وضعیت ایمنی و حواشی به‌وجود آمده برای برج میلاد تهران

۱۱ سال پیش که برج میلاد به‌عنوان ششمین برج بلند مخابراتی جهان افتتاح شد، پای شایعات و حواشی زیادی هم به میان آمد. از هشدار به قرار گرفتن این برج بر روی سامانه گسل تا ادعای اخیر تجمع آب در پی این برج و ترک شیشه آسانسور! در اصل کاربری این سازه‌ با هدف رفع نیازهای مخابراتی و تلویزیونی تهران بود اما بعدها با ایجاد امکانات و فضاهای گردشگری، تجاری و فرهنگی، رستوران، موزه، واحدهای تجاری و نمایشگاهی و … به جاذبه گردشگری تبدیل شد و حالا بازدیدکنندگان زیای دارد.

آنچه در این سال‌ها متولیان به موازات ‌رشد احداث برج‌ها و پروژه‌های عظیم، سهل‌انگارانه از آن گذشته‌اند، موضوع تعمیر و نگهداری سازه‌ها در کشور است که هیچ‌گاه جدی گرفته نمی‌شود. برج میلاد نمونه برجسته‌ این معضل است! حال آنکه چشم بستن بر روی نگهداری ساختمان‌ها و تاسیسات می‌تواند به خسارت‌های گسترده اقتصادی و... منجر می‌شود.

«سیدرضا میرصادقی، مجری پروژه برج میلاد با تایید این موضوع، به «قانون» گفت: متاسفانه سال‌هاست بهره‌برداری و نگهداری از برج به شکل غیرتخصصی درحال انجام است. از سال گذشته هشدار داده‌ام باید نگاه تخصصی‌تری به این مساله شود و حوزه بهره‌برداری توسط کارگروه تخصصی و فنی صورت بگیرد. می‌توانم بگویم که سال‌هاست تقریبا از هیچ تیم فنی و تخصصی به همکاری جدی دعوت نشده است.

مهاب قدس و ایستاسنج: دیگر مشاور برج میلاد نیستیم!

به دنبال اظهارات برخی مبنی بر مشاهده آب در پی این برج، هفته‌های گذشته از سوی نماینده دو شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس و ايستاسنج اظهاراتی نسبت به توقف روند پایش برج میلاد و عدم تمدید قرارداد كارفرما (معاونت عمران شهرداري) با آنان مطرح شد. نظربند، كارشناس شرکت مهاب قدس، با بیان اینکه کارفرما قراردادش را با هیچ یک از این دو شرکت تمدید نکرده است، عنوان کرد هیچ مسئوليت حقوقي متوجه آن‌ها نیست.

به گفته او ايستاسنج، تا سال ۸۷ مشاور این پروژه بوده اما طی بازدید از برج که به دنبال شکایت ترک تعدادي از شيشه‎هاي آسانسور انجام گرفته متوجه شده‌ است که در طبقات زيرين و پي، علايم بالاآمدگی سطح آب قابل مشاهده است. همچنین در این سال‌ها تمام سيستم ميكرو‍ژئودزي ( رفتارسنجی خارجی سازه‌های بزرگ) از بين رفته است.

تهدید جانی حدود ۲۲۳۶ نفر

با این حال میرصادقی در پاسخ به این پرسش که آیا اقدامات پیشگیرانه‌ای همچون مانیتورینگ حاصل از تغییرات احتمالی برج میلاد صورت گرفته است، پاسخ داد: بله در برج میلاد و بسیاری از سازه‌های بلند شهر تغییرات ناشی از تحرک گسل‌ها مانیتورینگ شده و تغییر رفتارها و ... شرایط را ثبت و ضبط می‌کنند.

وی با بیان اینکه تجهیزاتی برای پایش این تغییرات از حدود دو سال پیش نصب شده است، افزود: تا به امروز گزارشی مبنی بر شرایط نابه‌هنجار یا بحرانی از وضعیت این سازه نشنیده‌ام و در شرایط ایمن است، تنها مساله‌ نگران‌کننده، وجود گود با فاصله و در حریم مرکز همایش‌های برج است که باید برای آن اقدامی جدی صورت بگیرد، هرچند این خطر احتمالی فقط مرکز همایش‌ها را تهدید می‌کند و خطری متوجه خود برج نیست.

