بلاتکلیفی تاکسیرانان ازطرح نوسازی تاکسی‌‏ها

«تحویل تاکسی‏های نو، پایان مهر از سر گرفته می‏شود.» این خبر را سه هفته پیش سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در مورد طرح نوسازی تاکسی‏های فرسوده اعلام کرد. مرتضی ضامنی به ایرنا گفت: «طرح تحویل تاکسی‏های نو که از ۱۵مرداد امسال به طور موقت تعطیل شده بود، پایان مهرماه جاری از سر گرفته می‏شود.»

به دنبال این خبر و در پایان مهرماه «شفیعی» یکی از مخاطبان از بی‏توجهی به این وعده، خبر داد و به «ابتکار» گفت: «طبق خبر منتشر شده برای شرایط تاکسی جدید با یکی از شرکت‏های خودروساز تماس گرفتم اما مسئولان این شرکت گفتند که این خبر صحت ندارد. برو تاکسی را از روزنامه‏ای که خبرش را منتشر کرده است، بگیر!» 

۱۱سال پیش طرح نوسازی خودروهای فرسوده کلید خورد و در سال‏های اخیر با فراز و نشیب‏هایی ادامه پیدا کرد. براساس گزارش‏ها سال۹۲، آمار نوسازی تاکسی‌های فرسوده به صفر رسید. این طرح مدتی متوقف شد تا اینکه از سال۹۳ دوباره از سر گرفته شد. مدیران شهری با افزایش آلودگی هوا، نوسازی تاکسی‌های فرسوده را که یکی از موثرترین راهکار‌ها به نظر می‏رسید در دستور کار قرار دادند.

همان موقع مازیار حسینی، معاون وقت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد: «در چهار سال گذشته، روند نوسازی تاکسی‌ها تغییر کرد. به‌طوری که سال۹۳ حدود سه هزار و ۴۰۰دستگاه تاکسی نوسازی شد. سال۹۴ ۵۰۰دستگاه نوسازی شدند و در سال۹۵ هم که بهترین عملکرد مدیریت شهری در حوزه نوسازی‌ها بود ۱۱هزار و ۵۸۳ دستگاه تاکسی فرسوده از رده خارج شدند.»

تولید ۹۰۰کیلوگرم آلایندگی با تردد هر تاکسی

طبق مصوبه هیئت وزیران، تاکسی فرسوده، تاکسی‏ای است که حداقل ۱۰سال کار کرده باشد. بنا بر آمار، هر تاکسی فرسوده در طول یک سال، معادل ۹۰۰کیلوگرم آلاینده تولید می‌کند که این میزان رقم قابل‌توجهی به‌شمار می‌آید. براساس آخرین آمار سازمان تاکسیرانی در سال۹۶ حدود ۱۰هزار تاکسی فرسوده در تهران وجود دارد. همچنین این آمار می‏گوید: ۱۸۵هزار دستگاه تاکسی فرسوده در کشور موجود بود که از ابتدای طرح حدود ۶۱هزار دستگاه آن از رده خارج شده است.

براساس طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده به مالک تاکسی‌های فرسوده ۲۰میلیون تومان وام با بهره ۱۶درصد داده می‏شود. این طرح تا نیمه مرداد امسال بود و ۵۵هزار خودرو نو تحویل متقاضیان تاکسی داده شد. مرحله اول طرح شامل ۹۰هزار دستگاه بود که از بهمن ماه۹۴ آغاز شد اما این طرح در ادامه با مشکلاتی مواجه شد و از ۱۵مرداد امسال به طور موقت تعطیل شد.

سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور درباره علت تعطیلی آن می‏گوید: «در جلسه‌ای با حضور گمرک، سازمان‌مدیریت و برنامه‏ریزی، ایران‏خودرو مقررشد طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده ادامه یابد. علت توقف تحویل تاکسی‏های نو، بدهی گمرگ به خودروساز و عدم عمل به تعهدات بود.» ضامنی با اشاره به اینکه این طرح نباید متوقف شود و دستگاه‏هایی مانند بانک‏های طرف قرارداد و گمرک خللی در اجرای آن ایجاد نکنند، توضیح می‌دهد: «مشروط بر حل مشکلات کنونی، پیش‏بینی می‏شود که تا پایان سال طرح تحویل ۹۰هزار تاکسی نو اجرایی شود.» 

از سوی دیگر، یکی از مزیت‏های این طرح کاهش آلودگی هوا عنوان شده است. بر کسی پوشیده نیست که ترافیک وسایل نقلیه یکی از بزرگترین عوامل آلودگی هوا در شهرها به شمار می‏رود. با این توضیح که وسایل نقلیه به‏خصوص تاکسی‏های فرسوده به سبب سطح بالای انتشار مواد آلاینده در محیط‏های با ترافیک سنگین، نقش مرکزی در وضعیت نامناسب هوای شهرهای بزرگ ایفا می‏کنند. به‌ویژه در زمستان اغلب به دلیل پدیده‏های وارونگی گرمایی که موجب می‏شود هوای سرد در سطوح پایین انباشته شده و مانع رقیق شدن گازهای سمی شود، ترافیک سنگین می‏تواند کیفیت هوا را به‌شدت در معرض خطر قرار دهد و رسیدن آن به سطوح بحرانی پدیده‏ای نگران‌کننده است و سلامت شهروندان را به خطر می‏اندازد. ضامنی با اشاره به این نکته می‏گوید: «با نزدیک شده به فصل زمستان و افزایش آلودگی هوا و همچنین فعالیت مدارس، ضروری است که تحویل تاکسی‏های نو تسریع شود و اختلاف فی‌مابین شرکت خودروساز و گمرک حل شود.»

