درست زمانی که صنعت گردشگری پس از یک رکود سنگین از مارس ۲۰۲۰ تا نیمه ۲۰۲۱ با تسریع طرح واکسیناسیون عمومی، در سه ماه سوم سال جاری ، جانی تازه یافته بود و سفرها در حال رونق گرفتن بودند، اُمیکرون منجر به تعطیلی و کاهش مجدد سفرها به ویژه در بخش بین الملل شد. بسياري از پروازها طی هفته گذشته لغو شده یا بسياري از مسافران به علت نگرانی های ناشی از ابتلا به کرونا، سفرها را لغو کرده یا به حالت تعلیق درآوردند. شیوع اُمیکرون در ایران نیز به سرعت در حال فراگیری است و احتمال وقوع پیک ششم کرونا همانند جهان وجود دارد.
اکنون با توجه به نزدیک شدن به سال جدید و تعطیلات نوروز،« دنیای اقتصاد» با بررسی تجربه سياست گذاري ها برای سفرهای نوروزی دو سال گذشته و همچنين تجربه کشورها در تعطیلات کریسمس در جهان، سه سناریو از چشم انداز سفرهای نوروز در سال آینده ارائه می دهد.
همه گیری کووید- ۱۹ از اسفند ۹۸ در ایران شروع شد و این امر با توجه به نزدیکی به سال جدید و تعطیلات عید، صنعت گردشگری را در شوک بزرگی فرو برد؛ زیرا با اعمال ناگهانی مقررات محدودکننده و قرنطینه های اجباری، تمامی سفرها لغو شد یا بسياري از مسافران به دلیل نگرانی از شیوع کرونا سفرهای خود را برای تعطیلات نوروز لغو کردند.
بنابراین، نوروز سال ۹۹ برخلاف تمام سال های گذشته بدون مسافر گذشت و سهم سفرهای نوروزی تنها ۱۰درصد بوده و ۹۰ درصد از مسافران خود را از دست داد. باوجود اینکه محدودیتی جدی بر تردد خودروها و مسافران اعمال نشده بود؛ اما ترجیح مردم در خانه ماندن و ادامه قرنطینه به امید تمام شدن شیوع کرونا بود.
اما با شروع پیک های دوم و سوم کرونا، در پاییز سال ۹۹ محدودیت های تردد بین استانی به اجرا درآمد و به مدت یک سال برقرار ماند و این امر تقریبا سفرها را به حالت نیمه تعطیل درآورد. اعمال این محدودیت ها و تأکید دولت مبنی بر تعطیلی سفرهای نوروزی، تا پیش از پایان سال همه را برای در خانه ماندن آماده کرده بود که در آخرین روز سال، تمامی محدودیت های سفر بطور ناگهانی برداشته شد و این امر منجر به هجوم مسافران به ویژه در هفته دوم تعطیلات عید به مقاصد مختلف شد.
هجمه مسافران در یک بازه زمانی خاص منجر به وقوع پیک چهارم کرونا پس از پایان تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ شد و تعداد مبتلایان به کرونا را تا ۳ برابر افزایش داد.
اگرچه پیک پنجم به دلیل همه گیری دلتا کرونا نسبت به پیک های گذشته شدت بیشتری داشت؛ اما پس از آن با تسریع در روند واکسیناسیون عمومی و افزایش افراد واکسینه شده، شیوع کرونا کاهش یافت و درنتیجه کشور از شرایط بسیار پرخطر به کم خطر رسید.
این امر منجر به برداشته شدن محدودیت های سفر و بازگشت سفرها و مسافران به مقاصد گردشگری شد. اطمینان از واکسینه شدن و کاهش شیوع کرونا، بسياري از افراد را بر آن داشت که به منظور جبران دو سال گذشته ، برای تعطیلات عید سال آینده برنامه سفرهای دوهفته ای و حتی گروهی را تدارک بینند. اما جهان مجددا با شوک سویه جدید کرونا مواجه شده که این امر تأثير بسیار منفی بر سفرهای کریسمس گذاشته و بار دیگر بسياري از سفرها لغو یا تعلیق شد. با توجه به اینکه پیش بینی می شود اُمیکرون در بهمن ماه به اوج خود برسد و محدودیت ها مجددا بازگردند، سفرهای عید نیز با چالش های بسياري همراه خواهد بود و سه سناریو برای تعطیلات نوروز ۱۴۰۱ مطرح می شود.
سناریوهای سفر چگونه است؟
سناریوی اول که بدبینانه ترین حالت از وضعیت سفرهای عید خواهد بود اینکه، محدودیت های تردد مجددا برقرار شود و سفرها بطور کل بسته شود. زیرا با احتمال اوج گیری اُمیکرون در بهمن ماه ، کنترل و مهار مجدد کووید- ۱۹ عمدتاً تا دو ماه زمان می برد، از این جهت ، سفرهای نوروز نیز همانند کریسمس لغو خواهند شد.
سناریوی دوم، تکرار سیاست عید ۱۴۰۰ را نشان می دهد که در روزهای پاياني سال، محدودیت ها کاملاً برداشته شود و سفرهای بی برنامه و هجومی افزایش یابد.
تکرار این سیاست، میتواند منجر به تحقق پیک هفتم کرونا پس از پایان تعطیلات عید شود، همچنان که در بهار امسال اتفاق افتاد. اما در سناریوی سوم که میتواند بهترین سناریو هم برای بازار گردشگری و هم برای جلوگیری از پیک های بعدی باشد، این است که اول از همه تنها به افراد واکسینه شده اجازه سفر داده شود و بعد از آن با افزایش تجهيزات پروتکل های بهداشتی جهت ایمن سازی و اطمینان بخشی به مردم و کاهش نسبی هزینه های سفر، مردم را تشویق به سفرهای امن کنند.
اعتمادسازی برای سفرهای امن و برخورداری از خدمات گردشگری منجر به علاقه مندی مردم به مقاصد با جمعیت کمتر در روستاها و طبیعت می شود و این امر بر بازیابی و بهبود تدریجی بازار گردشگری تأثير مستقیم خواهد داشت و از طرف ديگر مردم سفرهای خانوادگی و شخصی را بر دورهمی های خانوادگی ناشی از محدودیت های سفر یا هزینه بالای سفر ترجیح خواهند داد و این کاهش دید و بازدیدها قطعا بر کاهش مبتلایان به کرونا تاثیرگذار خواهد بود.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت اینکه، بعد از برداشتن محدودیت های سفر، اگرچه سفرها تا حدودی بازگشتند و برخی از کسب و کارها مجددا فعالیت خود را از سر گرفتند، اما نبود تعطیلات در فصول سرد، منجر به هجمه ناگهانی سفرهای نوروز خواهد شد و با توجه به این که تنها تعطیلات مناسبتی قابل توجه طی سال در نوروز خلاصه می شود از این رو سفرهای سالانه تنها برای این دو هفته برنامه ریزی خواهد شد و نه تنها مسائل مربوط به شیوع مجدد کرونا خطرآفرین خواهد بود، مشکلات پیش از کرونا همچون ترافیک، تجمع جمعیت در یک مقصد خاص، کیفیت پایین خدمات، افزایش چشمگیر هزینه ها و ديگر مسائل دوباره تکرار خواهد شد.
تمامی این ضعف ها و بی برنامگی ها و هجمه ها تنها به علت عدم در پیش گرفتن یک راه حل کاربردی، اثرگذار و مهم است و آن نداشتن تعطیلات آخر هفته است و تا تعطیلات آخر هفته حداقل به دو روز نرسد مشکلات سفرهای نوروز در ایران حل نخواهد شد.
- 13
- 4
