لغو روادید برای گردشگران روسی و چینی و برگزاری نشست‌های مشترک بین فعالان گردشگری «ایران و روسیه» و «ایران و چین» و امضای تفاهمنامه‌ها برای توسعه گردشگری با روسیه نشان از خواست دولت برای جذب گردشگران شرقی دارد.
در واقع دولت می‌خواهد ریزش گردشگران غربی ورودی به ایران را با جذب گردشگران روسی و چینی جبران کند. اینکه این ایده با توجه به وضعیت کنونی کشور تا چه میزان قابل تحقق است، جای بحث و نقد دارد.
براساس آنچه یکی از فعالان صنعت گردشگری به جهان‌صنعت گفته، ناآگاهی گردشگران خارجی درخصوص محدودیت‌های اینترنت، پوشش و نیز موارد دیگر باعث می‌شود که همین معدود گردشگرانی که به واسطه تفاهمنامه‌ها یا فعالیت آژانس‌های گردشگری مستقر در خارج از کشور به ایران می‌آیند از شرایط کشور اطلاع نداشته باشند و پس از بازگشت به کشورشان دست به ضدتبلیغ علیه ایران بزنند.
بی‌توجهی به شناخت مخاطب مانع جذب گردشگر
اگرچه وزارت گردشگری اقداماتی جهت جذب گردشگران روسی و چینی انجام داده است، اما به نظر می‌رسد در این مسیر به شناخت مخاطب و اعلام الزامات و محدودیت‌های ایران به جامعه هدف کمتر توجه شده است.
اردشیر اروجی- مدیرکل اسبق دفتر برنامه ریزی، آمار و اطلاعات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور- در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت کنونی صنعت گردشگری فکر می‌کند دولت تا چه اندازه می‌تواند در زمینه جذب گردشگران روسی و چینی عملکرد موفقی داشته باشد، به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه من بعید می‌دانم در این مساله موفقیتی حاصل شود. زمانی که می‌خواهند گردشگر جذب کنند ابتدا می‌روند در آن کشور مطالعه می‌کنند تا متوجه شوند که گردشگران مبدأ چه تمایلاتی دارند. در مرحله بعد بررسی می‌کنند که آیا امکان برآورده کردن تمایلات آنها وجود دارد و در چه زمینه‌هایی این امکان مهیاست. سپس در زمینه‌ای که امکان برآورده کردن تمایلات گردشگران مبدا وجود دارد باید تبلیغات اتفاق بیفتد.
وی افزود: در حال حاضر شعار ما این است که می‌توانیم گردشگران خانواده‌محور را جذب کنیم، اگر صرفا به دنبال جذب این نوع از گردشگران باشیم تعداد آنها خیلی کم است. از سوی دیگر خانواده‌ای که به سفر و گردشگری می‌روند هم نمی‌توانند خیلی در محدودیت باشند. گردشگر می‌خواهد یک هفته تا ۱۰ روز تفریح کرده و بعد به کشور خودش بازگردد و نمی‌خواهد در این مدت در استرس باشد، لذا برخی موارد می‌تواند بر گردشگر اثرات منفی بگذارد.
اروجی ضمن وارد کردن نقد به ضرغامی- وزیر گردشگری- خاطرنشان کرد: به نظرم وزیر گردشگری هم (در بعضی موارد) ناتوان است و نمی‌خواهد ناتوانی خودش را اعلام کند، لذا فرافکنی می‌کند. به نظرم اگر وزیر نمی‌تواند اقدامی کند (باید) اعلام کند؛ به این شکل نمی‌توان صنعت گردشگری را اداره کرد. (وزیر گردشگری) مسائل اصلی را فراموش کرده و به مسائل فرعی اشاره کرده یا به شکلی توجیه می‌کند. بخش گردشگری که وزیر مسوولیت آن را برعهده دارد فلج شده و دارد از بین می‌رود و به نظرم (وزیر گردشگری) باید از آن دفاع کند. اگر هم نمی‌تواند دفاع کند، باید (مسوولیت خود را) رها کند. می‌تواند بگوید با توجه به مواردی که در نظر گرفته‌شده نمی‌توان گردشگری را اداره یا آن را جایگزین نفت کرد. در واقع یا باید سیاست‌ها یا روش‌ها اصلاح شوند؛ این دو(سیاست‌ها و روش‌ها) در حال حاضر با هم همخوانی ندارند.
