال سنگ کار می کردند مخزن نگهداری زغال سنگ را بانکر می گفتند.
مازوت در تولید گیاهان و کاربردهای مشابه مورد استفاده قرار می گیردانواع مازوت
۱- مازوت سبك:
كاربرد مازوت سبک در كوره ها است و دارای گرانروی ردوود ۱۰۰F° در ۱۰۰ SEC و چگالی ۰.۹۲۵۰ در ۶۰F° و ارزش حرارتی BTU/LB ۱۹۰۰۰ میباشد.
۲- مازوت معمولی:
كاربرد مازوت معمولی در نیروگاه ها می باشد و دارای گرانروی ردوود۶۰۰ SEC ۱۰۰F°در و چگالی ۰.۹۵۰۰ در ۶۰F° و ارزش حرارتی BTU/LB ۱۸۵۰۰ میباشد.
۳- مازوت سنگین:
كاربرد مازوت سنگین در صنایع سنگین می باشد و دارای گرانروی ردوود ۲۰۰۰ SEC در ۱۰۰F° و چگالی ۰.۹۷۰۰ در ۶۰F° و ارزش حرارتی BTU/L ۸۰۰۰ میباشد.
از مازوت زمانیکه گاز طبیعی نیست بعنوان سوخت پشتیبان برای اوج گیری نیروگاه ها استفاده می شودصادرات روغن مازوت
مازوت دارای حجم بسیار محدودی برای صادرات است چون تعداد تولید کنندگان در روسیه محدود است. پالایشگاه هایی که این تولید را انجام میدهند، مربوط به بزرگ ترين شرکتهای نفتی داخلی است. در روسیه و CIS حداقل ۵۰٪ از کل حجم تولید شده فقط به مصرف کنندگان داخلی در روسیه و CIS فروخته می شود. اغلب مبلغ باقی مانده به وسیله سهمیه های دولتی برای شرکتهای تحت کنترل در خارج از کشور محفوظ است. حجم باقی مانده موجود برای صادرات با توجه به سهمیه های ایالتی، از طریق حراج های دولتی، صرفا برای شرکتهای داخلی روسیه قابل فروش است. روغن مازوت گوگرد کم و زیاد از روسیه و سایر کشورهای CIS (قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان) در دسترس است.
مهمترین راهکار استفاده نکردن از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها کاهش مصرف گاز در خانههاستگردآوری: بخش علمی سرپوش
- 16
- 4
