آلودگی هوای زابل رکورد زد

وزش طوفان گرد و خاک طی یکشنبه گذشته در شمال سیستان و بلوچستان شاخص کیفیت هوای زابل را به ۲ هزار و ۱۲۱ میکروگرم بر مترمکعب یعنی ۱۴ برابر حد مجاز و پنج برابر حد بحرانی رساند.

هواشناسی استان درهمین باره اعلام کرده که وزش باد شدید و گرد و خاک که از پنجشنبه گذشته در ۵ شهرستان زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز شروع شده، در روزهای اخیر با سرعت ۸۳ کیلومتر بر ساعت موجب افزایش غلظت ذرات معلق در هوای این نواحی شده و میدان دید افقی در شهرهای زهک و زابل را کاهش داده است.

«علی ملاشاهی»، کارشناس هواشناسی درباره طوفان گرد و خاک روزهای اخیر گفت: وزش باد شدید و گرد و غبار با سرعت ۸۳ کیلومتر بر ساعت در روزهای اخیر میزان غلظت ذرات معلق در هوای زابل را به ۲ هزار و ۱۲۱ میکروگرم بر مترمکعب یعنی ۱۴ برابر حد مجاز رسانده است. حد مجاز و استاندارد ذرات معلق در هوا ۱۵۰ میکروگرم در هر مترمکعب هواست.

بازگشایی ۱۵ جاده مسدود شده بر اثر طوفان

گزارش خبرنگار «ایران» از روستاهای شمال شهرستان هیرمند نیز نشان می‌دهد که شدت طوفان گرد و خاک در روستاهای ساحل نشین تالاب «هامون پوزک» نظیر«تخت عدالت»، «سراوانی»، «تپه کنیز»، «گمشاد»، «ملادادی»، «گله بچه» و«قرقری» به مراتب بیشتر از دیگر روستاهای شمال استان است.

براساس این گزارش، گرد و خاک حاصل از نواحی اطراف این مناطق به شهرها و روستاهای دیگر شمال استان نیز سرایت می‌کند و موجب کاهش کیفیت هوا و اختلال درتردد جاده‌های مواصلاتی ۵شهرستان می‌شود.

روستاهای «زهک» نیز شرایط بهتری از هیرمند ندارند، به‌طوری که با افزایش شدت طوفان ۱۵مسیر مواصلاتی روستایی در شهرستان مسدود شده که با تلاش راهداران و با فروکش کردن سرعت طوفان بازگشایی شده است.

«جمشید رخشانی نسب»، فرماندار زهک دراین باره گفت: برخی از این مسیرها از روز پنجشنبه گذشته براثر طوفان گرد و خاک بسته یا تردد در آنها به کندی انجام می‌گرفت که با تلاش راهداران بازگشایی شدند.

برش زابل در فهرست آلوده‌ترین شهرهای جهان

افزایش تعداد روزهای فعالیت بادهای ۱۲۰ روزه در زابل و خشک بودن تالاب هامون سبب شده تا این‌شهر در ارزیابی سال ۲۰۱۶ سازمان جهانی بهداشت بین آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گیرد.

سازمان جهانی بهداشت دراین ارزیابی شاخص کیفیت هوای ۳ هزار شهر جهان را بر پایه ذرات فوق ریز ۲.۵ میکرون و ریز ۱۰ میکرون ارزیابی کرده که در ذرات فوق ریز و ریز، شهر زابل به‌عنوان نخستین و سومین شهر آلوده جهان معرفی شده است. شهر «اونیتشا» در نیجریه نیز در ذرات ریز ۱۰ میکرون به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شده است.

کیفیت هوای زاهدان ناسالم شد

طبق اعلام اداره هواشناسی با افزایش سرعت وزش باد وگرد و خاک طی روزهای اخیر در شمال استان، میزان نفوذ گرد وغبار به شهرستان‌های جنوبی‌تر سیستان و بلوچستان نیز افزایش یافته، به طوری که با ورود گرد و غبار به شهر زاهدان شاخص کیفیت هوای این شهر از سوی محیط زیست ناسالم برای همه گروه‌های حساس اعلام شد.

براساس گزارش‌های مردمی این گرد وغبار علاوه بر زاهدان در شهرهای جنوبی ترمانند میرجاوه و سراوان نیز گسترش یافته و کیفیت هوا را کاهش داده است.

