به گزارش روزنامه شهروند، درحالی که رهبران کشورهای جهان خود را به درگیریهای سیاسی، فرقهای، نژادی و رقابتهای تسلیحاتی و جنگ مشغول کردهاند، خطری بسیار بزرگ آرامآرام به جامعه جهانی نزدیک میشود و آن خطر چیزی نیست جز بحران آب. شیوع بیماریها، از میانرفتن امنیت، از دسترفتن فرصتهای اقتصادی، بروز اختلافات عمیق میان کشورها به صورت درگیریهای دیپلماتیک و درنهایت جنگ، همه از تبعات بحران جهانی آب است.
نبود دسترسی به آب، مرگبار، خطرناک و مهمترین مانع پیشپای کشورهای درحال توسعهای است که اقتصاد درمسیر شکوفایی قرار داد. کشورهای توسعهیافته نیز از این خطر در امان نیستند.
آنها هم درحال حاضر با این خطر مواجه شدهاند و مزه تلخ آن را چشیدهاند. ضربهای که خشکسالی به اقتصاد کشاورزی آمریکا در ایالت کالیفرنیا وارد آورده، خارج از حد انتظار بوده است. حال تصور کنید کالیفرنیا که ١٧درصد محصولات کشاورزی جهان را تولید میکند، به دلیل کمآبی از تولید باز بماند، نه تنها مردم آمریکا بلکه همه جهان تاوانش را خواهند داد.
درست است که ٧٥درصد کرهزمین از آب تشکیل شده، اما کمتر ٢٥درصد آن قابل استفاده بشر است و از این ٢٥درصد تنها یکدرصد آن قابل آشامیدن است. بیش از ٢میلیارد نفر از جمعیت جهان درنقاطی ساكن هستند كه کمتر از یکونیمدرصد در سال بارش را دارند. درعوض نقاط پرآب جهان نظیر رودخانه آمازون و كنگو تراكم جمعیت كمتری دارند. بسیاری ازنقاط پرتراكم جمعیت نظیر مدیترانه، خاورمیانه، هندوستان و چین با كمبود جدی آب در دهههای آتی روبهرو خواهند بود، حتی برخی از نقاط قاره آمریكا بهویژه درنقاط جنوبغربی و مركزی دربرابر مخاطرات كمآبی آسیبپذیر میشوند.
پیشبینی محققان دانشگاه کلرادو، حاکی است که ذخایر آب شیرین جهان هرسال کاهش مییابد و تا ٢۵سال دیگر نیمی ازجمعیت جهان با مشکل کمبود آب شیرین مواجه خواهند بود. مجمع عمومی سازمان ملل متحد یادآور میشود، نیمی ازمردم جهان سوم حتی برای نوشیدن به آب پاکیزه دسترسی ندارند و با وجود اینکه سهچهارم بیماریهای انسانی به دلیل فقدان آب سالم است، معهذا ٧۵درصد مردم جهان سوم از داشتن آب بهداشتی محرومند. برپایه تخمینهای سازمان بهداشت جهانی، ٨٠درصد بیماریهایی که گریبانگیر انسان است، مستقیما با آب در ارتباط هستند. پیشبینیها نشان میدهند که از سال ٢٠٢٥ همه جهان از بحران خشکسالی بهطور مستقیم و غیرمستقیم تأثیر میپذیرند. مسلما این تأثیرپذیری از منطقه خاورمیانه به دلیل بارش کم، خشکسالی زیاد و مرزهای بههم پیوسته بیشتر خواهد شد.
بشر اما گویی سر در لاک خود فرو برده و هنوز باور ندارد که آبی که همواره در دسترسش بوده، ممکن است روزی وجود خارجی نداشته باشد. بهرغم همه سناریوها و پیشبینیهایی که درخصوص کمبود آب در سراسر جهان منتشر شده است، هنوز هیچکسی نتوانسته بهطور قطع بگوید که دامنه این خطر تا اندازهای گسترده و میزان این خطر تا اندازهای دهشتناک است. واقعا نمیتوان گفت که بشر درصورت در دسترسنبودن آب، دست به چه اقدامات ویرانگری خواهد زد. مشهور است که بسیاری ازجنگها درجهان بر سر منابع زیرزمینی نظیر نفت و معادن صورت گرفته است. حال زمانی را تصور کنید که قرار باشد کشور و کشورهایی برای تأمین آب مورد نیاز ملتشان دست به سلاح ببرند.
امروز ما درمنطقه خاورمیانه با مشکلی به نام تروریسم مواجه هستیم. مشکلی که برخی کشورها برای مبارزه با آن دست به ائتلاف با کشورهای دیگر میزنند. میلیاردها دلار سلاح میخرند و نیروی انسانی خود را درجنگ با تروریسم به خطر میاندازند. تروریسم نیز معضلی جهانی است و بدیهی است برای مبارزه با آن همه این اقدامات انجام شود؛ اما به نظر میرسد که ترور اصلی زمانی چهره مینماید که جهانی با واقعیت تلخ بیآبی مواجه شود. درچنین شرایطی، جهان دیگر با گروهی مسلح مواجه نیست، بلکه جهان با پدیدهای زیستمحیطی مواجه است که مکان ثابت و ریشه مشخص ندارد.
همه جا هست و هیچ جا نیست. درچنین شرایط اسفناکی و با توجه به اشتراک مرزی برخی کشورها و برخورداری برخی کشورها از منابع آبی بیشتر، ممکن است شاهد ائتلاف چند کشور علیه یک کشور با هدف تأمین منابع آب باشیم. این خطری اساسی است که جهان را تهدید میکند. اصل بحران بیآبی را درصورت وقوع، نمیتوان با اسلحه حل کرد. درچنین شرایطی ممکن است کشورها بر سر منابع آبی به روی یکدیگر اسلحه کشیده و جنگهای خانمانسوز آغاز شود.
- 17
- 3