خروجی نامشخص تفاهمنامه‌ها
در طول سال‌های اخیر شاهد امضای تفاهمنامه و برگزاری جلساتی برای توسعه گردشگری بوده‌ایم، اما به نظر می‌رسد این جلسات نتوانسته‌اند خروجی اثرگذاری داشته باشند و صنعت گردشگری ایران را متحول کنند.
اروجی ضمن اشاره به تفاهمنامه امضاشده با روسیه و سایر کشورها در زمینه گردشگری گفت: فرض کنید با روسیه یا کشورهای دیگر تفاهمنامه امضا می‌کنید، اما مشخص نیست چرا بایدها و نبایدها اعلام نمی‌شود. چرا رودربایستی دارید؟ تمام کشورها بایدها و نبایدهایی دارند، صراحتا بگویید در ایران امکان مصرف مشروبات الکلی وجود ندارد، بدون حجاب نمی‌توان تردد داشت و وضعیت محدودیت‌های اینترنت به این شکل است. این موارد را اعلام کنید و سپس ببینید اصلا گردشگر به کشور می‌آید؟ با نوشتن تفاهمنامه در یک دنیای واهی نمی‌توان کار را پیش برد و باید به صورت شفاف صحبت کنیم و بگوییم گردشگری مدنظر ما گردشگری خانواده‌محور و با این شرایط مشخص است و بایدها و نبایدهای‌مان نیز به این شکل است. پس از اعلام این موارد می‌توان بررسی کرد که آیا امکان جذب گردشگر وجود دارد یا خیر. وی ادامه داد: چرا می‌رویم تفاهمنامه امضا کرده و گروهی را هم به ایران می‌آوریم و بعد برای آنها موانع ایجاد می‌کنیم؟!
این افراد (گردشگران خارجی) باز می‌گردند و با آنچه می‌گویند برای ایران ضدتبلیغ می‌کنند. به نظرم همه چیز باید شفاف اعلام شده و آن نوع گردشگری را که امکان جذب آن را داریم جذب کنیم. کشور ایران باید بایدها و نبایدهای خود را بدون تعارف اعلام کند. همه کشورها نیز این مساله را دارند و یک دفترچه کاتالوگ‌مانند درست می‌کنند تا بایدها و نبایدهای گردشگری کشور مشخص باشد.
می‌توان در ایران نیز یک‌چنین موضوعی را شکل داد و این دفترچه‌ها را به سفارتخانه‌های ایران و دفاتر خدمات گردشگری خارج از کشور که می‌خواهند برای ایران جذب گردشگر کنند داد. آن وقت است که آنها می‌بینند آیا اصولا با این شرایط می‌توان گردشگر جذب کرد یا این امکان وجود ندارد. اروجی در خاتمه ابراز کرد: متاسفانه گردشگر را با اوهام به کشور آورده و بعد در اینجا به شکل دیگری با آنها برخورد می‌کنیم.
این گردشگر در نهایت به کشورش بازمی‌گردد و در نهایت این مساله برای ایران ضدتبلیغات می‌شود و تمام زحماتی که کشیده‌ایم به هدر می‌رود. به نظرم صرفا باید در همان رشته و زمینه خاصی که می‌خواهیم جذب گردشگر کنیم، تبلیغ داشته باشیم. حال تعداد گردشگران جذب‌شده یا کم است یا بیشتر می‌شود، اما آنچه که هست واقعیت موجود است.
- 13
- 3