تالاب «هامون» کانون انتشار گرد و خاک در شرق کشور

به گفته کارشناسان وزش بادهای ۱۲۰ روزه و خشکی تالاب هامون دو عامل اصلی تولید وانتشار گرد وغبار در سیستان و بلوچستان است که هر سال علاوه بر ۵ شهرستان شمالی، نواحی مرکزی و جنوبی سیستان و بلوچستان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

«احمد قرائی»، رئیس پژوهشکده تالاب هامون درباره منشأ گرد و خاک سیستان گفت: حداقل ۷۰ درصد منشأ گرد وغبارها در تالاب هامون است که با توجه به تغییر کریدورباد و مساحت کانون‌ها، باید دوباره بررسی و موقعیت کانون‌ها مشخص شود.

وی با بیان اینکه اکنون موقعیت و مساحت کانون‌های گرد وغبار شمال استان تغییر کرده، افزود: اکنون اطلاعات لازم دراین باره وجود ندارد و باید این اطلاعات به دست آید، در گذشته طرح‌ها تعریف شده ولی خروجی این طرح‌ها متناسب با برنامه‌ریزی‌ها نبوده است.

نفوذ گرد و غبار تالاب هامون تا دریای عرب

«محمود خسروی»، دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز درمقاله‌ای با عنوان «تأثیرات محیطی اندرکنش نوسان‌های رودخانه هیرمند با بادهای ۱۲۰ روزه سیستان» که در فصلنامه تحقیقات جغرافیایی به چاپ رسیده، نوشته است: طبق پردازش تصاویر ماهواره‌ای، مهم‌ترین منابع انتشارگرد و خاک در منطقه سیستان، بسترهای خشکیده هامون‌های «پوزک»، «صابری» و«شرق هامون هیرمند»هستند، البته سایرمناطق نیز درتولید گرد وغبار نقش دارند ولی سهم آنها ناچیز است.

وی در بررسی‌های دیگر خود در مورد میزان گسترش گرد و خاک ناشی از این طوفان‌ها، در ۲ مقاله علمی آورده است: گرد وغبار ناشی از این بادها به‌صورت افقی تا دریای عمان و در موارد استثنایی تا دریای عرب گسترش می‌یابد، علاوه براین پراکنش گرد وغبار ناشی از این بادها به‌صورت عمودی نیز تا ارتفاع ۱۰ کیلومتری از سطح زمین منتشر می‌شود.

توزیع یک هزار و ۵۰۰ ماسک و ۲۲۰ سبد غذایی میان مردم زهک

«رسول راشکی»، مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان هم از توزیع یک هزار و ۵۰۰ ماسک به همراه ۲۲۰ سبد غذایی در روزیکشنبه گذشته میان مردم طوفان‌زده روستاهای شهرستان زهک در شمال استان خبر داد و اظهار داشت: همزمان با آغاز وزش شدید باد همراه با گرد و خاک و حرکت شن‌های روان از روز پنجشنبه هفته گذشته در شهرستان‌های شمالی استان نیروهای عملیاتی هلال احمر با حضور در منطقه به خدمات‌رسانی به مردم مشغولند.

وی ارزش هر بسته غذایی توزیع شده میان مردم طوفان زده زهک را یک میلیون ریال عنوان کرد و افزود: با توجه بشدت وزش باد همراه با گرد و خاک در منطقه امدادرسانی به مردم شمال استان همچنان ادامه دارد.

به گفته «مصدق گودرزی فر»، کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان، وزش باد همراه با گرد و غبار، میزان غلظت ذرات معلق هوا در شهرستان‌های شمال استان(زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون) را روز یکشنبه گذشته به افزون بر ۱۴ برابر حد مجاز و ۵ برابر حد بحرانی رساند. سیستان و بلوچستان با وسعت ۱۸۷ هزار و ۵۰۲ کیلومترمربع (معادل ۵.۱۱ درصد مساحت کشور) و ۱۹ شهرستان و ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت پهناورترین استان محسوب می‌شود که امکان دارد همزمان چند پدیده از جمله طوفان، بارندگی، سیل، خشکسالی و مواج شدن دریا را تجربه کند.

محمد فرتوت عنایت