اما نکته‌ای که از دید مسئولان پنهان مانده، فارغ از سازه، حتی اگر فقط مرکز همایش‌های این برج هم در معرض خطر باشد با توجه به ظرفیت پذیرش سالن‌های این مرکز، جان حدود ۲۲۳۶ نفر در خطر است!در مهرسال ۹۴ حفره بلاتکلیفی که خبر از آغاز عملیات اجرایی پروژه «میلاد ٢» می‌داد ایجاد شد. گودبرداری عظیمی که اگر از کنار اتوبان همت در محل سازه برج میلاد عبور کنید به خوبی آن را می‌بینید و از دید بازدیدکنندگان وجود این حفره پای این برج عظیم بسیار نگران‌کننده است اما به‌دنبال برخی کشمکش‌ها بر سر مجری و خطرات احتمالی تاکنون بلاتکلیف مانده است.

دلایل پنهان عدم اقدام برای گود کنار برج میلاد

مجری پروژه برج میلاد، در اشاره به مشاهده تجمع آب در این سازه اظهار داشت: تجمع آب در چاله‌های آسانسور و برخي مجتمع‌های اطراف می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد از جمله : عمل نکردن زه‌کش‌ها یا ترکیدگی لوله یا عدم بهره‌برداری صحیح از تاسیسات این سازه. میرصادقی درخصوص نقش اشتباهات اجرایی برج که خود او در زمان تحویل این پروژه عنوان کرده بود، كه اشتباهات اجرایی در روند پروژه وجود داشته و عملیات تکمیلی پيش‌بيني نشده بود؛ اظهار داشت «مثلا در مورد نصب آسانسور و دیواره‌ شیشه‌ای جلوی آسانسور، اصلا جانمایی و اتصالش به شفت پیش‌بینی نشده و در آن ارتفاعی که شفت اجرا شده بود مجبور شدند نزدیک به ۶۰۰ سوراخ با قطر بالا اجرا کنند و اتصالش را دوباره تعریف کنند».

وي همچنين توضیح داد: بخش عمده‌ای از اشتباهات اجرایی به این دلیل بود که برج درحدود هشت سال پیشرفت کمی داشت و بعدها تا جایی که بودجه عمومی اجازه می‌داد این اشتباهات اصلاح شد و در دوره ساخت تلاش کردیم سازه مطمئنی را برای نسل‌های آینده به یادگار بگذاریم. وی افزود: اشتباهات رفتاری در پروژه به‌وجود آمد که قطعا اگر اجرای این نوع پروژه و چنین سازه عظیمی تکرار شود، سعی می‌کنیم دست و دل‌بازانه‌تر و به شکل بهتری اجرا کنیم. وی همچنین افزود: دو سال پیش یک عضو شورای شهر بحث نشست یا به عبارتی انحراف برج میلاد را عنوان کرد اما با بررسی‌هایی که سال گذشته با توجه به مشخصات اولیه و به عنوان خطوط قرمز حفاری‌های برج انجام شد، هیچ گزارشی مبنی بر تهدید امنیت برج ارائه نشد.

تنها تبعات گود فاز دو میلاد به عمق ۲۳ تا ۲۶ متر به فاصله تقریبا ۱۵ متری مرکز همایش‌ها وجود دارد که سال‌هاست رها شده اما امسال ظاهرا شرایط پایدارسازی یا نیلینگ‌های این گود مطرح است که بعد از ۵ تا ۶ سال طبیعتا نیازمند بازبینی است. مجری پروژه برج میلاد همچنین به دستور شهردار وقت تهران به معاونت فنی عمرانی شهرداری تهران مبنی بر اقدام عاجل درخصوص پایدارسازی گود مجاور مرکز همایش‌ها اشاره کرد و گفت: متاسفانه به هردلیلی به شکل جدی اقدامی در این باره صورت نگرفت، حال آنکه من بارها به اعضای محترم شورا اعلام کردم که این گود با توجه به بارگزاری جدید در حال تهدید است!