در این میان، «شفیعی» راننده تاکسی در بخش دیگری از انتقاداتش به این طرح و فرآیند تحویل خودروهای نو می‏گوید: «رویه مشخصی برای تحویل خودروها وجود ندارد. هرجا که می‏روم من را به سازمان دیگری می‏فرستند. در این مدت آنقدر راه‏پله‏های اداره‌ها، شرکت‏ها و سازمان‏ها را بالا و پایین کرده‏ام که از تحویل تاکسی‏ پشیمان شدم.» موضوعی که سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری درباره آن می‏گوید: «طبق این طرح مالک خودروی فرسوده باید به دفاتر پیشخوان مراجعه و ثبت‌نام کند، فیش ۱۰هزار تومانی دریافت و نوع خودرو را انتخاب و نقد یا اقساط بودن و بعد بانک عامل را هم انتخاب می‏کند. در مرحله بعد به بانک معرفی می‏شود و مدارک را تکمیل و تسهیلات را دریافت می‏کند.

خودرو اسقاط می‏شود و خودروی جایگزین را دریافت می‏شود و کلیه این مراحل بیش از دو سه روز طول نمی‏کشد.» او اضافه می‏کند: «در مرحله گواهی اسقاط دو گواهی به ارزش هر گواهی ۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان در جمع ۵میلیون تومان لحاظ شده است و در این خصوص هم تفاهم‏های لازم بین سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی، شرکت‏های خودرو ساز، کار گروه کاهش آلودگی هوا و گمرک انجام شد. بر اساس این تفاهم مقرر شد که گمرک به ازای هر تاکسی فرسوده اسقاطی مبلغ ۵میلیون تومان به حساب شرکت خودرو ساز پرداخت کند.» این اظهارات ضامنی درحالی است که این راننده تاکسی با مراجعه به یکی از شرکت‏های خودروساز با این پاسخ روبرو شده است: «دولت به شرکت ایران‌خودرو بدهکار است و مسئولان این شرکت گفتند که تا دولت بدهی‏اش را به این شرکت ندهد ما خودروی تحویل متقاضی نمی‏دهیم.»

از سوی دیگر، «میزانی» دیگر راننده تاکسی است که بیش از ۴۰سال به این شغل اشتغال دارد. او به «ابتکار» می‌گوید: زمانی تاکسی‌ها زیرنظر سازمان تاکسیرانی بودند اما حالا فقط پرونده مربوط به اطلاعات ماشین و راننده در آنجا نگهداری می‌شود. چند سالی هست که همه امور مربوطه به بخش خصوصی واگذار شده، در واقع وضعیت بدتر شده اما بهتر نشده است.

به گفته این راننده تاکسی، اوایل که راننده تاکسی شده بودم، اداره تاکسیرانی خدماتی مانند ارایه لاستیک نو سالی چهار حلقه، درمانگاه، فروشگاه و رستوران ویژه رانندگان ارائه می‌کرد حتی اتحادیه داشتیم اما سال‌هاست که دیگر خبری از این خدمات نیست.

«میزانی» درباره شرایط واگذاری تاکسی نو می‌گوید: ماشین باید ۱۰سال کار کند بعد از این مدت تعویض انجام می‌شود. تعدادی از تاکسی‌ها در سال‌های گذشته نوسازی شدند اما درحال حاضر سایت برای ثبت‌نام و درخواست تاکسی نو بسته شده چراکه گفته‌اند ماشین برای تحویل ندارند. این تاکسی‌ها ۲۰میلیون وام دارد، پنج میلیون تومان را باید دارنده تاکسی متقبل شود و تاکسی فرسوده را هم پنج میلیون می‌خرند.

با همه این توضیحات، سرپرست اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور درحالی گفته است که این طرح تا پایان سال۹۷ به سرانجام می‏رسد. در این میان، اگر شهرداری نسبت به ابطال پروانه تاکسیران‌هایی که تاکسی فرسوده دارند، اقدام نکند این اتحادیه این کار را انجام خواهد داد که البته دی ماه سال۹۴ و مهرماه۹۵ آخرین تاریخ‌هایی بودند که برای نوسازی تاکسی‌های فرسوده اعلام شده‌اند. در واقع، وعده‌ها در این مورد فقط در حد حرف باقی مانده‌اند، این درحالی است که با شروع فصل سرما و تشدید آلودگی هوا اقدام‌هایی برای نوسازی تاکسی‌ها به‌طور حتم در بهبود وضعیت هوای پایتخت موثر خواهد بود.