کمک دستگاه شبیه ساز باران به پیشگیری از فرسایش خاک

ایران از جمله کشورهایی است که روی کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و میزان بارش سالانه آن به طور متوسط حدود ۲۵۰ میلیمتر است.

به گزارش سیناپرس، ایران از جمله کشورهایی است که اکنون به روی کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته و میزان بارش سالانه آن نیز بطور متوسط حدود ۲۵۰ میلی متر است؛ متوسط بارش جهانی حدود ۸۶۰ برآورد می شود.

همچنین طبق مطالعات اکنون بطور میانگین میزان تبخیر باران در کشور حدود ۲۷۰۰ اما در جهان ۸۰۰ میلی متر است. با احتساب این آمارها اکنون کشور حدود یک سوم بارش جهانی و سه برابر تبخیر جهانی را دارد که این مساله اهمیت حفاظت از منابع آبی در ایران را دو چندان می کند.

متأسفانه طی دو دهه اخیر خشکسالی، تغییر اقلیم، فرسایش خاک و وقوع سیلاب ها پیامدهای جانی و مالی بی شماری برای هموطنان کشورمان به بار آورده است. در حالیکه میتوان با کمک دستگاه های شبیه ساز از فرسایش خاک و وقوع سیلاب ها پیشگیری کرد.

دکتر جلیل وهابی، عضو اسبق هیات علمی پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری از جمله پژوهشگرانی است که سال ها پیرامون این مساله به تحقیق و تفحص پرداخته و اقدام به ساخت دستگاه شبیه ساز باران کرده است؛ دستگاهی که می تواند در مطالعات مهندسی آب خیزداری برای بحث کنترل فرسایش خاک و رواناب و پیشگیری از وقوع سیلاب مورد استفاده قرار بگیرد.

وهابی در گفت و گو گفت:بارندگی عامل اصلی ایجاد فرسایش خاك و رواناب به وسیله بارش است از اینرو فقدان باران مانع اصلی برای مطالعات علمی میزان فرسایش و رواناب و فرآیند آنها محسوب می شود. از سوی دیگر تفاوت خصوصیات باران در مناطق جغرافیایی، پیش بینی وقوع بارش باران از یک منطقه به منطقه دیگر را دچار خطا و مشکل می کند بنابراین اکنون به دلیل مشکلات مطالعات صحرایی فرسایش، رواناب و جمع آوری داده ها ، مطالعات فرسایش و رواناب با استفاده از باران طبیعی بسیار سخت و دشوار است.

دکترای مهندسی منابع آب افزود:محققان باید سالها صبر كنند تا یك واقعه بارش طبیعی رخ دهد. همچنین اغلب در بارش های طبیعی دو واقعه "بارش در پارامترهای شدت رگبار" و" توزیع اندازه قطره ها و انرژی جنبشی" یکسان نیستند اما در شبیه سازی باران وقوع بارش از نظر زمان و مكانی كنترل شده است و محققان اجازه تكرار هزاران سال باران در یك دوره زمانی بسیار كوتاه را دارند. اهمیت این مساله باعث شد تا من به فکر ساخت این دستگاه بیفتم.

او درباره این دستگاه اظهارداشت:این دستگاه باران ساز از نوع باران سازهای غیر فشاری قابل حمل از جنس پلکسی گلاس است. این باران ساز با پایه های قابل تنظیم فلزی، قابلیت استقرار در شیب های مختلف را دارد. حجم مخزن آن ۸/ ۴۹ لیتر و با تعداد ۲۰۴ عدد قطره چکان در صفحه ریزش باران قادر به تولید بارش با شدت های ۵ تا ۸۰ میلی متر در ساعت با زمان تدام های ۵/ ۰ الی ۵/ ۳ ساعت است.

وی ادامه داد :برای پيش‌گيري از سقوط قطرات بارش تولیدی به یک نقطه ازسطح کرت در طول آزمایش، یک موتور در چارچوب فلزی این دستگاه تعبیه شده است. این موتور باتوجه به فاصله قطره چکان ها (۷ سانتیمتر)، صفحه ریزش قطرات باران را در داخل فریم فلزی به نحوی حرکت می دهد که ضمن پيش‌گيري از برخورد قطرات باران به یک نقطه از سطح کرت در زمان انجام آزمایش، ریزش قطرات به صورت کاملا یکنواختی انجام بگیرد.

وهابی گفت: در این دستگاه قطرات باران بدون سرعت اولیه از قطره چکان ها جدا شده و بر اثر نیروی ثقل آزادانه سقوط می کنند. در بدنه این دستگاه نیز لوله ای از جنس پلکسی گلاس به نحوی تعبیه شده است که یک سر آن (ورودی) با در پوشی پلاستیکی در سطح فوقانی مخزن آب دستگاه و انتهای لوله در کف سطح پائین مخزن آب قرار دارد و نقش شروع و تنظیم کننده در باران ساز را به خوبی و با دقت ایفا می کند.

وی تصریح کرد: بعداز پر کردن مخزن از طریق محل ریزش آب تعبیه شده و تخلیه هوای داخل دستگاه (که در صورت تراز دقیق آن در هنگام پر کردن مخازن صورت می گیرد) شیر دریچه ورود آب و تخلیه هوا و همچنین درب لوله تنظیم برای جلوگیری از تخلیه مخزن باید بلافاصله بسته شوند. در اینصورت، بعد از چند لحظه هیچ قطره آبی از قطره چکان ها خارج نمی شود. با قرار دادن لوله تنظیم در ارتفاع تعیین شده برای شدت بارش مورد نظر و با برداشتن درپوش لوله، بارش آغاز خواهد شد.

وی افزود: این دستگاه در تمامی مناطق ایران قابل استفاده است. منتها متاسفانه مورد بی مهری مسئولان قرار گرفته و به حال خود رها شده است.