فرونشست‌های تهران تهدیدی برای برج میلاد

علاوه بر این موضوع، گسل‌ها و فرونشست زمین در شهر تهران نیز از جمله پدیده‌های نگران کننده‌ای است که در سال‌های اخیر گریبان این کلانشهر را گرفته است. میرصادقی در خصوص این دو تهدید مهم پایتخت و اثرات و خطرات احتمالی آن بر این برج توضیح داد: سال‌هاست ما با مقوله فرونشست زمین در تهران روبه‌رو هستیم.

شرکت‌های مهندسین مشاور تخصصی ژئوتکنیک درمورد مناطق مختلف تهران این پدیده را گزارش کرده‌اند و اين موضوع کاملا جدی است، در بحث شسته شدن ریزدانه‌ها و ایجاد حفره‌ها به خصوص در مناطق مرکزی به سمت جنوب شهر، این تهدید برای برج هم خیلی جدی است. به گفته او عواملی همچون حفاری‌های بیش از حد مجاز به‌دنبال ارائه مجوز ساخت برج‌های تجاری و مسکونی و تامین پارکینگ، گودبرداری‌های نامتعارف شهر تهران که منجر به انحراف غیراصولی آب‌های سطحی شده است، بارگزاری بسیار حجیم و غیرمتعارف در خاک‌های مناطق مختلف شهر، منجر به فرونشست‌ها و تهدیدی برای برج میلاد شده که قطعا باید شرایط بازدارندگی برای این معضل اندیشیده شود.

مجری پروژه برج میلاد افزود: هرچند که شورای شهر جدید به نوعی جلوی ساخت و سازهای حجیم را در مناطق مختلف شهر تهران گرفته است، اما با توجه به تبعات و حواشی احتمالی تا جایی که توانسته‌ام به تمامی تصمیم‌گیران شهر تهران و اعضای شورای شهر اطلاع‌رسانی کردم که این مناطق توسط گروه‌های متخصص عارضه‌یابی شود چراکه در بعضی مناطق، دیگر امکان بارگزاری وجود ندارد و دربرابر حوادث و فجایع احتمالی باید اصلاح و پایدارسازی صورت بگیرد. میرصادقی همچنین درخصوص گسل‌های محرک زلزله در شهر تهران نیز معتقد است: تهدیدات ناشی از این پدیده از گذشته وجود داشته و متعلق به امروز نیست. شهر تهران هم مثل خیلی از شهرهای بزرگ دنیا روی گسل قرار دارد و سازه‌هایی هم که بر روی مناطق زلزله‌خیز احداث می‌شود قطعا باید دارای مقاومت باشند، خیلی از سازه‌های ما از این مقاومت برخوردارند و مطابق با آيین‌نامه‌های ۲۸۰۰ است که از سال ۱۳۸۲ به بعد اجرایی شده و بیشتر این ابنیه‌ها جای نگرانی ندارند.

وی به‌طورکلی در خصوص تهدیدات احتمالی برج میلاد، تاکید کرد: ما برای بخش‌های بهره‌برداری برج میلاد اسنادی به عنوان فرآیند راهنما تدوین و ثبت کرده‌ بودیم که متاسفانه امروز از آن دچار انحراف شدیم، معتقدم باید هرچه جدی‌تر مسئولان شهرداری بدون هر گونه رویکرد سیاسی در اجرای آن بازنگری کنند. مجری پروژه برج میلاد اظهار داشت: متاسفانه این برج عظیم درگیر موضوعات سیاسی شده است، سازه‌ای که فکر نمی‌کنم دیگر در کشور تکرار شود باید خیلی بهتر از این‌ها نگهداری می‌شد، حال آنکه امروز شاهد هستیم که خیلی بخش‌های آن که به سختی تامین شدند، خراب شده و حتی می‌توان گفت شاید جایگزینی هم برای آن وجود نداشته باشد.

شبنم عزیزی